هرمنوتیک شلایرماخر؛ روشی برای بازتولید فهم و تفسیر سحر گرما | جامعه شناسی در یک نگاه
هرمنوتیک شلایرماخر؛ روشی برای بازتولید فهم و تفسیر
سحر گرمابدشتی
در تاریخ مباحث تفسیری غرب، نخستین بار شلایرماخر هرمنوتیک را "علم" و یا "فن" تفهم دانسته است. در صورت های قبلی هرمنوتیک، هم در مبانی نظری و هم در روش شناسی عمومی، هرمنوتیک مجموعه ای از قواعد و اصول است که بکار بستن آنها برای رسیدن به تفسیر یک متن لازم است. شلایرماخر بر آن بوده که از این مجموعه قوانین و اصول گذر کرده، به فراسوی آن رفته و هرمنوتیک را به دانش منسجمی که مبنای تفهم را در همه دیالوگ ها روشن می کند، مبدل سازد.
هرمنوتیک شلایرماخر ویژگی های خاصی دارد که آن را از دیگران متمایز می سازد. وی بنیانگذار هرمنوتیک مدرن می باشد. یکی از نوآوری های شلایرماخر آن است که مساله ماهیت فهم و تفسیر متن را در زمره مباحث هرمنوتیک درآورد. پیش از وی، هرمنوتیک را تنها تکنیک و منطق کمکی برای حصول فهم، تفسیر و رفع ابهام از متن می شناختند و هیچگاه از ماهیت فهم و موانع آن بحث نمی کردند.
شلایرماخر فهم و تفسیر را "بازسازی" و "بازتولید" می دانست. زمانی که یک هنرشناس به فهم اثر هنری روی می آورد، در واقع به بازسازی تاریخی آن پرداخته و بر آن است که به دنیای ذهنی آفریننده اثر، نفوذ و معانی آن را درک کند. یعنی برای فهم اثر باید ذهنیت آفریننده آن را بشناسد.
شلایرماخر به لحاظ کمی نیز قلمرو هرمنوتیک را گسترش داد. از نظر او، هرمنوتیک محدود به متون دینی نیست و هرگونه متنی را شامل می شود؛ حتی متن های بیگانه و ترجمه شده را نیز پوشش می دهد. همچنین، هرمنوتیک از مرز نوشتار گذشته، شامل گفتار نیز می شود.
هرمنوتیک شلایرماخر، هم نشان از فلسفه انتقادی دارد و هم نشان از فلسفه رمانتیک. نشان از فلسفه انتقادی دارد، زیرا او در آرزوی وضع قانون ها و دستورهای همگانی و فراگیری برای فهم بود. حکایت از فلسفه رمانتیک دارد، زیرا فهم یک نویسنده و تصویربرداری او از یک متن پیچیده، رمانتیک خوانده می شود.
