مرغِ سحر#یکشنبه_ها_و_حافظ
قدر مجموعهٔ گل مرغ سحر داند و بس
که نه هرکو ورقی خواند معانی دانست
سَحَر: سحر سمبل اشراق و نور و روشنایی است. مولانا: «آن را که خبر باشد طالع به سحر باشد». در اینجا منظور چیزی است که اساس معرفت غیر مستقیم است. صوفیه در جستجوی معرفتی بودند که ورای معرفت معمولی و سنتی و رسمی است و این «سَحَر» هم یکی از مظاهر همان معرفتها است.
مرغ سحر سمبل آدمی است که از راه غیر مستقیم به کسب حقایق نایل میشود.
حافظ گوید:
بشوی اوراق اگر همدرس مایی
که درس عشق در دفتر نباشد
به قول حبیب خراسانی:
در مدرسه علم و عمل آموختنی نیست
جز درس نفاق و دغل اندوختنی نیست
و یا:
ای شیخ برو مسألهٔ عشق بیاموز
هرچند که این مسأله آموختنی نیست
کسی که میخواهد پاسخ مسائل بزرگ را دریابد باید ابتدا به مسائل کوچک پاسخ دهد. اگر حقیقت گل را دریافتی، انگار حقیقت عالم را دریافتهای.
محمدرضا شفیعی کدکنی
این کیمیای هستی
جلد سوم، ص ۱۲۴