چرا شب یلدا بلندترین شب سال محسوب می شود؟ شاید تا به حال | Sky education
چرا شب یلدا بلندترین شب سال محسوب می شود؟
شاید تا به حال به این موضوع فکر کرده باشید که دلیل اینکه یک شب سال آن هم شب اول زمستان بلندترین شب سال است چه می تواند باشد؟!!حال در این متن به بررسی دلیل نجومی این شب میپردازیم.
محور دوران وضعی زمین نسبت به صفحه دورانش به دور خورشید کج است، یعنی آنکه محور دوران زمین بر صفحه گردش زمین به دور خورشید عمود نیست بلکه از حالت قائم به اندازه ۲۳٫۵ درجه انحراف دارد و در همان حالیکه زمین به دور خودش میچرخد، به دور خورشید نیز گردش میکند.
از آنجاییکه صفحه چرخش مدار زمین حول خورشید بر استوای زمین منطبق نیست و با آن زاویهای حدود 23.5 درجه میسازد، استوای سماوی که امتداد استوای زمین در فضا است نیز با دایرةالبروج همصفحه نیست و زاویه 5/23 درجه میسازد. برای ما که بر روی زمین زندگی میکنیم، همین زاویه عامل پدید آمدن فصول است.
اول بهار که اعتدال بهاری است، خورشید دقیقاً در شرق طلوع میکند؛ اما هر چه به انتهای فصل بهار نزدیک میشویم، فاصله خورشید از استوای سماوی بیشتر میشود و نه تنها طول روز (فاصله بین طلوع تا غروب خورشید) بیشتر میشود، که محل طلوع خورشید کمی به سمت شمال تغییر میکند. هرچه عرض جغرافیایی بیشتر باشد، این جابجایی نیز بیشتر است.
این رویداد در اول تیرماه که انقلاب تابستانی است، به اوج میرسد و نهتنها طول روز به بیشترین مقدار خود در نیمکره شمالی میرسد، که خورشید از شمالشرقیترین حالت ممکن طلوع میکند و در شمالغربیترین حالت ممکن غروب میکند. پس از آن، خورشید آرامآرام به استوای سماوی نزدیکتر میشود تا در اول مهرماه به اعتدال پاییزی برسد و روی استوای سماوی قرار بگیرد. اول مهر هم مانند اول فروردین، خورشید دقیقا از شرق طلوع میکند، دقیقا در غرب غروب میکند و طول روز هم 12 ساعت است.
پس از اعتدال پاییزی، خورشید به جنوب استوای سماوی میرود و برای ساکنین نیمکره شمالی، روزها کوتاهتر میشود. بنابراین خورشید مدت کمتری در آسمان قرار دارد. محل طلوع خورشید هر روز بیشتر به سمت جنوب منحرف میشود و طول روز کاهش مییابد. این وضعیت در اول دی ماه که انقلاب زمستانی است، به اوج خود میرسد: خورشید از جنوبشرقیترین حالت ممکن طلوع میکند، در جنوبغربیترین حالت ممکن غروب میکند و طول روز هم به کمترین مقدار خود میرسد. در ظهر اول دی، ارتفاع خورشید در آسمان به کمترین مقدار خود میرسد.
در چنین شرایطی، زمین کمترین مقدار نور و گرما را از خورشید دریافت میکند و این بهترین مناسبت برای آغاز زمستان در نیمکره شمالی است. همچنین از آنجا که خورشید کوتاهترین مسیر ممکن را بر فراز افق طی میکند، دقیقاً در شب انقلاب زمستانی یعنی آخرین شب پاییز که ایرانیان از چند هزار سال پیش آن را می شناختند و شب یلدا نام نهادند، طول شب (فاصله غروب امروز تا طلوع خورشید در روز بعد) به بیشترین مقدار خود میرسد. @sky_edu