انجمن علمی ژرفا

2021-12-02 18:30:59 #نسبیت_خاص: قسمت اول
#پیشنهادی_برای_دیدن
#ویدئوهای_کوتاه

نسبیت خاص یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین نظریات فیزیکی است. این نظریه‌ که عمر آن به بالای یک قرن می‌‌رسد، پایه و اساس تعداد زیادی نظریات دیگر در فیزیک مدرن هست. برای یاد گرفتن این نظریه باید فقط اصول جبر و هندسه را بدانیم و حتی نیازی به دانستن حساب دیفرانسیل و انتگرال نیست؛ اما با این وجود برای بسیاری از مردم این نظریه بسیار پیچیده و گیج‌کننده است و باعث می‌شود آن‌ها به کل از فیزیک زده شوند؛ اما دلیل این پیچیدگی و گیج‌کنندگی نسبیت خاص چیست؟ آیا می‌توان روشی پیدا کرد که به وسیله آن بتوان این نظریه مهم فیزیکی را به خوبی درک کرد؟

برای مشاهده این ویدئو با کیفیت بهتر به اینستاگرام ژرفا مراجعه کنید.

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-30 18:30:20 «اکران آنلاین مستند دکتر صمیمی»

اکران آنلاین مستند «حرکت در تاریکی» که به زندگی و آثار علمی دکتر #جلال_صمیمی می‌پردازد، در وب‌سایت هاشور آغاز شده است.

این مستند ۲۳ دقیقه‌ای به تهیه‌کنندگی روابط عمومی دانشگاه و به کارگردانی داریوش گرگوند تهیه شده و در آن با اعضای خانواده، دوستان و همکاران دکتر صمیمی گفت‌وگو شده است.

دکتر صمیمی، اخترفیزیکدان و استاد فقید و برجسته دانشکده #فیزیک شریف، ۲۲ خرداد ۱۳۹۹ از دنیا رفت.

برای تماشای این مستند در وب‌سایت هاشور از کد تخفیف ۱۰۰ درصدی sharif100 می‌توانید استفاده کنید.

لینک مستند در وب‌سایت هاشور

@sharifdaily باز کردن / نظر دهید

2021-11-29 19:31:03 #سنت_علم

دانته به همراه معشوقش بئاتریس، در سفری خیالی وارد این کرات می‌شود و تا کرۀ آخر می‌رود. زمانی که به آخرین کره می‌رسد، جهانی که زیر پا گذاشته را در نظر می‌آورد: آسمان‌های چرخان و زمینی که بسیار دور از دانته در مرکز این جهان قرار دارد. سپس به بالاتر نگاه می‌اندازد. چه می‌بیند؟ نقطۀ نوری که با کرات معلقی که جایگاه فرشتگان است، یعنی با یک توپ دیگر، احاطه شده است که به قول دانته در عین اینکه کرۀ جهان ما را احاطه کرده، به وسیلۀ آن احاطه هم شده است. این قطعه‌ای از سرود 27 بهشت دانته است: «این قسمت دیگر جهان، قسمت اول را در دایره‌ای احاطه می‌کند، همانطور که قسمت اول این قسمت را احاطه کرده است.» و در سرود بعد کماکان در دایرۀ آخر می‌گوید: «به نظر می‌رسد که با همان چیزهایی احاطه شده شده که خود احاطه‌شان کرده است.» نقطۀ نور و کرات فرشتگان، هستی را احاطه کرده‌‎اند و در همان حال با هستی احاطه شده‌اند! این توصیفی دقیق از کرۀ سه بعدی است!

در نمایش مرسوم از جهان دانته که در کتاب‌های درسی ایتالیا هم آورده اند، کرات فرشتگان از کرات آسمان تفکیک شده است. اما دانته گفته که این دو توپ همدیگر را احاطه کرده‎اند و با یکدیگر احاطه شده‌اند. دانته تصور هندسی روشنی از یک کرۀ سه بعدی داشته است.
اولین بار یک ریاضیدان آمریکایی به نام مارک پترسون در سال 1979 متوجه شد که بهشت دانته، جهان را همچون یک کرۀ سه بعدی به تصویر کشیده است. در کل، بیشتر متخصصان دانته با کرۀ سه بعدی آشنایی ندارند. امروزه هر فیزیکدان و ریاضیدانی می‌تواند به آسانی کرۀ سه بعدی را در توصیف دانته از هستی تشخیص دهد.

چگونه ممکن است که دانته ایده‌ای چنین امروزی داشته باشد؟ به نظرم به چند دلیل: نخست به دلیل هوش ژرف این بزرگ‌ترین شاعر ایتالیا. هوشی که یکی از دلایل جذابیت کمدی الهی دانته است. دوم آنکه دانته بسیار پیش‌تر از زمانی می‌نوشت که نیوتن همه را متقاعد کرد که فضای نامتناهی کیهان همان سطح صاف هندسۀ اقلیدسی است. دانته از محدودیت‌های شهود که نتیجۀ آموزش نیوتنی ماست، رها بود.

