گزارش مؤسسه خاورمیانه از چالش‌ها و فرصت‌های ترکیه در سال ۲۰۲۳ | اندیشکده راهبردی تبیین
گزارش مؤسسه خاورمیانه از چالش‌ها و فرصت‌های ترکیه در سال ۲۰۲۳
#گزارش_کوتاه
مؤسسه خاورمیانه در گزارشی با عنوان «دیدگاه‌ها در ترکیه: چالش‌ها و فرصت‌های ترکیه در سال ۲۰۲۳» به بررسی وضعیت حزب عدالت و توسعه و نیروهای مخالف این جریان پیش از انتخابات ریاست جمهوری پرداخته است. این گزارش دیدگاه هفت محقق برجسته ترک درباره این پرسش است که ترکیه چگونه به مقطع کنونی رسیده و آینده پیش رو چه مختصاتی دارد.
نوشتار نخست با بررسی راهبردهای مبارزاتی اپوزیسیون ترکیه در وضعیت استبدادی کنونی، معتقد است این کشور هم‌اکنون به عنوان یک رژیم «استبدادی رقابتی» طبقه‌بندی شده که در آن انتخابات به طور منظم برگزار می‌شود، اما رقابت بین احزاب سیاسی آزاد و منصفانه نیست. نویسنده به بررسی استراتژی‌های اتخاذشده توسط اپوزیسیون پرداخته و فرصت‌ها و تهدیداتی را که این جریان‌ها در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری با آن‌ها روبرو هستند، ترسیم می‌کند.
یادداشت دوم ابعاد مذهب، ناسیونالیسم و پوپولیسم در ترکیه طی دوره حکمرانی حزب عدالت و توسعه و نیز رابطه پیچیده این حزب با مذهب از دریچه ناسیونالیسم و پوپولیسم و بهره‌برداری از آن به عنوان ابزار بسیج سیاسی را بررسی کرده و بر این باور است که این حزب در طول دو دهه قدرت خود، روابط بین گروه‌های اجتماعی مختلف را بر اساس تعلق مذهبی شکل داده است. این امر با ترغیب ایده «ترک مسلمان بودن» و توسل به نمادهای مذهبی-ناسیونالیستی دنبال شده است.
مسئله کردها در نوشتار سوم مورد بررسی واقع شده و نویسنده به دنبال فهم انگیزه اردوغان از آغاز روند صلح با کردها و سپس کنار گذاشتن آن و بررسی پیامدهای این رویکرد برای انتخابات ۲۰۲۳ است. در نوشتار چهارم به مسئله اقتصاد پرداخته شده و نویسنده تأثیر نظام ریاست‌جمهوری را بر اقتصاد ترکیه بررسی می‌کند. از دیدگاه وی گذار به نظام ریاستی در دوران اردوغان تأثیر فاجعه‌باری بر نهادهای اقتصادی ترکیه داشته است.
یادداشت پنجم به بررسی نقش نظامیان پس از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه پرداخته و نویسنده بر این باور است که کودتای سال ۲۰۱۶ به اعتبار ارتش پایان داد و دوران جدیدی آغاز شد که اردوغان کنترل کاملی بر ارتش اعمال کرد. این مقاله به بررسی این پرسش می‌پردازد که چگونه کودتای سال ۲۰۱۶ به فرصتی برای حزب عدالت و توسعه برای از بین بردن بیشتر مخالفان تبدیل شد.
آموزش و فرهنگ، مسئله محوری نوشتار ششم بوده و نویسنده بر این باور است که گذار ترکیه به یک سیستم ریاستی بیش از حد متمرکز، تأثیر مخربی بر امور آموزشی و فرهنگی این کشور داشته است. و در نهایت نویسنده یادداشت هفتم مسئله سیاست خارجی ترکیه را مورد ارزیابی قرار داده و معتقد است از ژوئن ۲۰۱۵ و به ویژه پس از کودتای نافرجام ۲۰۱۶، حزب عدالت و توسعه به طور فزاینده‌ای به سمت ناسیونالیسم و اوراسیاگرایی حرکت کرده است. این یادداشت سیر تحول سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه، پیامدهای انتقال به نظام ریاستی و تأثیر ائتلاف اردوغان با ملی‌گراها و اوراسیاگرایان را بررسی می‌کند.
