'باهوش‌ها جواب بدهند!' احتمالا دیده‌اید که بعضی‌ها در گروه یا | ساسان حبیب‌وند
"باهوش‌ها جواب بدهند!"
احتمالا دیده‌اید که بعضی‌ها در گروه یا کانال خود عباراتی شبیه این می‌نویسند که: "فقط افرادی که درک بالا دارند عضو بشوند" یا "فقط اشخاص باهوش جواب بدهند" و امثال این.
بدیهی است که جدیت چندانی در چنین گفته‌ای نیست و این روش‌های مبتذل هدفی جز جلب توجه و جذب مخاطب ندارند. اما به‌گمانم این‌ها یک مطلب را خوب دریافته‌اند و آن این‌که میل به خودعاقل‌پنداری و به‌قول مولانا #پندار_کمال، در اکثر افراد، تمایلی بسیار قوی است که می‌توان به‌خوبی روی آن حساب باز کرد و از آن بهره برد. و البته این فلسفه‌ی کار اغلب حیله‌گران و مردم‌فریبان است.
آنها از یک‌طرف به مردم دروغ می‌گویند و حق مردم را می‌خورند؛ از طرف دیگر از عقل و فهم و اخلاق مردم تمجید می‌کنند. مردم هم که این توصیفات و تحسین‌ها میل ذاتی خودکامل‌بینی‌شان را قلقلک داده و خوشحال و سرمست‌شان کرده است، دیگر به دلیل و منطق و پرسش احتیاجی نمی‌بینند چون میل اصلی‌شان ارضاء شده و باقی چندان مهم نیست.
سعدی تیزبین به‌همین قانون پی برده است که در گلستان می‌نویسد:
همه کس را عقل خود به‌کمال نماید و فرزند خود به‌جمال.
یکی یهود و مسلمان نزاع می‌کردند چنان که خنده گرفت از حدیث ایشانم
به طیره گفت مسلمان: گر این قبالهٔ من درست نیست خدایا یهود میرانم
یهود گفت: به تورات می‌خورم سوگند! وگر خلاف کنم همچو تو مسلمانم
گر از بسیط زمین عقل منعدم گردد به خود گمان نبرد هیچکس که نادانم
این جزوی از خصلت آدمی‌است و مسأله‌ای‌است بی‌اندازه عمیق و دامنه‌دار. از همین روست که معمولا با رسوا شدن آن دروغگو هم مسأله حل نخواهد شد و اغلب مردم همچنان درمعرض فریب و ظلم خواهند بود. چرا؟ چون تغییر و پیشرفت، حاصل نقد و تحلیل و برطرف کردن نقایص و اشکالات است و بیشتر مردم اصولا به کسی که نقدشان کند یا اشکالات فکری و اخلاقی‌شان را نشان بدهد علاقه‌ای ندارند. در عوض، عاشق و شیفته‌ی کسی هستند که تملق‌شان را بگوید و خودحق‌پنداریشان را ارضاء کند. چنین است که اوضاع هر مردمی، آیینه‌ی تفکرات و تمایلات خودشان است و تا بیدار شدن آدم‌ها بر این حقیقت، در، همچنان بر همان پاشنه خواهد چرخید.
این همان تضاد منافع «من درونی» و «من بیرونی» است در وجود ما، که در فصل ششم کتاب #بندباز، شرح داده‌ام. در آنجا گفته‌ام که چگونه «من درونیِ» ما با نگاهی عمیق و خردمندانه، ما را بسوی رشد و آسایش راه می‌برد و «من بیرونی»مان با دیدی کم‌عمق و جاهلانه، خوشایند سطحی ما را به قیمت تباهی سعادت و شادیمان ارضاء می‌کند. انتخاب با ماست که درپی کدام‌یک برویم. @sasanhabibvand