دانش علمی دانته عمدتا بر پایۀ آموزش‌های برونیتو لاتینی، مرشد و استادش، بنا شده بود که از او رسالۀ کوچکی به نام گنج به جا مانده است. برونیتو در این رساله این واقعیت که زمین کروی است را با جزئیات کامل شرح می‌دهد. اما این کار را به شکلی انجام می‌دهد که ممکن است در نگاه خوانندۀ امروزی عجیب به نظر برسد، یعنی آن را با هندسه‌ای «از درون» وضعیت توصیف می‌کند نه «از بیرون». به این معنا که نمی‌گوید زمین شبیه یک پرتقال است، یعنی آنگونه که زمین از بیرون به نظر می‌رسد. بلکه به جای چنین توصیفی، می‌گوید که «اگر دو شوالیه در مسیر مخالف یکدیگر به اندازۀ کافی از هم دور شوند، در طرف دیگر به هم خواهند رسید.» یا «اگر انسانی تصمیم بگیرد که تا همیشه راه برود، به شرط اینکه دریاها مانعش نشوند، به همان نقطه‌ای از زمین خواهد رسید که حرکتش را از آنجا شروع کرده بود.»

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-29 19:30:04 برشی از کتاب واقعیت ناپیدا
اثر کارلو رولی

...نکتۀ دیگری در مورد کرۀ سه بعدی اینشتین هست که دوست دارم به آن اشاره کنم. هرچقدر هم که باورنکردنی به نظر برسد، یک نابغۀ دیگر، از یک جهان فرهنگی کاملا متفاوت، این ایده را قبلا بیان کرده بود: بزرگترین شاعر ایتالیا، دانته آلیگیری. دانته در بهشت، قسمت سوم از اثر بزرگش یعنی کمدی الهی، تصویری باشکوه از جهان قرون وسطی ارائه می‌دهد که مبتنی بر جهان ارسطویی است: زمینی کروی در مرکز که با کره های آسمانی احاطه شده است.

#سنت_علم

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-28 18:49:02 Philosophy of Physics: Space and Time

خلاصه‌ی فصل یک - روایت‌های کلاسیک فضا و زمان
زمان تقریبی مطالعه: ۷ دقیقه

قوانین نیوتن بر هر جسمی، اعم از سنگ‌ها و سیارات، به یک شکل حاکم است. نیوتن تفاوت بین اخترشناسی و فیزیک زمینی را از بین می‌برد و مجموعه‌ی اصول واحدی را پیش‌فرض قرار می‌دهد که رفتار هر دو را توضیح می‌دهد. آن‌قدر عادت کرده‌ایم که فیزیک را با این جهان‌شمولیت در نظر بگیریم که درک اهمیت حیاتی این دگرگونی مستلزم تلاش است. یکی از نقاط اوج در «ساختار استدلالی اصولی» زمانی است که محاسبات نیوتن نشان می‌دهد نیرویی که ماه را در مدارش به دور زمین نگه می‌دارد دقیقاً مشابه نیرویی است که موجب سقوط یک سیب از درخت می‌شود. نیوتن اشتراک در ساختار فیزیکی را پیش‌فرض قرار می‌دهد، درحالی‌که فیزیکدان‌های ماقبل او ساختارهای فیزیکی را از اساس گوناگون پنداشته بودند...

#تیم_مادلین در فصل یک کتاب خود از تاریخ تدوین علم فیزیک می‌نویسد. او از یونان باستان شروع می‌کند و نظرات مختلف درباره‌ی ماده و حرکت را بررسی می‌کند تا به ارسطو می‌رسد، اولین کسی که اصولی کلی برای حرکت اجسام ارائه داد. این سیر ادامه پیدا می‌کند تا بنیان‌های فیزیک ارسطویی با قوانین نیوتن، در هم شکسته می‌شود.

خلاصه‌ی فصل یک این کتاب را می‌توانید در سایت ژرفا بخوانید.

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-25 18:31:01 #پیشنهادی_برای_خواندن
#آنتروپی

پیتر اتکینز شیمی‌دان انگلیسی و استاد سابق شیمی در دانشگاه آکسفورد و نویسنده‌ای مشهور در زمینه‌ی کتاب‌های شیمی است. او همچنین برنده‌ی جایزه ملدولا است که توسط انجمن سلطنتی شیمی به شیمی‌دان‌های زیر ۳۲ سال اهدا می‌شد.

