تحلیل حقوقی فایل منتسب به رئیس جمعیت امام علی درباره سردار سلی | وبلاگ الدین
تحلیل حقوقی فایل منتسب به رئیس جمعیت امام علی درباره سردار سلیمانی
محمدامین رادمند، کارشناس ارشد حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه تهران
چندی پیش شارمین میمندی نژاد موسس جمعیت امام علی و دو نفر از همکارانش بازداشت شدند و جامعه و به خصوص فضای مجازی عکس العملهای متفاوتی نسبت به این موضوع از خود نشان داد.
متاسفانه علت اصلی دستگیری این افراد به صورت رسمی اعلام نشده است اما بعد از چند روز توسط بازوهای رسانه ای نهادهای امنیتی یک فایل صوتی از صحبتهای (احتمالا خصوصی) میمندی نژاد منتشر شد که در آن عبارات انتقاد آمیزی وجود دارد که چنین برداشت میشود که خطاب به سردار قاسم سلیمانی است. برخی معتقدند این فایل تقطیع شده و برخی معتقدند ایشان واقعا این حرفها را خطاب به سردار سلیمانی بیان کرده‌اند. اساساً هر گونه بحث و برداشت نسبت به پرونده نفیاً یا اثباتاً تا زمانی که امکان دسترسی به پرونده نباشد و عناوین و ادله دادسرا مشخص نباشد صرفاً در حدود خبرهای رسانه‌‌هاست.
علی ای حال اگر علت واقعی بازداشت میمندی نژاد همین مساله باشد، در این رابطه توجه به چند نکته ضروری است:
۱. تا زمانی که از صحت فایل منتشر شده اطمینان حاصل نشود، طبق قاعده "حمل به صحت" نمی‌توانیم این حرفها را به آقای میمندی نژاد منتسب کنیم.
۲. حتی در فرضی که ایشان واقعا این حرفها را زده باشند هم این سوال به وجود می‌آید که آیا یک شهروند حق ندارد نسبت به یکی از مسئولین کشورش انتقاد داشته باشد؟ مگر در تاریخ نشنیده‌ایم که خوارج در مسجد کوفه به امیرالمومنین (حاکم اسلامی) ناسزا می‌گفتند و توهین می‌کردند و وقتی صحابه می‌خواستند با آنها برخورد کنند و آنها را از مسجد بیرون کنند، حضرت مانع می‌شدند؟ میمندی نژاد در آن فایل صرفا میگوید میخواهد بیانیه بدهد و نمیخواسته دست به اسلحه ببرد که بخواهیم پاسخ قهرآمیز به او بدهیم.
۳- و نکته مهم و آخر اینکه حتی در فرض توهین میمندی نژاد به حاج قاسم (که نگارنده خود جزو علاقه‌مندان به ایشان است و قطره ای در دریای تشییع ایشان بود) باز هم بابت این رفتار نمیتوان بدوا کسی را بازداشت و محاکمه کرد.
چرا که اولا مطابق با اصول حقوق جزا و مطابق با نظر غالب دکترین حقوقی، جرم توهین صرفا نسبت به شخص زنده قابل تحقق است و توهین به فرد غیر زنده نیز تنها درصورتی قابل تعقیب است که توهین به وی، توهین به ورثه محسوب شود که در اینجا نیز جرم اصلی توهین به ورثه است و نه شخصی که از دنیا رفته است. اگرچه ممکن است عده‌ای این نظر را قبول نداشته باشند لیکن این عده در اقلیت هستند.
ثانیا توهین در فصل پنجم قانون مجازات اسلامی به چند دسته تقسیم شده: توهین به مقدسات اسلام و انبیاء عظام و چهارده معصوم (ماده ۵۱۳) ، توهین به امام و رهبری (ماده ۵۱۴)، توهین به برخی مقامات مصرح (ماده ۶۰۹) و توهین عادی (ماده ۶۰۸). توهین احتمالی به حاج قاسم صرفا در دسته آخر قرار می‌گیرد و ویژگی این نوع توهین این است که نیاز به شکایت شاکی خصوصی دارد و (در فرض عدم شرط "زنده بودن" در تحقق جرم توهین) ورثه ایشان باید طرح شکایت کنند و دادستان راسا حق شکایت و تعقیب ندارد.
لذا فارغ از غیرشرعی و غیراخلاقی بودن اهانت به دیگران، حتی در بدترین فرض ممکن (یعنی صحت آن فایل و توهین تلقی شدن آن حرف و عدم شرط زنده بودن در تحقق توهین) نیز تا زمانی که ورثه ایشان شکایتی نکرده باشند قانونا نمیتوان میمندی نژاد را تحت تعقیب قرار داد.
