2021-10-01 22:34:12
#عربی
اسم تَفضیل
برتری کسی یا چیزی را بر کسی یا چیزی دیگر می رساند.
مانند: عِلیٌ اَعلَمُ مِن حَسَنٍ ( علی از حسن داناتر است )
طریقه ساخت :
اَفعَل ( مذکّر ) مانند: اَکبَر ، اَصغَر
فُعلی ( مونث ) مانند: کُبری ، صُغری
اگر کلمه ای بر وزن اَفعَل باشد اما به رنگ و عیب دلالت کند در آن صورت اسم تفضیل نیست ( صفت مشبّهه خواهد بود )
مانند: اَخضَر ( سبز ) / اَبکَم ( لال )
مهم ترین رنگ ها عبارتند از :
( اسود - سوداء ) سیاه / ( اخضر خضراء ) سبز / ( ابیض - بیضاء ) سفید / ( احمر - حمراء ) قرمز / ( ازرق - زرقاء ) آبی / ( اصفر - صفراء ) زرد
مهم ترین عیب ها عبارتند از :
( اَبکم - بکماء ) لال / ( اَعمی - عمیاء ) کور / ( اَخرس - خرساء ) گنگ / ( اعوج - عوجاء ) کج / ( احمق - حمقاء ) ابله / ( اصمّ - صمّاء ) کر / ( احول - حولاء ) لوچ
اسم تفضیل از فعل مضاعف بر وزن ( اَفَلّ ) می آید . مانند:
اَقَلّ ، اَصَحّ ، اَشَدّ ، اَحَبّ ، اَهَمّ ، اَخَصّ و ...
از فعل ناقص بر وزن ( اَفعٰی ) می آید. مانند: اَخفی ، اَقوی و....
҉ نکات تکمیــــــلی :
1) هر گاه بعد از اسم تفضیل حرف جرّ ( مِن ) بیاید آن اسم تفضیل معادل صفت تفضیلی ( تر ) در فارسی ترجمه می گردد .
مثال:
اَنتَ اَفضَلُ مِن عَلیٍّ : تو برتر از علی هستی.
2) اگر اسم تفضیل مضاف واقع گردد ( یعنی دارای مضاف الیه باشد ) معادل صفت عالی ( ترین ) در فارسی ترجمه می گردد .
مثال:
اَنتَ اَفضَلُ التَّلامیذِ : تو برترین دانش آموز هستی
3) اسم های تفضیلی که بر وزن ( اَفعَل ) هستند معمولاً بر وزن ( اَفاعِل ) جمع بسته می شوند :
مثال :
اَکبَر ⇦ اَکابِر / اَعظَم ⇦ اَعاظِم / اَفضَل ⇦ اَفاضِل
البته اگر جمع مکسّر بر وزن اَفاعِل بر برتری دلالت نکند ، اسم تفضیل نیست ، پس باید به مفردش دقت کنیم :
اَصابِع ( مفردش اَصبَع : انگشت ) / اَماکِن ( مفردش مَکان )
4 ) کلماتی که بر وزن اَفعٰی هستند ، اگر به یک ضمیر متصل شوند الفِ کوتاه به صورت کشیده نوشته می شود یعنی به صورت ( اَفعا )
مثال : اَتقی + کُم ⇦ اَتقاکُم
5 ) اگر اسم تفضیل نکره باشد برای مفرد ، مثنی ، جمع ، مذکر و مونث به شکل یکسان ( اَفعَل ) به کار می رود . مثال :
هُوَ اَفضل / هیَ اَفضل / بِزینَهٍ اَفضل / نحنُ افضل / انا اَفضل
6 ) برای مقایسه میان مؤنث ها هم از وزن اَفعَل استفاده می کنیم :
مَریَمُ اَعلَمُ مِن فاطِمَة
البته اگر بخواهیم اسم تفضیل را به عنوان صفتِ یک اسم مونث به کار ببریم ، غالباً از همان وزن فُعلٰی کمک می گیریم :
دانش آموزِ دیگر : تِلمیذٍ آخَر / تِلمیذَةٍ اُخرٰی
7 ) دقت کنید که وزن #أفعل می تواند چند جور باشد :
الف ) اســم :
اسم تفضیل
رنگ و عیب ( صفت مشبّهه )
ب ) فعــل :
ماضی باب افعال بر وزن اَفعَلَ
مضارع باب افعال صیغه متکلم وحده بر وزن اُفعِلُ
امر باب افعال بر وزن اَفعِل
مضارع ثلاثی مجرد بر وزن اَفعَلُ
مثال :
احسَنَ الناسُ ... : مردم نیکی کردند ( اَحسَنَ : فعل ماضی )
اَحسَنَ الناسَ ... : به مردم نیکی کرد ( اَحسَنَ : فعل ماضی – فاعلش ضمیر مستتر هو )
اَحسَنُ الناسِ مَن ... : بهترین مردم کسی است که ... ( احسن اسم تفضیل و مبتدا )
اَحسِن الناس َ : به مردم نیکی کن ( احسِن : فعل امر)
اُحسِنُ الناس َ : به مردم نیکی می کنم ( اُحسِنُ : فعل مضارع متکلم وحده )
8) دقت
آخَر ⇦ بر وزن اَفعَل ⇦ در ترجمه ⇦ دیگر ( اسم تفضیل ) / مونث اش : اُخرٰی ( بر وزن فُعلی )
آخِر⇦ بر وزن⇦ فاعِل ⇦ در ترجمه ⇦پایان – آخر ( اسم فاعل ) / مؤنث اش : آخِرَة
اَوَّل⇦ بر وزن ⇦اَفعَل ⇦ اسم تفضیل / مؤنث اش : اُولٰی ( بر وزن فُعلی )
9) دو کلمه خیـــر و شــَرّ :
اسم تفضیل هستند :
- اگر به معنی بهتر و بدتر باشند مثلا بعدشان حرف جرّ مِن بیاید
مانند :
العِلمُ خَیرٌ مِنَ المالِ : علم بهتر از مال است .
- اگر به معنی بهترین و بدترین باشند مثلا بعدشان مضاف الیه بیاید و سپس اسم موصول مَن بیاید مانند :
خیر الناسِ مَن یَنفَعُ الناسَ : بهترین مردم کسی است که به مردم نفع برساند .
اسم تفضیل نیستند :
- اگر به معنای ( خوب / خوبی ) و ( بد / بدی ) بیایند مثلا خودشان صفت شوند
مانند : اَلعَمَلُ الخَیرُ یَنفَعُکَ : کار خوب به تو نفع می رساند .
اگر حرف ( ال ) در اولشان بیاید غالباً به معنای خوبی و بدی می باشند .
هشدار :
اینطور نیست که هروقت خَیر و شَر مضاف واقع شده و بعدشان اسم ال دار بیاید ، همیشه اسم تفضیل شوند بلکه میتوانند به معنای خوبی و بدی بوده و اسم تفضیل نشوند :
خیرُ الناسِ یعودُ الَیهِم بِلاشکّ و شرّهم هٰکذا : خوبی مردم بدون تردید به خودشان باز میگردد و بدی شان همچنین
یادآوری : جمع خَیر ⇦ اَخیار / جمع شَر ⇦ شُرور ( نه شَرور ) ، اشرار
#به_اشتراک_بگذارید
@Strategy_konkor
29 views19:34
ت
