آدرس‌های غلط ۱۴۰۰ |مروری بر کنش انتخاباتی اصلاح‌طلبان
چکیده:
شاید بتوان تمام صحنه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را مستقل از انبوهی از مناقشات و حواشی، در دو محور اصلی خلاصه کرد: «وضعیت» و «جایگاه‌ها». یادداشت پیش‌رو، به طور خاص، در تکاپو برای تحلیل جایگاه اصلاح‌طلبان در نسبت با وضعیت فعلی خواهد بود.
کلاف‌های پیچیده، گره‌های کور، تعبیری دقیق‌تر برای توصیف وضعیت فعلی به نظر می‌رسد. دو گره اصلی وضعیت فعلی در ایران پایان دهه ۹۰، گره جمهوریت و گره معیشت است.
وجه جمهوریت ساختار به نفع اقتدار بلاوجه نهادهای حاکمیتی، چنان به حاشیه رفته که بحران جمهوریت در پایان دهه ۹۰ را تبدیل به گره‌ای کور کرده است. از طرفی تشدید و طولانی شدن نرخ تورم‌های بالا در دو دهه اخیر، کاهش شدید ارزش پول ملی و سلب مالکیت گسترده از گروه‌های مردم از حق دسترسی وسیع به کالا و خدمات عمومی و رفاهی و افزایش معنادار شکاف طبقاتی، معیشت را نیز به گره‌ای پیچیده تبدیل کرده است که دشوار بتوان به نسخه‌های مفروض پیشین، امیدوار بود.
نادیده گرفتن هم‌پایی و پیوند معنادار میان این دو گره از وضعیت و چشم‌پوشی از مختصات دقیق گره معیشت در ایران و فقدان منظر نقد اقتصاد سیاسی در تحلیل روندها از سوی جریان اصلاح‌طلبی، موجب پدید آمدن مواجهه‌ای نابسنده با شرایط و بی‌ارتباطی «جایگاه» با «وضعیت» شده است.
نیروهای سیاسی از جایگاه‌های مختلف در صحنه انتخابات ۱۴۰۰، بر فراز صخره‌ای مشرف به ساختار قدرت، درحالی تنها به فریاد زدن راه‌حل‌های بی‌ارتباط با وضعیت مشغول‌اند که میان خود و مخاطب بایدهای‌شان، دره‌ای عمیق از شکاف‌ها و تنش‌های وضعیت، نادیده گرفته‌شده‌است.
«مردم»، این بازندگان وضعیت فعلی که نه در حق تعیین سرنوشت‌شان محاسبه شده‌اند و نه در توزیع «سهم»ها، به شمار‌آمده‌اند و از قضا اندک داشته‌های‌شان نیز از بطن سه دهه مناسبات سرمایه‌سالار و بازارگرا، سلب شده، حالا در بغرنج‌ترین گره‌های وضعیت فعلی، حتی در مقام راه‌حل نیز، غایبان بزرگ صحنه‌اند.
