متن استوانه‌ی کوروش روی استخوان‌های اسب در چین (٢) در سالِ ۱۹ | مطالعات ایرانشناسی
متن استوانه‌ی کوروش روی استخوان‌های اسب در چین (٢)
در سالِ ۱۹۸۳ میلادی، دو استخوانِ اسب در چین موردِ توجه قرار گرفتند که نوشته‌هایی نامشخص روی آنها کنده شده بود. هر دو قطعه در آغازِ قرن بیستم میلادی، توسط یک پزشکِ سنتی چینی به نام سوئه‌شِنوِی (Xue Sherwei) در چین خریداری شده بودند که او آن قطعات را به کاخ/ موزه بیجینگ (پکن) اهدا کرد. او پیش از مرگش در سالِ ۱۹۸۵ میلادی، آنچه را از تاریخچه‌یِ این دو قطعه میدانست در مقاله‌ای نوشت که پس از مرگش در سال ۱۹۸۵ میلادی، منتشر شد. بر اساسِ گفته‌های او، این دو قطعه مربوط به شمالِ شرق استان سین جیانگ چین هستند. به گفته‌یِ سوئه شنوی در بیابان‌های آن منطقه، استخوان‌های فسیل شده‌ای یافت می‌شود که ساکنانِ بومیِ منطقه آنها را استخوان‌های اژدها می‌نامیدند. در آغاز نوع و محتوای نوشته روی این دو قطعه که هم اکنون در انبار کاخ موزه بیجینگ (پکن) نگهداری میشوند چندان روشن نبود. بعدها مشخص شد که نوشته‌های روی این دو قطعه، به خطِ میخی مربوط به میانرودانِ باستان نوشته شده است.
سرانجام با بررسیِ قطعات، توسط دکتر وويو هونگ (Wu Yuhong)، با کمک پرفسور ا. آر. گرنی (O.R. Gumey) و دکتر ستفانی دالی (Stephanie Dalley) از دانشگاه آکسفورد نشان داد که یکی از این دو قطعه حاویِ سطرهای ۱۸ تا ۲۱ استوانه‌ی کورش است. آنگاه این دو قطعه توسطِ دکتر وو يو هونگ به چینی و انگلیسی منتشر شدند. در سال ۱۳۸۸ خ، نگارنده و دکتر اروینگ فینکل به کمک گراور و عکس‌های تهیه شده به بررسی مجدد این قطعات و متن آنها پرداختیم. دکتر فینکل با بررسیِ قطعه‌ی دوم دریافت که این متن حاویِ بخش‌هایی ناقص از متن استوانه کورش است. به دنبالِ آن، دکتر وو يو هونگ نیز موفق به شناساییِ نام آشوربانیپال در متن این قطعه گردید. به نظر می‌رسد نویسنده یا نویسندگانی که نوشته‌های روی استخوان‌ها را کنده‌اند، متن را احتمالاً از روی یک نوشته‌ی باستانی، حاوی متنِ استوانه کورش رونویسی کرده‌اند که اکنون اثری از آن در دست نیست. وجود آثار ایرانی در مرزهایِ چین چندان عجیب نیست، چرا که آن منطقه یک مرکز مهم بازرگانی به شمار می‌رفته و با ایران ارتباطِ نزدیک داشته است. وجودِ آثار ایرانی بدست آمده در این منطقه، همچون تورفان و پازیریک (شمال سین جیانگ)، گواهی بر این ارتباط هستند. هنوز زمان و دلیلِ نگاشتنِ متن روی استخوان‌های اسب مشخص نیست. چنانچه اصالت این استخوان‌ها تایید شود، این دو قطعه از نظر تاریخی دارای اهمیت بسیار خواهند بود. بررسیِ بیشتر این قطعات توسط دکتر فینکل و نگارنده: در دست انجام است.
بنمایه: استوانه کوروش بزرگ، تألیف دکتر شاهرخ رزمجو، (تهران: انتشارات فرزان روز، چاپ اول، سال ١٣٨٩)، ص ٨١-٨٢.
