2022-05-08 08:38:39
تخریب دانشگاه یا کمک به دانشگاه؟!
دکتر عباس‌علی منصوری (عضو هیئت علمی دانشگاه رازی)
وقتی داشتم متن بالا را مینوشتم، حدس می‌زدم که برخی همکاران متذکر شوند که: «این نوع متن‌ها ناخواسته، افتادن در دام نسخه کسانی است که عامدانه قصد تخریب اعضای هیئت علمی را دارند. بنابراین این نوع متن‌ها نه در راستای کمک به دانشگاه بلکه علیه دانشگاه و به نفع دشمنان دانشگاه است».
اتفاقا حدسم درست بود و برخی همکاران همین سخن را به صورت شخصی برایم فرستادند. البته نمی‌دانم چرا در فضای گروه همین نقدشان را مطرح نکردند و ترجیحشان این بود که به صورت شخصی پیام بفرستند.
هر چند من نیز چنین احساسی دارم که دانشگاه در ساختار سیاست ایران مهجور و گاه مغضوب است. اما حقیقتا نمی‌دانم چنین نیتی علیه دانشگاه هست یا نه.
اما صرف نظر از صحت یا عدم‌صحت چنین برنامه و نیتی، فرض را بر صحت چنین نیت و برنامه‌ای می‌گیرم و با این وجود از عزیزانی که چنین تذکری را در ذهن دارند، چند سوال دارم:
۱- برفرض که ما اعضای هیئت علمی دشمنان قسم خورده‌ای داریم و کسانی قصد تخریب ما را دارند، چه شده است و چه کار کرده‌ایم که نیت آنها می‌تواند عملی شود و امکان تخریب ما فراهم هست (ما همین نقد را بر ساختار قدرت به این نحو مطرح می‌کنیم که بر فرض که ما در جهان دشمنانی داریم اما چرا مردم سخن این دشمنان را گوش می‌دهند)
۲- حالا که وضع چنین است (یعنی عده‌ای یا نهادی قصد تخریب دانشگاه و دانشگاهیان را دارند) راهکار و تکلیف چیست؟ آیا راهکاری بهتر از این وجود دارد که در کنار دفاع از خود، سعی کنیم نقاط ضعف و نقدهایی که واقعا بر ما وارد است را اصلاح کنیم؟ آیا صرف دفاع از خود، ما را وارد یک بازی صنفی و سخیف نمی‌کند؟ و اگر ما از صنف خود مصرانه دفاع کنیم اما نسبت به مشکلات جامعه و ظلم‌ها و خطاها بی‌تفاوت باشیم، صدق سخن بدخواهان دانشگاه به کرسی نمی‌نشیند؟
۳- گرچه قبول دارم سهم دانشگاه در ایجاد وضع فعلی کشور بسیار کمتر از سهم اهل سیاست و قدرت است، اما آیا واقعا سهم ما در ایجاد وضع فعلی بسیار ناچیز و در حد توپ جمع کن است و پاسخگوی وضع فعلی باید دیگران باشند و ما به هیچ وجه در موضع پاسخگویی نیستیم؟
۴- گیرم که ما در ایجاد وضع فعلی سهم اندک و ناچیز داریم و دستمان به اصلاح امور نمی‌رسد، آیا در مورد وضع نابه‌سامان آموزش عالی هم می‌توانیم همین ادعا را داشته باشیم؟ آیا در اینجا هم دست ما به اصلاح امور (در حد توان ) نمی‌رسید و نمی‌رسد؟!
۵- دفاع از شأن دانشگاه چه هنگام تحقق می یابد؟ آیا با بیان اینکه دشمنان قصد تخریب ما را دارند. یا با نشان دادن توان خود و نشان دادن مواردی که دست به اصلاح زده‌ایم؟
ممکن است گفته شود وقتی حرف‌زدن هیچ فایده و اصلاحی در پی ندارد، آیا سخن گفتن عاقلانه است؟
البته برخی از این سخن برآشفته می‌شوند و معتقدند که واقعیت امر چنین نیست و این سنخ سخنان را سیاه‌نمایی و سخن دشمنان می‌دانند. اینکه چقدر این سخن درست است یا نه می‌تواند محل بحث باشد. بنده نیز معتقدم که سخن دانشگاهیان تاثیر بسیار اندک داردريال اما بر فرض که این ادعا (که سخن گفتن ما دانشگاهیان دیگر فایده‌ای ندارد) کاملا و مطلقا درست باشد،
اولا چرا از موانع جلوی روی دانشگاه برای جامعه سخن نمی‌گوییم چرا اگر باور به بی‌تاثیری سخن گفتن دانشگاهیان داریم، از این باورمان سخن نمی‌گویم و در تنهایی‌هایمان در گوش هم سخن می‌گویم؟ چرا از وضع دانشگاه و وضع نهاد علم و نسبت آن با قدرت و سیاست چیزی نمی‌گوییم. اگر واقعا ما هیچ‌کاره‌ایم چرا این هیچ‌کاره‌بودنمان را به گوش جامعه نمی‌رسانیم؟
ثانیا بر فرض که سخن ما در اصلاح امور بیرون از دانشگاه بی‌اثر یا کم‌اثر است، آیا در اصلاح امور دانشگاه و آموزش عالی نیر سخن ما بی‌اثر است؟! اینجا چرا سکوت اختیار کرده‌ایم؟!
آیا اقتضای علم و خرد این نیست که حتی در راستای اصلاحات حداقلی گام برداریم؟
همچنان که سخن اکثر ما دانشگاهیان در خطاب به ساختار سیاست و مدیریت کشور این است که:
«وضع فعلی کشور حاصل ناکارآمدی در مدیریت و تصمیم‌های غیرعلمی است و تاثیر دشمنان بسیار حداقلی است و حتی آن تاثیر حداقلی به‌خاطر بستر ضعیف مدیریت داخلی و نارضایتی مردم است»، خود ما دانشگاهیان هم باید بپزیدیم که:
«مقصر اصلی وضع فعلی دانشگاه و کسی که بیشترین نقش در تخریب دانشگاه را دارد، خود ما دانشگاهیان هستیم و تاثیر نهادهای خارج از دانشگاه بر دانشگاه، به‌خاطر ضعف عملکرد خود ماست».
پویش ملی دوباره دانشگاه با هدف اصلاح روال‌های حاکم بر سیاست‌های وزارت علوم حرکت خود را آغاز کرده است. در این مسیر به همراهی تمامی استادان دانشگاه‌ها و پژوهشگاههای ایران نیازمندیم.
https://t.me/dobarehdaneshgah
1.1K viewsedited 05:38
پ
