درس‌های یک توافق بالأخره پس از گذشت ۲۰ ماه از تشکیل این دول | سئحراما | sehrama
درس‌های یک توافق
بالأخره پس از گذشت ۲۰ ماه از تشکیل این دولت، اولین خبر امیدوارکننده در حوزه‌ی سیاست خارجی به گوش رسید. توافق ایران و عربستان، با میانجی‌گری چین خبر مهمی بود، نه فقط از حیث از سرگیری روابط دو جانبه میان دو کشور، بلکه از حیث حضور سیاسی چین در منطقه‌ی خاورمیانه و فراتر از حوزه‌ی جنوب شرق آسیا، که اتفاق مهمی بود و اگر این وضعیت تداوم یابد، چه‌بسا به پایداری بیش‌تر در روابط کشورهای منطقه نیز منجر شود. این توافق واجد درس‌هایی است که در همین ابتدایی که اطلاعی از جزئیات نداریم، می‌توان به آنها اشاراتی داشت.
۱_ چه عاملی سبب شده است که دو کشور مهم منطقه و قطب‌های جهان اسلام برای حل اختلافات خود، موفق نباشند و در نتیجه پادرمیانی چین را بپذیرند؟ چرا مذاکرات قبلی با میانجی‌گری عراق به نتیجه نمی‌رسید؟ روشن است که میانجی از قدرت و امتیازات خود استفاده کرده و سرمایه‌ای را وسط گذاشته که طرفین را به این توافق راضی و دل‌گرم کرده است. این سرمایه‌ی اضافه شده بر این توافق، طبعاً از توان اقتصادی و فن‌آوری پکن، در کنار توان دیپلماتیک آن سرچشمه می‌گیرد و شاید پکن را وارد جدیدی از حضور دیپلماتیک و منطقه‌ای کند و این تحولی در سطح بین‌الملل نیز هست.
۲_ این توافق نشان داد که روی‌کردهای چین در مذاکراتی که به کلی چراغ خاموش حرکت می‌کنند، هم‌چنان کارساز است، به‌ویژه برای موضوعاتی که تحت تأثیر عملکردهای مخرب طرف‌های ثالث قرار دارند. این مذاکرات و توافق هم‌زمان با اعلام نتیجه‌ی آن افشا شد هر چند هنوز از جزئیات توافق اطلاعی در دست نیست.
۳_ گرچه توافق با حضور واسطه نیز خوب و مفید است، ولی برای کشورهای منطقه شایسته نیست اجازه دهند اختلافات دو جانبه چنان عمیق شود که حل آنها مشروط به حضور طرف ثالثی شود که از قدرت‌های جهانی است. این امر در ذات خود قدری وابستگی را ایجاد می‌کند که مطلوب نیست.
۴_ این توافق نشان داد که مسائل و اختلافات از طریق دیپلماتیک بهتر قابل حل است، البته ممکن است حل هم نشود، ولی هیچ‌گاه نباید راه مذاکره و گفت‌وگو را مسدود کرد. همیشه راه‌حل‌های دیپلماتیک کم‌هزینه‌تر از تقابل‌های دیگر است. توافق نیز به تسلیم یکی در برابر دیگری نیست. توافق؛ نوعی از بازی با جمع جبری مثبت است، چیزهایی داده می‌شود و چیزهایی گرفته می‌شود، ولی سرجمع به سود طرفین خواهد بود. در واقع مذاکره شرط ضروری حل مشکلات است، حتا اگر به تنهایی کافی نباشد.
۵_ مهم‌ترین نتیجه‌ی این توافق را باید در ضرورت تغییر روی‌کرد سیاست خارجی دانست که مستلزم نوعی هم‌زیستی جهانی با حفظ حقوق و عزت مردم و ایران است. بدون حل مسائل خارجی مسائل کشور در مسیر حل قرار نمی‌گیرد. این موضوع را منفی تلقی نکنیم، این واقعیتی است که باید به آن اذعان کنیم. اثرات توافق با آژانس و امروز عربستان در قیمت ارز نمونه‌ی روشن برای اثبات این ادعا است. پس از این توافق باید در یمن، سوریه، عراق و در سطحی بالاتر در برجام و اوکراین و FATF نیز مسائل را حل کرد.
۶_ در هر حال گامی لازم و قابل قبول برداشته شده است، باید آن را حمایت کرد و به الزامات این گام نیز پای‌بند بود. هرچند از جزئیات این توافق آگاهی نداریم و در حد کلیات اظهارنظر می‌کنیم. امیدواریم که گام‌های بعدی نیز در ادامه‌ی این توافق برداشته شود. / هم‌میهن
