ذات الهی مقتضی صفات مختلف متضاد مانند لطف و قهر، رحمت و غضب اس | جبار علی

ذات الهی مقتضی صفات مختلف متضاد مانند لطف و قهر، رحمت و غضب است. به همین سبب آنچه به لطف تعلق دارد، نمایندۀ زیبایی و جمال است و آنچه به قهر و شدت متعلق است، مبیّن جلال است. هر جلالی متضمن جمالی است؛ مانند حیرت قدسی (هیمان) که ناشی از جمال و از پا در افتادن عقل در برابر جمال خیره‌کنندۀ الهی است؛ همچنان که هر جلالی پدیدآورندۀ جمالی است که در هیبت و شدت غایی و دست‌نیافتنی خداوند است. جمال و جلال دو قطب جاذب و دافع الهی است. این دو مکمل یکدیگر و از هم تفکیک‌ناپذیر است. نمی‌توان آنها را منفرد و به‌کلی از هم جدا کرد؛ زیرا یکدیگر را کامل می‌کنند و متقابلاً از یکدیگر آکنده‌اند. غلبۀ آنها برحسب سطوح جهان تفاوت می‌کند؛ آنجا که صفت جمال غلبه دارد، جنبۀ مکمل آن به حالت بالقوه کاهش می‌یابد و بالعکس. لاهیجی می‌گوید: «سبحان من ظهر فی بطونه و بطن فی ظهوره» (پاک است خدایی که پیداست در پنهانی خود و پنهان است در پیدایی خود)