فلسفه‌‌ ورزی

2022-01-18 18:07:13 تأملی در نسبت حکومت‌های توتالیتر با حکومت‌های دیکتاتوری و استبدادی در دیدگاه هانا آرنت/ #دکتر_حمیدرضا_سعادت_نیاکی /قسمت اول

1. فیلسوف سیاست، دولاکامپانی، #هانا_آرنت را اولین متفکری می‌داند که ویژگی‌های ذاتی دولت توتالیتر را به‌دقت تشریح کرده است. وی ( #آرنت ) توتالیتاریسم را در دو فرم نازیسم و استالینیسم پدیده‌ای مطلقاً مدرن می‌داند و میان آن با حکومت‌های دیکتاتوری، استبدادی و خودکامۀ کلاسیک و جدید تفاوت ماهوی قائل می‌شود.
#آرنت در توضیح یکی از خصایص بارز حکومت‌های توتالیتربه این نکته اشاره می‌کند که اگر در حکومت استبدادی، قانون همان ارادۀ خودسر فردی باشد که در رأس حکومت است، در مقابل، حکومت توتالیتر «مدعی‌ست از قوانین طبیعت یا تاریخ که همۀ قوانین موضوعه باید از آنها ناشی شود، تبعیت می‌کند... قوانین تاریخ و طبیعت را مستقیماً بر بشر اِعمال می‌کند» (The Origins of Totalitarianism). در نتیجه، خشونت‌های حکومت توتالیتر تجسم عینیِ برداشت آنان از اجرای قوانین تاریخی یا طبیعی است؛ برای نمونه، مسئلۀ کشتار یهودیان در نازیسم مبتنی بر تلقی پست‌بودنِ نژادی آنهاست که ریشه در طبیعت و قوانین تاریخی دارد.

ادامه دارد...

https://t.me/DoingPhilosophy باز کردن / نظر دهید

2022-01-08 07:39:43 باز کردن / نظر دهید

2021-12-31 21:43:59 هرساله از ساعت 11:30 شب 31 دسامبر تا 12:30 بامداد اول ژانویه ساعت صلح جهانی‌ست.

#دکتر_حمیدرضا_سعادت_نیاکی
اگر با نگاه تاریخی بنگریم، بنیاد نحوۀ مواجهۀ انسان‌ها با یکدیگر در ساحت کلان مناسبات سیاسی بین‌المللی را جنگ می‌یابیم نه صلح؛ جنگی که برآمده از ارادۀ معطوف به گسترش حیطۀ اراده است. به تعبیری، سخن مشهور #هابز ، «انسان گرگ انسان است»، کمابیش در طول تاریخ از سخنان مقابل آن درست‌تر از آب درآمده است و تأیید می‌کند که وجه غالب ذات انسان جنگ است.
اما فلسفه در این میان برای رسیدن به صلح چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟ از زمان انتشار رسالۀ صلح پایدار #کانت در 1795 صدها جنگ در گوشه‌وکنار جهان رخ داده است. بعید است فلسفه بتواند جنگ را برای همیشه متوقف کند؛ اما اگر کارکرد فلسفه را در توصیف عقلانی زمانه خلاصه نکنیم و #سقراط وار سامان‌بخشی و شکوفایی زندگی عقلانیِ انسان‌ها در همۀ ساحات را از رهگذار دیالوگ بدانیم، شاید بتوانیم از پایین‌کشیدن فتیلۀ جنگ‌افروزی به مدد دیالوگ امیدوار باشیم؛ امری که با وضعیت امروز جهان نیاز به آن برای بشرِ خسته از جنگ و چشم‌انتظار صلح ضروری به نظر می‌رسد.
@Doingphilosophy باز کردن / نظر دهید

2021-12-21 08:19:32 شب یلدا از پنجرۀ نگاه فلسفی/ #دکتر_حمیدرضا_سعادت_نیاکی

#کانت در «درس‌گفتارهای منطق بلومبرگ» به این مطلب اشاره می‌کند که پیش از آغاز فلسفه در یونان، به‌خلاف اقوام دیگری که آموزه‌های موجود در میان آنها معجونی از خرافه‌ها، مهملات، موهومات، جادوجمبل‌ها و آئین‌های کودکانه بود، ایرانیان (Persians) جزو نخستین مردمانی بودند که شروع به نظرورزی‌ (speculation) کردند. البته #کانت در «درس‌گفتارهای منطق وین» گوشزد می‌کند که پیش از آغازیدن فلسفه و مرکزیت لوگوس (logos)، نظرورزی نه از راه مفاهیم، بلکه از مجرای ایماژها (images) صورت می‌گرفت. این اشارۀ دقیق #کانت، می‌تواند معرفی‌کنندۀ یکی از چشمگیرترین ویژگی‌‌های فرزانگی (wisdom) ایرانی به شمار ‌آید و شاید از این‌روست که نمادها جایگاه بلندی در ایران‌زمین داشته‌اند. از یک نگاه، نمادها دربردارندۀ معناهایی هستند که غیرمستقیم بر آنها دلالت می‌کنند. این معانی، گاه برآمده از خِرد فرزانگان و حاوی لطایف حکمت‌آمیزند. نمادهای ایرانی، مانند شب چلّه (یلدا) این‌چنین‌اند.

شب یلدا («یلدا» واژه‌ای‌ست سُریانی در میان‌رودان به‌معنای «زایش/ میلاد») که ریشه در آیین پیشازرتشتی ایرانیان، یعنی کیش مهر (میترائیسم)، دارد؛ زادشب خورشید، به‌مثابۀ سمبل و نماد گرمابخش زندگی است. به این بهانه، مردمان ایران‌زمین چنین شبی را به جشن و پایکوبی سپری می‌کرده‌اند.

بزم شب یلدا بر تمام ایرانیان در سرتاسر زمین شادباش باد

@DoingPhilosophy باز کردن / نظر دهید