2017-04-09 00:25:06
زنگ خطر فرونشست دشت اردبیلپایگاه خبری تحلیلی آب ایران : فرونشست زمین از پدیده های زیانبار طبیعی در ایران است که در سال های گذشته در استان های مختلف کشور رخ داده و به دلیل افت سطح آب های زیرزمینی احتمال بروز این پدیده در دشت اردبیل نیز بسیار بالاست.
فرونشست زمین یکی از مخاطرات محیطی است که در اثر فعالیت های انسانی همچون استفاده بی رویه و غیر مجاز از آب های زیر زمینی ، تخلیه دراز مدت آب ، استخراج بی رویه نفت و گاز از مخازن زیرزمینی و یا استخراج معادن زیرزمینی میتواند تشدید شود.
در حال حاضر در بیشتر دشت های ممنوعه کشور از جمله تهران ، همدان ، کرج و رفسنجان آثار فرونشست و ترک های طولی طویل مشاهده شده هر چند در دشت اردبیل هنوز آثار عینی فرونشست تاکنون گزارش نشده اما کاهش شدید سفره های زیرزمینی احتمال بروز آن را افزایش می دهد.
در میان عوامل فرونشست زمین در دشت اردبیل از میان پنج عامل مورد بررسی قرار گرفته افت سطح آب زیرزمینی ، شیب زمین ، فاصله از گسل ، ضخامت آبرفت و زمین شناسی ، عامل افت سطح آب زیر زمین به عنوان مهم ترین عامل و سپس ضخامت آبرفت در مرحله بعدی به عنوان اصلی ترین عامل فرونشست در دشت اردبیل شناخته شده است.
بر اساس اعلام کارشناسان آب منطقه ای اردبیل ، منابع آب های زیر زمینی دشت اردبیل در وضعیت هشدار قرار دارد و تداوم این موضوع می تواند سبب پیامدهای ناگواری از جمله گسترش پدیده فرونشست زمین در قسمت های دیگر این دشت و بروز خسارات و تلفات احتمالی شود.
با توجه به کاهش شدید سطح آب های زیر زمینی و بروز پدیده فرونشست، وقوع یک زمین لرزه متوسط احتمالی در دشت اردبیل بطور قطع سبب وارد شدن خسارات سنگین به واحدهای مسکونی ، تجاری ، خدماتی ، تاسیسات زیربنایی و دیگر اماکن خواهد شد.
دشت اردبیل با مساحت حدود 990 کیلومتر مربع با داشتن منابع آب زیرزمینی غنی و خاک مرغوب در 1.5 قرن اخیر همواره مورد توجه بوده و محل مناسبی برای تامین آب شرب و کشاورزی بوده است.
در این دشت قبل از دهه های 50 و 60 تعداد چاههای عمیق و نیمه عمیق محدود و چاههای عمیق نیز در مقایسه با چاههای دستی یا نیمه عمیق انگشت شمار بوده و در نتیجه برداشت از منابع آب زیرزمینی درحد محدوده انجام می گرفته است.
از اوایل دهه 50 با استفاده از وسایل و دستگاههای حفاری تعداد چاههای حفر شده در دشت اردبیل رو به افزایش نهاد و با رونق کشاورزی از دهه 60 به بعد و به تبع آن افزایش بی رویه برداشت از سفره مذکور از سال 63 منبع یاد شده شروع به افت سطح آب زیر زمینی کرد.
تداوم این وضعیت در سال های بعدی باعث بحرانی تر شدن این دشت و موجبات نگرانی مسوولان وزارت نیرو شد بطوریکه در سال 68 حدود 2 سوم دشت در سال 87 کل دشت و در سال 95 کل محدوده مطالعاتی اردبیل از سوی وزارت نیرو ممنوعه اعلام شد.
** احتمال بروز فرونشست زمین در دشت اردبیل بالا است
اصغر سلیمان زاده ، مدیرعامل آب منطقه ای استان اردبیل گفت: برغم اقدامات غیر سازه ای از قبیل پرکردن چاههای غیر مجاز ، جلوگیری از اضافه برداشت منابع آبی مجاز، نصب و بکارگیری کنتورهای هوشمند آب و برق ، اطلاع رسانی وسیع بین مشترکین آب زیر زمینی و حذف قسمتی از آب شرب از منابع آب زیر زمینی و تامین آن از سد یامچی متاسفانه هنوز هم تداوم افت در این دشت ادامه دارد.
وی افزود: از دلایل این پدیده می توان به بروز خشکسالی های بیش از یک دهه اخیر و هم چنین محدود شدن تغذیه طبیعی آن ناشی از اجرا شدن طرح های توسعه منابع آب در بالادست ورودی های طبیعی این دشت اشاره کرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان اردبیل با اشاره به تبعات پدیده افت سطح آب زیر زمینی افزود: کاهش آبدهی چاهها، چشمه ها و قنوات ، تغییر محل و کف شکنی چاهها و در نتیجه تحمیل هزینه های گزاف در این خصوص به صاحبان چاهها ، افت کیفی منابع آب و شور شدن تدریجی آنها ، ایجاد محدودیت در مصارف کشاورزی ، صنعت و شرب، افزایش سرسام آور هزینه های تامین انرژی مثل برق و سوخت ، عوارض منفی ناشی از نشست زمین و کاهش ظرفیت حجم مخزن طبیعی از تبعات این پدیده می باشد.
سلیمان زاده اضافه کرد: از شایع ترین عواملی که سبب نشست زمین می شود پمپاژ بیش از حد آبهای زیر زمینی است و بیش از 80 درصد نشست هایی که در جهان رخ داده بدلیل استخراج آبهای زیر زمینی بوده است.
وی بیان کرد: در واقع عدم تغذیه کافی آبخوان و پمپاژ بیش از حد آبهای زیر زمینی که برای مصارف گوناگونی از جمله کشاورزی، شرب و صنعت خارج می شود سبب بروز این پدیده می شود.
** هنوز آثار فرونسشت زمین در اردبیل مشاهده نشده است
نبی الله پاسبان عیسی لو ، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای اردبیل هم در این باره گفت: در دشت اردبیل آثار عینی فرونشست تاکنون گزارش نشده ولی بدلیل افت سطح آب زیر…
waternews.ir/1396/01/زنگ-خطر-فرونشست-دشت-اردبیل/
---
@waterini
21 views21:25