2023-02-14 11:35:56
فشار حداکثری ترامپ به فشار حداکثری آمریکا و اروپا تبدیل شدهسارا معصومی در روزنامه اعتماد نوشت:
دوره اقدام انفرادي در مواجهه با جمهوري اسلامي ايران در ايالات متحده به پايان رسيده است. دولت جو بايدن، رييسجمهور ايالات متحده از همان نخستين هفتههاي حضور در قدرت در ژانويه 2021 تلاش كرد سياست حركت انفرادي و كاملا مستقل واشنگتن در قبال تهران را كه در دوره چهارساله دونالد ترامپ باب شده بود تغيير بدهد. خروج يكجانبه امريكا از برجام در سال 2018 ميلادي و تعريف سياست فشار حداكثري عليه تهران منجر به تخريب يك توافق چندجانبه با تهران شد كه نه تنها كشورهاي غربي بلكه چين و روسيه هم براي حصول آن سالها وقت و انرژي صرف كرده بودند. مجموع سياستهاي دونالد ترامپ در حوزه سياست خارجي كه پرونده ايران يكي از شاخههاي آن بود ايالاتمتحده را گرفتار انزواي بيسابقه در سطح بينالمللي كرده بود. تصوير ترامپ تنها در جلسه شوراي امنيت با محوريت فعاليتهاي هستهاي و منطقهاي ايران در حالي كه دستان متحدان سنتي امريكا در اروپا هم به نشانه حمايت از او بالا نرفت صحنه بيسابقهاي در تاريخ معاصر همكاريهاي فراآتلانتيك امريكا و اروپا به حساب ميآمد.
جو بايدن در شرايطي بر كرسي رياستجمهوري كشورش تكيه زد كه امريكا و اروپا از هم دور شده و متحدان منطقهاي واشنگتن در غرب آسيا هم به مدد معاملههاي اقتصادي-سياسي با ترامپ رويكرد تهاجمي در سياست خارجي منطقهاي را در پيش گرفته و سطح تخاصم در منطقه نه تنها ميان رقبايي چون عربستان سعودي و ايران بلكه در جمع شوراي همكاري خليجفارس هم بالا رفته بود.
در چنين شرايطي، ترميم رابطه امريكا با كشورهاي اروپايي و اصلاح رويكرد واشنگتن نسبت به تحولات جاري در غرب آسيا به اولويتهاي نخست دولت جو بايدن تبديل شدند.
در ميان پروندههاي بيشمار قرار گرفته روي ميز همكاريهاي مشترك امريكا و اروپا، برجام از حيث تاثير آن بر امنيت بينالملل و كمك به برقراري ثبات سياسي و اقتصادي در منطقه غرب آسيا مهمترين مورد به حساب ميآمد. رويكرد دولت جو بايدن براي بازگشت به اجراي برجام كه در تناقض با سياست ترامپ در خروج از اين توافق بود به حلقه اتصال مجدد اروپا و امريكا در پرونده ايران تبديل شد. اگر ترامپ به بهانه ناكافي بودن برجام و ضرورت مذاكرات جامع و فراگير با ايران كه در برگيرنده تمام موارد مورد اختلاف با تهران باشد از اين توافق خارج شده بود، جانشين او در ضرورت احياي برجام به عنوان گام نخست و پيگيري ضرورت گفتوگو با تهران در ساير پروندههاي اختلافي از فعاليتهاي منطقهاي تهران يا توانمندي موشكي آن در گامهاي بعدي با اروپا اتفاق نظر داشت.
مذاكرات مستقيم ايران و 1+4 و غيرمستقيم تهران و واشنگتن كه رسما از بهار 1400 آغاز شد در خرداد همان سال به دليل تغيير دولت در ايران متوقف شد و علي باقري، رييس جديد هيات مذاكرهكننده ايران شش ماه بعد يعني در آذرماه 1400 به پاي ميز مذاكره بازگشت. اين وقفه زماني عملا به فرصتي براي نزديك شدن ديدگاههاي تروييكاي اروپايي و امريكا به يكديگر تبديل شد و البته از بد حادثه هنوز چندهفته از آغاز دوباره رايزنيها در وين براي احياي برجام نگذشته بود كه تجاوز نظامي روسيه به اوكراين مهرههاي شطرنج را باز هم جابهجا كرد.
در اين جابهجايي همصدايي اروپا و امريكا بيش از پيش شد و اتهام همكاري ايران با روسيه در جنگ اوكراين كه از سوي غرب طرح و از جانب تهران تكذيب شده بود عملا به قرار گرفتن تهران در جبهه مسكو و مقابل اروپا و امريكا منتهي شد. در كنار اين تحولات بينالمللي، آغاز اعتراضها و ناآراميهاي داخلي در ايران در شهريور ماه 1401 به محور جديدي براي رويكرد ضدايراني واحد غرب در برابر تهران تبديل شد.
مجموع اين تحولات باعث شد تا اعمال سياست فشار حداكثري كه روزگاري تنها مجري آن ايالاتمتحده بود به رويكرد واحد اروپا و امريكا در قبال تهران تبديل شود. هدف اصلي اين رويكرد هم تضعيف هرچه بيشتر تهران با ابزار منزويسازي سياسي و تهديدانگاري امنيتي به موازات تداوم و تشديد فشار اقتصادي بود.
تلاش واشنگتن براي اتخاذ رويكرد واحد در مقابل تهران تنها به جلب نظر كشورهاي اروپايي محدود نشد و ايالات متحده همزمان به سمت جذب دوستان منطقهاي ايران و همگام كردن متحدان منطقهاي خود هم رفت. البته سياست امريكا در منطقه غرب آسيا با احتياط بيشتري از بيم اقدامهاي واكنشي ايران يا متحدانش پيادهسازي شد.
Azaditoday.ir
Azaditoday.ir
3.0K viewsedited 08:35