اجرای قانون اساسی یا تغییر آن؟ عباس عبدی گفتگو با نشریه چش | آینده (عباس عبدی)
اجرای قانون اساسی یا تغییر آن؟
عباس عبدی
گفتگو با نشریه چشم‌انداز ایران، شماره ۱۳۹، اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۲، در باره نسبت تحولات جامعه و تکوین قانون
آیا قانون اساسی باید بازتابی از نظام عرفی و قواعد و هنجارهای رایج منابع تنظیم‌گر دیگر (مثلاً فقه) باشد یا حوزه‌ای خودمختار است که باید این نظام‌های عرفی و سنتی را نیز به سامان کرده و از تنظیم روابط خاص‌گرایانه به تنظیم روابط شهروندی فراگیر و عدم‌گرایانه ارتقا بخشد؟
یکی از موضوعاتی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، قانون و ابعاد آن است، در حالی که نیاز گذشته و امروز جامعه ایران بیش از هر چیز یافتن پاسخ و تفاهم در باره این پاسخ‌ها پیرامون قانون است. پرسش‌هایی از قبیل، فلسفه حقوق در ایران کدام است؟ و کدام باید باشد؟ حاکمیت قانون چیست؟ رابطه حقوق و اخلاق و عدالت چگونه است؟ تفاوت اعتبار و درستی قانون؟ فلسفه جرم و مجازات؟ استقلال قضایی و الزامات آن؟ همه این موارد می‌تواند و می‌بایست در صدر موضوعات گفتگوی روشنفکران و سیاست‌مداران ایرانی و مردم قرار می‌گرفتند.
ولی یکی از محجورترین مباحث در ایران قانون و حقوق است و اتفاقاً افراد کمی (بجز حقوق‌دانان که به صورت حرفه‌ای به قانون می‌پردازند) از صاحب‌نظران به این مسأله پرداخته‌اند، شاید دکتر سیدجواد طباطبایی بیش از دیگران به این مسأله پرداخته است. هم‌چنین مرحوم دکتر کاتوزیان نیز با «فلسفه حقوق» خود این راه را گشود و در سال‌های اخیر نیز ترجمه‌های آقای دکتر راسخ نیز مفید بوده ولی ضعف شدید ما در جامعه‌شناسی حقوقی همچنان پابرجاست. بگذریم.
چیستی حقوق و قانون و منشاء الزام‌کننده آن و رابطه آن با جامعه مبحث قدیمی است. پاسخ ابتدایی آن را در فلسفه حقوق باید جستجو کرد، که مشرب‌های تحققی، طبیعی، الهی و اجتماعی هر کدام به نوعی این پرسش را پاسخ می‌دهند که اینجا مجال بحث مفصل نیست.
https://telegra.ph/اجرای-قانون-اساسی-یا-تغییر-آن-05-28
