هجمه‌ی وهابیت و واپس‌گرایی علمای شیعه در اصلاحات مذهبی مهدی | مهدی مسائلی، مطالعات و یادداشت
هجمه‌ی وهابیت و واپس‌گرایی علمای شیعه در اصلاحات مذهبی
مهدی_مسائلی
رویکرد تهاجمی و تکفیری وهابیت نسبت به تشیع و شعائر مذهبی آن موجب شده است تا محافظه‌کاری و مُماشات علمای شیعه در برابر انحرافات مذهبی عامه‌ی مردم بیشتر شود.
از نگاه این عده اصلاحات مذهبی، تضعیف شور و احساسات مذهبی مردم را به دنبال دارد و ما در زمانه‌ای هستیم که نباید به شور و احساسات مذهبی مردم آسیبی برسد.
ولی گاهی بلایی که انحرافاتِ دوستان بر سر اهداف دین و مناسک و شعائر آن می‌آورد به مراتب بیشتر از تهاجم دشمنان است. از این گذشته هدف اصلی ما حفظِ رسم دین و مذهب است، نه تنها حفظ اسم آن.
نمونه‌ای از این موضع‌گیری را حدود صد سال پیش، پس از تخریب مقابر بقیع شاهد بودیم. بعد از این واقعه تلخ علمای شیعه به شدت محافظه‌کار شدند و تا مدت‌ها با هیچ حرکت اصلاحی همراهی نمی‌کردند.
در آن زمان دو تن از علمای شیعه، یکی به نام سيد محمدمهدی قزوینی در بصره و دیگری به نام سيد محسن امین در سوریه در نقد انحرافات عزاداری همچون قمه‌زنی سخن گفتند و کتاب نوشتند. ولی مراجع نجف به غیر از یک مرجع بزرگ، با این حرکت‌ها همراهی نکردند، چون خطر شبهات وهابیت برای اصل عزاداری را بیش از خطر انحرافات دوستان برای آن می‌دانستند.
آن زمان سه فقیه برجسته مرجعیت شیعه را برعهده داشتند؛ آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، آیت الله نائینی(میرزای نائینی) و آیت الله محمدحسین کاشف الغطاء. دو مرجع اخیر هرچند متجدد بودند و ظهور سیاسی بیشتری داشتند ولی در قبال انحرافات عزاداری پاپس گذاشتند و در فتوایشان به توجیه بعضی از این رفتارها همچون قمه‌زنی پرداختند. (با این‌که حتی مرحوم کاشف الغطاء پیشتر قمه‌زنی را حرام می‌دانست و در اواخر حیاتش نیز همین نظر را برگزید)
اما مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی که چهره‌ای به ظاهر سنت‌گرا داشت به حمایت از حرکت اصلاح عزاداری پرداخت، و با پشتیبانی ایشان بود که چند سال بعد مرحوم سيد محسن امین با استقبال باشکوهی وارد نجف شد.
گزارش تفصیلی این ماجرا را در مقدمه کتاب "سرآغاز اصلاح عزاداری" نوشته‌ام. این کتاب ترجمه‌ای نو و کامل از کتاب اَلتّنْزیه لِاَعْمالِ الشّبیه است. آن را می‌توانید در نمایشگاه مجازی کتاب از غرفه نشر آرما خریداری کنید. بحث تکمیلی درباره قمه‌زنی نیز در کتاب دیگرم به نام "عار یا شعار" از همین ناشر آمده است.
........
@azadpajooh
