مجلس پذیرایی شاه طهماسب اول صفوی از همایون پادشاه هندوستان | اینجا زنجان است
مجلس پذیرایی شاه طهماسب اول صفوی از همایون پادشاه هندوستان در منطقه قیدار نبی زنجان
سال ۹۵۱ قمری ۴۷۸ سال پیش
این نقاشی در کاخ موزه چهلستون اصفهان نگهداری میشود
تابلوی نقاشی بزم پذيرايی شاه طهماسب يکم از همايون پادشاه هند ، يکی از ديدنی‌ترين آثار اصيل کاخ چهلستون است که با برخورداری از مضامين تاريخی و سياسی ارزشمند ، گوشه‌ای از روابط ديرينه بين دو کشور ايران و هند را که بر احترام متقابل بين دو ملت استوار است ، نشان میدهد.
روش کار و ريزه‌کاری‌های اين اثر ماندگار ، نمايانگر اين مطلب است که نگارگر اين اثر ارزشمند ، آن سعی وافر و دقت لازم را جهت آفرينش يکايک تصاوير از لحاظ آرايش لباس ، کلاه ، گيسو ، صورت ، زيورآلات و سازها به کار برده و سه نوع از آلات موسيقی آن زمان شامل بربط ، دَف و ارغنون را در اين تابلو ترسيم کرده است.
سبک نقاشی اين اثر ارزشمند مينياتور است که از زمان پايتختی شهر اصفهان رواج يافت و با ترکيب مکتب تبريز ، هنرمندان ممتازی نظير رضا عباسی و شاگردانش را به دنيای هنر معرفی کرد.
ويژگی‌های اين پرده نقاشی را میتوان در چند بخش خلاصه کرد که به شرح آنها می‌پردازيم :
رنگ‌های به کار برده شده در اين اثر به صورت طبيعی بوده و برای تکميل آن از رنگ‌های معدنی يا حيوانی گياهی استفاده شده است.
از مضمون اين نقاشی چنين برمی‌آيد که اين اثر ديدنی بين شاه طهماسب صفوی و همايون حاکم هندوستان است که همايون پادشاه هندوستان با لباس زردرنگ کشيده شده در حالی که دست‌ها را به طرف شاه ايران (طهماسب) دراز کرده است.
شاه طهماسب در اين تابلو لباسی قرمزرنگ بر تن دارد که کلاه قزلباش‌اش از ديگر شخصيت‌های مجلس متمايز میکند.
در آن زمان هنگامی که شاه به شکار میرفت ، اُمرا و بزرگانی که همراه با او بودند پرهای مرغان شکاری نظير باز يا قوش را به وی هديه می‌دادند تا او اين پَرها را روی عمامه خويش نصب کند.
در طرف چپ نقاشی مقامات و لشکريانی ديده میشوند که خلعت‌هایی را همراه با پادشاه هندی آورده‌اند.
در سمت راست تابلو نيز درباريان و بزرگان قرار گرفته‌اند که برحسب مقام و درجه در جايگاه خود ترسيم شده‌اند.
در رابطه با اين مجلس پذيرایی و علت وقوع آن نيز بايد گفت که همايون امپراتور هندوستان و پسر «بابر» موسس سلسله «بابريان» ، هنگام رسيدن به سلطنت ناچار شد به نبردی شديد عليه برادران عهدشکن خويش و نيروهای افغان دست زند. اين پادشاه که دوبار از افغان‌ها شکست خورده بود به جانب قندهار واقع در مرز ميان امپراتوری ايران و هند گريخت و از آنجا به قصد ديدن شاه طهماسب به منطقه «قيدار نبی» واقع در حدفاصل خرمدره و سلطانيه زنجان در جمادی‌الاول ۹۵۱ هـ.ق وارد شد.
برای استقبال از او بزرگان و مردم عادی حاضر شدند تا همايون به سراپرده شاه طهماسب نزديک‌تر شد. کمی بعد برادران شاه طهماسب يعنی بهرام ميرزا و سام ميرزا به ديدار وی شتافتند و پس از آن شاه نيز با ديدن همايون به استقبال او آمد.
شاه طهماسب همايون را در آغوش گرفت و او را در طرف راست خود نشاند ، سپس با مهربانی و فروتنی درباره سفر و سلامتی او سوالاتی کرد.
در اين مجلس ، شاه ايران خطاب به پادشاه هندوستان گفت که مايل است کلاه قزلباشی را بر سر او گذارد و همايون نيز موافقت کرد. آنگاه شاه طهماسب با دست خود آن کلاه قزلباش را بر سر همايون گذاشت و همايون در مقابل چندين قطعه ياقوت و زمرد و يک قطعه الماس بزرگ به وزن شش و نيم مثقال را به شاه تهماسب هديه داد.
نويسنده : شيرين كسرايي ، کارشناس امور فرهنگی و راهنمای کاخ موزه چهلستون/روزنامه شرق
