برگی از کتاب متفکران اجتماعی لیبرال و مارکسیست بر اقتصاد و د | جامعه شناسی در یک نگاه
برگی از کتاب
متفکران اجتماعی لیبرال و مارکسیست بر اقتصاد و دولت متمرکز شده اند و هدف شان تشریح فرایندهایی جهانی از قبیل سرمایه داری( مارکس) ، دیوانی شدن( وبر) ، تمایز اجتماعی( دورکیم و پارسونز)، یا دموکراتیک شدن( توکویل) است.
فوکو اهمیت واحد های اجتماعی مجزا و کوچک تری همچون بیمارستان ها، مدارس، تیمارستان ها، ارتش، زندان ها و دانشگاهها را برجسته می کند. هدف او بیش از آن که گرداوردن این واحدهای اجتماعی زیر چتر فرآیند جهانی وحدت بخشی مانند سرمایه داری یا دیوانی شدن باشد، تحلیل منطق اجتماعی خاص و تاثیرات موضعی و محلی شان است.
فوکو از پنداشت لیبرال و مارکسیستی از جامعه مدرن که آن را کلیتی اندام وار( ارگانیک) یا سیستمی اجتماعی دارای مرکز یا سازوکاری وحدت بخش، همچون سرمایه داری یا ایده پیشرفت می داند، فاصله گرفت. او جوامع مدرن را تکه تکه و فاقد مرکز اجتماعی که به آن ها وحدت و غایت بدهد، می دانست. فوکو میدان اجتماعی را متشکل از نیروها، نظم های نهادی، فرآیندها و تضادهای ناهمگون می بیند.
در جامعه انضباطی، نظم از طریق تکنولوژی های کنترلی همچون تفکیک فضا، مدیریت زمان، محبوس کردن، مراقبت و سیستم امتحان، که انسان ها را به منظور بهنجارساختن رفتار اجتماعی دسته بندی و رتبه بندی می کنند، حفظ می شود.
اگر نهاد نمونه در جوامع مبتنی بر قدرت مطلق، پادشاه باشد در جامعه انضباطی، ارتش، کارخانه، بیمارستان و زندان است. حفظ نظم بیش از آنکه توسط سلسله مراتبی از فرمانروا و فرمانبردار باشد، به وسیله دستگاهی از فنون و گفتمان انضباطی انجام می شود. قدرت در سازمان انضباطی بیش از آن که به شکل سرکوب تجلی کند، در تولید سوژه ها یا خویشتن های اجتماعی نمود می یابد که حکم ابژه های کنترل بهنجارساز را دارند.
منبع: کتاب کشاکش آرا در جامعه شناسی، نویسنده: استیون سیدمن، ترجمه: هادی جلیلی، نشر نی، صفحات ۲۴۷ و ۲۴۸ @sociologyat1glance
