چرا در ایران احساس خوشبختی نمی‌کنیم؟ پوریا بختیاری چند د | صدای تهران|VOTEHRAN
چرا در ایران احساس خوشبختی نمی‌کنیم؟
پوریا بختیاری
چند دهه پیش در هاروارد گروهی از فارغ‌التحصیلان را به طور رندوم انتخاب کردند و از آنها پرسیدند از دو دنیای زیر کدام را انتخاب می‌کنید؟ ۱. دنیایی که در آن درآمد سالانه شما ۵۰ هزار دلار و درآمد بقیه افراد جامعه ۲۵ هزار دلار باشد. ۲. دنیایی که در آن درآمد سالانه شما ۱۰۰ هزار دلار ولی درآمد بقیه افراد جامعه ۲۵۰ هزار دلار باشد. فکر می‌کنید جواب چه بود؟
اکثرا گزینه اول را انتخاب کردند، یعنی دنیایی که درآمد کمتری داشته باشند، ولی نسبت به بقیه مرفه‌تر زندگی کنند. آقای لیارد که این آزمایش را انجام داد حیرت‌زده شد، انتظار نداشت کسی در سطح فارغ‌التحصیل هاروارد حاضر باشد به زندگی پست‌تری تن بدهد ولی نسبت به بقیه برتری مالی داشته باشد.
کمی بررسی‌ها را بیشتر کردند دیدند آدم‌ها احساس رضایت و خوشبختی را معمولا در مقایسه با بقیه افراد جامعه تعریف می‌کنند. روی همین حساب دیدند کشورهایی که در آن اختلاف طبقاتی فاحش و چشمگیر باشد، حتی اگر ثروت در جامعه موج بزند، مردم احساس خوشبختی نمی‌کنند، بلکه عصبی‌تر و افسرده‌تر هم می‌شوند. آقای استرلین بررسی کرد و دید طی سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۵ میانگین درآمد واقعی سرانه در آمریکا حدود ۴۰ درصد بیشتر شد، اما آمریکایی‌ها طی این مدت احساس خوشبختی بیشتری نداشتند، مردم تلویزیون پلاسما، پلی‌استیشن و خودرو دوم و سومشان را هم خریدند، ولی ذره‌ای حس رضایتمندی آنها به زندگی بیشتر نشد.
استرلین بررسی کرد دید در اقشار ضعیف و فقیر جامعه افزایش درآمد باعث می‌شود مردم احساس خوشبختی بیشتری کنند، ولی به محض این که درآمدشان به میزان حداقل معیشت برسد، دیگر افزایش درآمد حس خوشبختی به آنها نمی‌دهد. اگر یک میزان مشخصی را به عنوان سقف درآمدی که باعث خوشحالی ما می‌شود را درنظر بگیریم، پول و درآمد بالاتر از آن خیلی به افزایش خوشبختی و خوشحالی ما کمکی نمی‌کند چون آدم‌ها به تدریج به هرچیزی عادت می‌کنند. از طرفی وقتی درآمد زیاد می‌شود توقع هم بالاتر می‌رود. به عبارت بهتر، ثروتمندان هزینه بیشتری برای شادی می‌پردازند.
روی همین حساب اقتصاددان‌ها مفهومی را به اسم «ضریب جینی» تعریف کردند. ضریب جینی شاخصی است که نحوه توزیع ثروت بین آدم‌ها را نشان می‌دهد. خیلی از افراد مبنای مقایسه خوشبختی بین کشورها را ضریب جینی قرار می‌دهند. دولت‌ها و حکومت‌ها با سیاست‌های غلط باعث می‌شوند «ضریب جینی» افزایش پیدا کند و اختلاف طبقاتی بیشتر شود که در نهایت منجر می‌شود به این که مردم هرچقدر هم ثروتشان بیشتر شود نتوانند احساس خوشبختی کنند. مثال بارزش در ایران وجود آقازاده‌ها، توزیع رانت، مافیای صنعت خودرو و… است.
دو توصیه به عنوان حرف پایانی: ۱. دست از مقایسه بردارید، هر چقدر هم پیشرفت کنید و پولدار شوید، یک نفر دیگر پیدا می‌شود که در عین این که نالایق‌تر از شماست، ولی موفق‌تر و ثروتمندتر است. ۲. رویافروش‌ها را دنبال نکنید، با دیدن این افراد حس اختلاف طبقاتی بیشتر حس می‌شود و خوشبختی را از شما می‌گیرد.
