* چرا اسلام جزیه را برای آنها قرار داد؟ جزیه مالیات نیست بلکه | نبراس المحققين / مرزبان حريم تشيع / علامه محقق سيد جعفر مرتضى عاملى

* چرا اسلام جزیه را برای آنها قرار داد؟
جزیه مالیات نیست بلکه نوعی مثل جریمه و فراتر از مالیات است. جزیه یک علاج روانی است که اینها بعد از این‌که با ادله قاطع روبه‌رو شدند و از روی استکبار دعوت به حق را نپذیرفتند، به یک علاج روحی و روانی نیاز دارند؛ زیرا مستکبرند. یعنی یک مشکل درونی دارند که باید معالجه شود. جزیه یکی از راه‌حل‌ها و معالجه آنها در درازمدت است. خیلی از آنها بعد از مدتی از پرداخت جزیه، مسلمان می‌شدند. 
برگردیم به ماجرای نجرانیان، پیامبر بعد از نپذیرفتن دعوت اسلام توسط مردم آن منطقه نامه‌ای به دستخط امیرالمومنین(ع) برای آنان می‌فرستد که در آن مبلغ جزیه را معلوم می‌کند. در این قطعنامه یا عهدنامه آمده‌است که اینها باید ۲۰۰۰ لباس بدهند؛ ۱۰۰۰ جامه در ماه رجب و ۱۰۰۰ جامه در ماه صفر و با هر جامه مقداری نقره همراه باشد. با این وجود آنها می‌توانند بر دین خود بمانند و مراسم و مناسک خود را اجرا کنند. پیامبر(ص) نیز به اسقف‌ها و راهب‌های آنان کاری نداشته باشد و تغییری در سیستم برنامه‌های مذهبی آنان صورت نگیرد. همه این مواهب نبوی در برابر یک امر است و آن این‌که رباخواری نکنند.
* اقتصاد نیز در ماجرای دعوت و پیمان با مسیحیان نجران نقش داشته‌ است؟
بله. ببینید پیامبر به مسیحیان نجران اجازه می‌دهد غیر خدا را عبادت کنند که خلاف حق است، در مقابل رباخواری نکنند. مسأله‌ای که امروزه به آن، چه در سطح داخلی و چه بین‌المللی مبتلا هستیم. باید دید ربا چه آثار اجتماعی دارد که در مهم‌ترین پیمان و دعوت الهی در نظر گرفته می‌شود و از آن نهی می‌شویم. با آن‌که رباخواری ممکن بود جامعه مسیحیان را نابود کند اما آثار آن جامعه‌اسلامی را نیز تهدید می‌کرد؛ چون مسلمانان میان مسیحیان زندگی می‌کردند یا همسایه بودند. این اثراتش را روی جامعه‌اسلامی خواهد گذاشت. در روایات آمده‌است ربا نابودی ملت و سرزمین را به دنبال دارد. چون اقتصاد را متوقف می‌کند و ثروت در دست یک عده می‌ماند و ثروت بسیاری از تهیدستان از بین می‌رود. اهمیت اقتصاد برای جامعه‌اسلامی آن‌قدر مهم است که ربا در مقابل بحث اعتقادی قرار می‌گیرد. خداوند نپذیرفتن یکتاپرستی اهل کتاب را در برابر نرفتن به سمت ربا قبول می‌کند؛ زیرا رباخواری بین آنها و به خصوص یهودیان رواج داشت و به واسطه آن، ملت‌های دیگر را تضعیف می‌کردند.