پیام کربلا در خطابه زینب احمد مسجدجامعی هنگامی که حسین سید | محمد تاجیک/دیپلماسی صله رحم را جدی بگیریم

پیام کربلا در خطابه زینب

احمد مسجدجامعی

هنگامی که حسین سیدالشهداء هنوز در حجاز بود اما عزم سفر به کوفه داشت. شماری از بزرگان زمان، ایشان را از چنین کاری پرهیز می دادند، از آن جمله فرزدق شاعر بود که به سیدالشهداء در توصیف کوفیان گفت: دل هاشان با توست اما شمشیرهاشان بر توست، قلوبهم معک و سیوفهم علیک . گذشته از گفتار فرزدق نصایح عبداله بن عباس در تاریخ آمده است که از در دیگری وارد شد تا احساسات امام را برانگیزد وامام سرانجام در تصمیم خود تجدید نظر کند. او گفت اکنون که عزم عراق داری دست کم زن و فرزند را با خود نبر زیرا از آن بیم دارم که در برابر چشم ایشان به قتل رسی، امام در پاسخ همه توصیه کنندگان بر رفتن به کوفه تأکید می کرد اما امام به این سخن ابن عباس پاسخی نداد چرا که اگر پاسخی داده بود در تاریخ ثبت می شد اما رفتار ایشان و همراه شدن خانواده معلوم می کند دیدگاه امام چه بوده است.

سبب اصرار امام به همراهی زن و فرزند و خانواده به ویژه حضرت زینب موقعی معلوم شد که پس از واقعه کربلا کاروان اسیران را نخست در کوفه و بعد در دمشق نزد حکام بنی امیه بردند. همه ما ، از خطابه و سخنان حضرت زینب در کوفه و دمشق آگاهی داریم و می دانیم که خطابه مهمترین رسانه در آن زمان در میان عرب ها بوده و هرکس که قدرت بیان  بهتری برای خطابه خواندن ، به ویژه با جملات زیبا و مسجع داشت در واقع از بهترین رسانه زمان بهره می برد و کسانی بودند که به این گونه خطابه ها علاقه داشتند و مانند ضبط صوت های زمان ما، خطابه ها را در جا از بر می کردند و بعدها و در کتابها و جنگ ها نقل می شد. به گواهی برخی نشانه ها حتی راویان این گونه خطبه ها برای آن که چیزی از خطبه از دست نرود آن را با هم مقابله می کردند و به همین ترتیب است که در کتاب های تاریخی و ادبی قرون نخستین، خطبه هایی از والیان و خلفا و خطباء ثبت و ضبط و روایت شده است.

از طرف دیگر در سنت های عربی زنان و کودکان کمابیش از مصونیت برخوردار بودند سیدالشهداء از میزان تبلیغات و حجم گسترده تهمت ها و شایعات عوامل بنی امیه به خوبی آگاهی داشت و نیک می دانست که مزدوران بنی امیه فقط به قتل ایشان اکتفا نخواهند کرد و می کوشند تا شخصیت آن حضرت را نیز ترور کنند.

بنابراین نیاز بود شخصیتی ادیب، خطیب و شجاع دل اجازه ندهد واقعه کربلا در هیاهوی امویان گم و نابود شود و چه کسی بهتر از دختر علی که حتی ابن زیاد هم به سخنوری او اعتراف کرد. در واقع حضرت زینب قویترین و بهترین رسانه حرکت سیدالشهداء بوده است به ویژه که سیدالشهداء از مدتی قبل خواهر بزرگوار خود را برای چنین مرحله ای آماده می کرد چنانکه در روایت امام سجاد در شب عاشورا زمانی که امام شعری خواند حاکی از سرنوشت فردا و زینب بی تابی کرد، حضرت او را دلداری داد و به او فرمود: «حلمت را از دست ندهی» و به واقع ایشان را برای شرایط دشوار بعد آماده می کرد. پس از این همه مصیبت، زمانی که زینب با دلیری تمام در برابر سخنان ابن زیاد ایستاد و گفت: «ما رایت الا جمیلاً» در واقع پاسخ ابن عباس داده شد.

@A_Masjedjamei