سرگذشت یک کارخانه ی چینی سازی خاطره انگیز برای ایرانی ها @tab | انجمن فرهنگی ادبی تبریز
سرگذشت یک کارخانه ی چینی سازی خاطره انگیز برای ایرانی ها @tabrizfarda
شايد هر ايرانى يكى از اين قورى هاى آبى رنگ را در يادگارهاى خانوادگى و يا عتيقه فروشى هاى شهر ديده باشد
اما نوستالژى اين قورى هاى آبى، محدود به ايرانيان نيست و خاطره اى مشترك در ميان روسها، افغانستانى ها، تاجيك ها و ازبك هاست
در سال ١٧٦٦ م يك بانكدار انگليسى به نام فرانسيس_گردنر Gardener با اجازه كاترين_كبير يك كارخانه چينى سازى در روستاى وِربيلكى در استان مسكو تاسيس كرد و در مدت كوتاهى به دليل كيفيت بالا و طراحى هاى چشمگير، توليداتش در نزد ملكه و اشراف روسيه محبوبيت فراوان يافت
نماد كارخانه گردنر تلفيقى از نماد سلطنتى روسيه(عقاب دو سر) و يكى از نمادهاى ملى انگلستان يعنى سنت_جورج در حال كشتن اژدها بود و سپس به جهت استقبال فارسى زبانان در ايران، خانات خيوه و بخارا، املاى فارسى گردنر نيز به آن اضافه گرديد
كارخانه #گردنر بزودى مبدل به يك توليد كننده معتبر ظروف چينى در روسيه شد و حتى در چين نيز، رقباى محلى را كنار زد و براى به دست آوردن بازار ايران، اقدام به طراحى ظروف چينى با چهره ناصرالدين_شاه و مظفرالدين_شاه نمود و اين كار با اقبال فراوان ايرانيان روبرو گشت با اقبال عمومى ايرانيان به ظروف گردنر در قرن ١٨م، اين كارخانه به فكر توليد ظروف ويژه ايرانيان، از آبگوشتخورى و گلابدان گرفته تا كوزه_قليان افتاد و تمامى ظروف جهيزيه تازه عروسان را توليد نمود كه بسيارى از آنها به عنوان يادگارهاى گذشتگان هنوز در خانواده هاى ايرانى موجود است همچنين ظروفى ويژه براى اشراف و شاهزادگان #قاجار طراحى شد كه هنوز زينت بخش حراجى هاى آمريكا و اروپا هستند
بعنوان مثال اين دو بشقاب چينى با نقش ناصرالدين_شاه و حاشيه ى طلاكارى شده، اخيرا در يك حراجى به قيمت هفت هزار دلار عرضه گرديدند كارخانه گردنر از اين نيز فراتر رفت و به تزيين ظروف خود با اشعار و كلمات #فارسى روى آورد و بر محبوبيت اش در ميان فارسى زبانان در خانات #خيوه و #بخارا افزوده شد
كارخانه گردنر سرانجام در سال ١٨٩١ م توسط كازنِتزوف كه امپراتور چينى سازى روسيه بود خريدارى گرديد و زير مجموعه كارخانجات چينى سازى كازنتزوف (kuznetsov) شد و نماد كازنتزوف كه ميهن پرستانه تر و فقط شامل نماد روسيه تزارى بود، جايگزين نماد گردنر گرديد
با ظهور شوروى، كارخانجات كازنتزوف در سال ١٩١٨م مصادره گرديد و نام آن به كارخانه چينى سازى #دميتروف تغيير يافت و در كنار توليد ظروف چينى، به كمك دستگاه تبليغاتى شوروى شتافت و نمادش را هم تغيير داد
همچنين در سال ١٩٣٧ با شركت در نمايشگاه بين المللى پاريس، مورد تحسين قرار گرفت
با سقوط كمونيسم، نام اوليه كارخانه به آن بازگردانده شد، ولى رونق سابق اش بازنگشت و هنوز در همان روستاى وربيلكى، به فعاليت خود تحت همان نام #گردنر ادامه ميدهد و در موزه كارخانه گردنر، ظروف توليد شده اين كارخانه در طول بيش از ٢٥٠ سال فعاليت اش در معرض نمايش قرار دارد