کتاب قانون دوم در ۹ فصل و ۲۸۸ صفحه ترجمه شده است. کتاب با مشاهدات مربوط به موتور بخار آغاز می‌شود و می‌بینیم که از ترمودینامیک اولیه، قانون دوم پدیدار می‌شود. سپس بحث به سمت مواد می‌رود و مشاهده می‌کنیم که در سطح ذرات، قانون دوم فرمول‌بندی ساده‌ای پیدا می‌کند. سپس در ادامه نویسنده بخشی از ریاضیات موضوع را برای علاقه‌مندان شرح ‌می‌دهد. برای خواندن ادامه‌ی کتاب، مطالعه این بخش ضرورتی ندارد. سپس درباره‌ی گرما و تولید کار بحث می‌شود و ایده ساختار بررسی می‌شود و درنهایت کتاب با بحث آشوب پایان می‌یابد.

برای مشاهده اطلاعات کتاب می‌توانید به صفحه‌ی کتاب در انتشارات مازیار مراجعه کنید.

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-25 18:30:40 #پیشنهادی_برای_خواندن

در هفته‌های گذشته سعی کردیم با #ویدئوهای_کوتاه به #آنتروپی و داستان‌های عجیب و غریب حول آن کمی بپردازیم. اگر دوست دارید بیشتر در مورد آنتروپی، ترمودینامیک و قانون دوم آن بدانید، پیشنهاد ما کتاب قانون دوم [ انرژی، آشوب، شکل ] نوشته پیتر اتکینز است که در سال ۱۹۹۴ منتشر شده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده است تا اهمیت قانون دوم ترمودینامیک و گستره‌ی کاربرد آن را توضیح دهد. این کتاب توسط رامین رامبد ترجمه و توسط انتشارات مازیار نیز به چاپ رسیده است.

@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید

2021-11-24 12:03:18 • چرا یک لیمو و تصویر همان لیمو در یک دستگاه دیجیتال را هم‌رنگ می‌دانیم؟!
• با چه منطقی کد رنگ #9B51E0 هم‌ارز با یک نوع بنفش خاص می‌شود؟!
• وقتی نور صفحه‌نمایش‌مان را کم و زیاد می‌کنیم یک‌چیزهایی تغییر می‌کند، اما انگار یک‌چیزهایی هم تغییر نمی‌کند! این چیزها دقیقاً چه هستند؟!

مطمئناً پیش از این سوال‌هایی از این دست بارها از ذهن‌تان گذشته است و احتمالاً جواب‌هایی هم برای آن‌ها دست‌وپا کرده‌اید. در #چای_و_فیزیک این هفته می‌خواهیم دانش‌مان نسبت به رنگ‌ها را به چالش بکشیم و کمی دقیق‌تر راجع‌به آن‌ها صحبت کنیم. از منطق و چگونگی تولیدشان در صفحه‌نمایش لپ‌تاپ یا تلفن همراهی که همین الآن به‌وسیله‌ی آن در حال خواندن این کلمات هستید تا دریافت‌شان توسط چشمان‌تان!

@chayofizik
@Zharfa90
@anjoman_elmi_phys_sut باز کردن / نظر دهید

2021-11-24 12:03:13 چای و فیزیک
جمعه ۵ آذر ساعت ۱۷
موضوع جلسه: رنگ ها : از مانیتور تا مردمک!
ارائه دهنده: امید ظریفی (دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیک دانشگاه شریف)
برای شرکت در جلسه در ساعت برگزاری وارد این لینک شوید.

@chayofizik
@Zharfa90
@anjoman_elmi_phys_sut باز کردن / نظر دهید

2021-11-23 18:35:17 خلاصه‌ی جلسه:

در پدیده‌ی تونل‌زنی، چه مدت طول می‌کشد که ذره از سد پتانسیل عبور کند؟ یک آشکارساز با چه احتمالی ذره‌ی کوانتومی را در بازه‌ی زمانی بین t تا t+dt آشکار می‌کند؟ از آنجا که زمان در تعبیر استاندارد نظریه‌ی کوانتومی یک پارامتر است، نه یک عملگر هرمیتی، این پرسش‌ها و پرسش‌های مشابه دیگر در فرمول‌بندی و تعبیر استاندارد نظریه‌ی کوانتومی پاسخ شفاف و مورد توافقی بنابر اصول اولیه (اصل بورن) ندارند. با این حال، ساعت‌ها وجود دارند! و اندازه‌گیری زمان در آزمایشگاه‌های کوانتومی بصورت روزمره انجام می‌شود. لذا یک نظریه‌ی کامل باید پیشبینی روشنی برای تبیین این نتایج مشاهده‌شده داشته باشد. بخصوص با توجه به پیشرفت‌های سال‌های اخیر در ساخت آشکارساز‌های فوق سریع (مثلا به کمک نانوسیم‌های ابررسانا) و همچنین ساخت ساعت‌های بسیار دقیق، در آینده‌ی نزدیک امکان تست تجربی نظریات مختلف در پاسخ به این پرسش‌ها، در دسترس خواهد بود. در این جلسه در مورد این مسائل گفتگو خواهیم کرد.

@Taraadars
@Zharfa90 باز کردن / نظر دهید