داروی دوستارلیمَب: دارویی که گمان می‌رود انقلابی در درمان سرطا | پزشکان گیل
داروی دوستارلیمَب: دارویی که گمان می‌رود انقلابی در درمان سرطان رکتوم یا راست‌روده ایجاد کند
اما آیا بزرگ‌نمایی در این خبر صورت نگرفته است؟
دکتر علیرضا مجیدی
یک داروی سرطان جدید به نام دوستارلیمَب Dostarlimab (با نام تجاری Jemperli) در یک کارآزمایی بالینی کوچک نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشته است. این دارو برای درمان سرطان راست‌روده یا رکتوم ساخته و آزمایش شده است.
فعلا این دارو فقط روی ۱۸ نفر آزمایش شده و همه این بیماران مبتلا به مرحله میانی بیماری بوده‌اند.
نتایج آزمایش فاز دوم این داری جدید، در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده است. این مطالعه توسط محققان مرکز سرطان Memorial Sloan Kettering، دانشگاه ییل Yale بانجام شده و شرکت داروسازی GlaxoSmithKline حمایت مالی یا اسپانسری را انجام داده است.
در این کارآزمایی داوطلبانی شرکت داده شدند که سرطان رکتوم مرحله II یا III داشتند، به این معنی که تومور‌های آنها شروع به بزرگ‌تر شدن کرده بودند و در آستانه گسترش یا متاستاز به اعضای مجاور بودند.
این سرطان توسط مکانیسم خاصی به نام نقص در ترمیم عدم تطابق ایجاد می‌شود. (deficiency in mismatch repair)
سرطان‌ها دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. گاهی اوقات، مثل همین سرطان رکتوم، دلیل سرطان این است که جهش‌هایی در سلول‌های ما صورت می‌گیرد و سلول‌ها نمی‌توانند خطاهای کپی DNA را برطرف کنند و حاصل این امر بیماری سرطان است.
محققان این نظریه را مطرح کردند که برای درمان، از یک پادتن یا آنتی‌بادی آزمایشگاهی به نام دوستارلیمَب، استفاده شود تا شاید در بیماران مبتلا به سرطان رکتوم سودمند باشد.
این دارو با مهار پروتئینی به نام گیرنده مرگ برنامه‌ریزی شده-۱ (PD-1) که در بسیاری از سلول‌های سرطانی یافت می‌شود، عمل می‌کند.
این مهار سپس به سیستم ایمنی اجازه می‌دهد تا سلول‌های سرطانی را مضر تشخیص دهد و آنها را هدف قرار دهد.
این دارو توسط شرکت GlaxoSmithKline ساخته شده است و سال گذشته توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای مواردی از سرطان آندومتر یا رحم هم تایید شده بود.
برای انجام تحقیق، به بیماران یک دوز دوستارلیمب هر سه هفته یکبار به مدت شش ماه داده شد.
قرار بودپس از انجام این درمان شناسایی، اگر هنوز سرطان آنها باقی مانده باشد، بیماران درمان معمول را دریافت کنند، یعنی شیمی‌درمانی و جراحی.
اما در کمال شگفتی مشخص شد که بعد شش ماه درمان دیگر نشانی از بیماری باقی نمانده و سرطان کاملا ریشه‌کن شده.
در زمان انتشار این تحقیق، ۱۸ بیمار درمان را به پایان رسانده‌اند و ۱۲ بیمار حداقل به مدت یک سال پیگیری شده‌اند و هیچ یک از آنها تاکنون علائمی از بازگشت سرطان خود را نشان نداده‌اند. حتی اولین بیماری که این دارو را دریافت کرده، دو سال بعد از اتمام درمان، سرطانش عود نکرده است.
اما باید توجه داشته باشید که هنوز برای نتیجه‌گیری خیلی زود است. رسانه‌ها هم موظف هستند که از ایجاد خوشبینی بیش از حد در مورد کارایی این دارو خودداری کنند. باید توجه داشته باشیم که اولا پژوهش باید روی عده بیشتری از بیماران صورت بگیرد تا کارایی دارو و نبود عوارض جانبی مهم، اثبات شود.
دوستارلیمَب Dostarlimab و درمان‌های زییستی یا ایمونوتراپی مشابه عاری از عوارض جانبی نیستند و به ندرت می‌توانند عوارض جدی مانند ضعف عضلانی ایجاد کنند، اگرچه این عارضه در مورد این دارو فعلا گزارش نشده است.
نکته بعدی این است که هر دوز ۱۱۰۰۰ دلار هزینه دارد. به عبارتی یک دوره درمان کامل حدود ۹۰ هزار دلار هزینه دارد که هزینه بسیار کلانی است.
نکته بعدی هم این است که همان طور که پیش‌تر ذکر کردم، این دارو در مرحله II یا III سرطان رکتوم مؤثر بوده و اگر سرطان دست‌اندازی‌ها یا متاستاز وسیع داشته باشد، احتمالا کارایی‌ای ندارد.
این امید وجود دارد که آن دسته از سرطان‌هایی که نقص در ترمیم عدم تطابق باعثشان می‌شود، مانند سرطان سینه، تیروئید، مثانه و پروستات را بشود با همین دسته دارویی مهارکننده‌های PD-1 درمان کرد، البته در صورتی که در مراحل اولیه توسعه سرطان، قبل از انتشار در سراسر بدن باشند.
