آفات تحول خودشناسی و تحول نیز مانند هر روند دیگری، آفات و آسی | ساسان حبیب‌وند
آفات تحول
خودشناسی و تحول نیز مانند هر روند دیگری، آفات و آسیب‌شناسی خاص خود را دارد؛ موانع آشکار و پنهانی که اگر هوشیار نباشیم، به‌آسانی ما را به شکست، یأس یا فریب‌خوردگی می‌کشانند. در این نوشتار، شش مورد از رایج‌ترین این آفات را برای‌تان برمی‌شمارم.
۱. پندار کمال به‌قول مولوی، برای هستی انسان هیچ بیماری مهلک‌تر از "پندار کمال" نیست.
علتی بدتر ز پندار کمال نیست اندر جان تو ای ذودلال از دل و از دیده‌ات بس خون رود تا زتو این معجبی بیرون رود
شخص کمال‌پندار، خود را واجد همه دانش‌های لازم برای زندگی خوب و عاقلانه می‌داند و اصولا خودشناسی را چیزی زائد یا ایده‌آلیستی می‌شمارد. غافل از آن که ذهن و زندگی‌اش عمیقا در جهل و ایده‌آل‌گرایی مخرب می‌گذرد.
۲. عدم جدیت اغلب آدم‌ها در خودشناسی و تحول، چندان جدی نیستند. به این وادی هم ناخنکی می‌زنند و رد می‌شوند. نقد و پرورش خویش حیطه‌ای بسیار عمیق، وسیع و نیازمند همت بلند و تلاشی به‌طول همه عمر است.
۴. عقل‌گریزی و شعارزدگی با شنیدن اسم خودشناسی، تصوری که به ذهن برخی می‌آید، عوالم عاطفی، حالات شاعرانه و ایده‌ی نفی فکر برای تحقق عشق است. این، البته خودشناسی نیست. بلکه تعطیل کردن فهم و تعقل خود و تقلیل دادن خویش است به درجه گیاهان و جمادات.
۵. نقض غرض در هیج مرحله از راه یادمان نرود که خودشناسی قرار است در خدمت شادمانی و آسایش ما باشد، نه بالعکس. این که با سرزنش، انتظارات ظالمانه و خودآزاری، شادی و رشد خود را فدای خودشناسی کنیم، نقض غرض است.
۶. سکه قلب آدم‌های بی‌شماری به‌اسم تحول، عرفان یا خودشناسی، به‌راه خودفریبی می‌روند و خودشان را با چرخیدن دور خویش سرگرم می‌کنند. این جور گم‌گشتگی از شایع‌ترین آفات رشد و تحول است. تعجبی ندارد. اولا تشخیص راه از بیراهه کاری به‌غایت ظریف، دشوار و نیازمند بینش عمیق و هوشیاری فراوان است. ثانیا فریب و تخدیر، آسان‌تر از تحول و تغییر است.
راه حل اما آیا عاملی وجود دارد که سالک را از همه این آفات و گم‌گشتگی‌ها نگاه دارد؟ فرضا من از کجا بدانم که راه را درست می‌روم و دچار اشتباه نیستم؟ یا چگونه می‌توانم مسائل بسیاری را که بر سر راهم رخ می‌نمایند حل کنم؟ آیا راهی هست؟ جواب این است که بله، در راه سلوک، گوهر یگانه‌ای هست که هرکس که باشی، در هر مرحله که باشی و با هر چالشی که روبرو شوی، سرانجام راه تو را خواهد گشود و تو را به مقصد خواهد رسانید و هرگز تنهایت رها نخواهد کرد. و آن گوهر یگانه، تداوم و از پا ننشستن است. کسی که در راه نیل به هدف جدی است، در نهایت، همه آفات، دام‌ها و دشواری‌‌ها را پشت سر خواهد گذاشت و به سرمنزل آزادی خواهد رسید. تنها شرطش تداوم است و همت بلند. همت بلند دار که مردان روزگار از همت بلند به جایی رسیده‌اند @sasanhabibvand
