2021-07-08 22:10:08
وجه تسمیه ی روستاها(۱)
گز یا جزن؟ مساله این است
روستای گز از قدیمی ترین روستاهای دامغان است. روستایی با فرهنگ‌عامه بسیار غنی و آیین های ملی و مذهبی فوق العاده و متنوع. از عشوری خوانی های زنانه و تعزیه های پرشور و حرارت و آیین های سوگ مذهبی گرفته تا بازی های نمایشی و ...
نام این روستا در بسیاری از متون تاریخی و سفرنامه های جهانگردان و مستشرقان گز آورده شده است اما دیرگاهی ست که در نامه های رسمی و اطلاعیه ها برای آن نام جزن برگزیده اند. با همه این تفاسیر اما هنوز هم در گویش مردم دامغان کسی گز را جزن خطاب نمی کند.
مثلا کسی نمی گوید
میخوام بُرُم جَزَن
بلکه می گوید
میخوام بُرُم گز
راستش را بخواهید جزن معرب گز است. یعنی عرب ها وقتی به ایران حمله کردند از تلفظ بسیاری از اسامی شهرها و روستاها عاجز بودند و نام آنها را عوض کردند
مثلا دزفول در اصل دژپل بوده است به معنی پلی برای دژی بزرگ. یا نام اصفهان قبل از حمله ی اعراب سپاهان بوده است که عرب های عاجز از تلفظ سپاهان نام آن را اصفهان کردند و مثال از این دست بسیار است.
جزن هم همینطور. عربی ست و گز فارسی سره. گز پیشینه ای هزار و چند صدساله دارد و همانطور که گفته شد در متون قدیمی نیز به همین اسم آورده شده است.
ما را با سیاست کاری نیست اما گزی های شهر اگر می خواهند هویتشان دست نخورده باقی بماند در حفظ نام گز کوشا باشند. نام های روستاهای شهر ما هر کدام فلسفه و وجه تسمیه ای دارند که بعدها در موردش بیشتر خواهیم گفت. آیانو، ورکیان، شامان، خورزان،مایان، وامرزان، برم و ... نام هر روستا بخشی از هویت آن است.
این پیام را برای گزی های دور و برتان بفرستید به همراه این جمله
اوهوی گزی های دوست داشتنی
خاطِرِتانه می خِیم
خانابدان
منبع: کانال گویش دامغانی
214 viewsMohammadreza, 19:10
ک
