نظریه و قانون علمی چیست؟ نظریه و قانون: یک نظریۀ علمی با به | ساین تیا
نظریه و قانون علمی چیست؟
نظریه و قانون:
یک نظریۀ علمی با به کارگیری فرضیه یا گروهی از فرضیات که در گذر زمان درستی شان به دفعات به اثبات رسیده، توضیحی برای مجموعه ای از اتفاقات مرتبط با یکدیگر ارائه می کند همانند نظریه تکامل و یا نظریه بیگ بنگ. کلمۀ قانون اغلب به بخش ریاضی یک نظریۀ علمی اشاره دارد که با یک معادله خاص ریاضی اجزا متفاوت نظریه را با یکدیگر ارتباط می دهد.
به عنوان مثال قانون پاسکال به معادله ای اشاره دارد که تغییر در فشار بر اساس ارتفاع را توضیح می دهد و یا قانون گرانش، معادله ای است ریاضی که در نظریه گرانش آیزاک نیوتن، نیروی جاذبۀ گرانشی بین دو شی را محاسبه می کند. این روزها فیزیکدانان به ندرت از کلمۀ قانون در توضیح ایده هایشان استفاده می کنند بخشی به این دلیل که بسیاری از قوانین طبیعت در گذشته مشخص شد که در واقع قانون نبوده اند و تنها برای شرایط خاصی برقرار بوده و در شرایط دیگر کاربردی نداشتند.
چهارچوب فکری علمی: وقتی یک نظریه علمی به اثبات برسد دست کشیدن جوامع علمی از آن کار بسیار مشکلی است. در فیزیک مفهوم اتر به عنوان واسطه ای برای عبور امواج نورانی باعث مجادلات فراوانی در قرن ۱۸ گردید اما تا اوایل قرن ۱۹ نادیده گرفته نشد تا اینکه توضیحی متفاوت برای طبیعت موجی نور که انتشارش وابسته به یک واسطه مانند اتر نبود توسط آلبرت اینشتین ارائه گشت.
توماس کوهن فیلسوف از کلمه پارادایم علمی برای توضیح نحوۀ کارکرد علم با استفاده از به کارگیری مجموعه ای از نظریه ها استفاده کرد. او در کارهای فراوانی به شرح نحوۀ تکامل علم پرداخت، زمانی که یک پارادایم توسط ِ مجموعه ای از نظریه های جدید مغلوب می شود. به اعتقاد وی با تغییر اساسی این پارادایم ها، طبیعت علم نیز تغییر اساسی را شاهد خواهد بود. برای مثال طبیعت فیزیک قبل از نسبیت و مکانیک کوانتومی با بَعد از آن به طور اساسی متفاوت هستند، همانگونه که بیولوژی قبل و بعد از نظریۀ تکامل داروین اساسا با هم تفاوت دارند.
