در وضعیتی که طالبان از کمترین اقبال مردمی برخوردار است، اگر ای | دیدگا: کانال رسمی خالد توکلی
در وضعیتی که طالبان از کمترین اقبال مردمی برخوردار است، اگر ایران در امور افغانستان به نفع طالبان مداخله کند، نتیجه آن چیزی جز افزایش تنفر نسبت به ایران نخواهد بود دیری نخواهد گذشت که در ممکن است ایران نیز مانند پاکستان در زمره کشورهای منفور مردم افغانستان قرار گیرد. این امر، ضمن این که هزینه‌های هنگفت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را برای ایران ایجاد خواهد کرد طرفداران ایده ایرانشهری و ملی‌گرایی ایرانی را نیز نگران کرده است که اگر ایران از طالبان که پشتون و مورد حمایت پاکستان هستند، حمایت کند، در این صورت، افکار عمومی افغانستان علیه ایران برانگیخته می‌شود و لطمه و آسیب جبران‌ناپذیری به اشتراک فرهنگی و روحیه ایرانشهری وارد می‌گردد.
- برای بسیاری از کشورها که در فرصت‌های مختلف سعی می‌کنند در تحولات منطقه‌ای نقش مؤثری داشته باشند، در تأمین مؤلفه‌های منافع ملی، اولویت را به منافع اقتصادی می‌دهند. یک واقعیت انکارناپذیر در مورد حضور منطقه‌ای و تلاش برای گسترش حوزه نفوذ، این است که این تلاش عمدتاً توجیه و مبنای ایدئولوژیک دارد و دسترسی به منابع و تأمین منافع اقتصادی در مراتب بعدی اهمیت است و به طور جدی به آن پرداخته نمی‌شود به‌گونه‌ای که ممکن است در مواردی منافع اقتصادی به خاطر منافع سیاسی و ایدئولوژیک نادیده گرفته شود.
معمولاً کشورهای مختلف، در حوزه نفوذ و بر اساس قدرت منطقه‌ای خود زمینه‌ای فراهم می‌آورند تا فعالان و بنگاههای اقتصادی بخش خصوصی، امکان فعالیت داشته باشد و به شیوه‌های گوناگون از آنها حمایت به عمل می‌آید. در داخل کشور، بخش خصوصی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست و تجربه حضور بخش خصوصی در کشورهای عراق و سوریه نشان داده است که از این بخش، حتی، در مقابل رقیبانی از چین، روسیه و ترکیه حمایت نمی‌شود و در برخی از موارد، تحریم‌های امریکا و شورای امنیت از یک سو و قوانین موجود از سوی دیگر موانع و مشکلات عدیده‌ای را برایشان ایجاد می‌کند. علاوه بر این، بخش خصوصی ایران، رقیبانی جدی به نام بخش دولتی و خصولتی در داخل کشور دارد که از تمامی امکانات سیاسی و حتی نظامی برای انجام برخی از فعالیت‌های اقتصادی بهره‌مند هستند و رقابتی نابرابر را شکل داده‌اند. در چنین شرایطی، چنانچه بخش خصوصی انگیزه‌ای برای فعالیت اقتصادی داشته باشد، این فعالیت، بیشتر در چارچوب سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بلندمدت نخواهد بود و هدف آنها عمدتاً در پروژه‌های کوتاه‌مدت، صادرات و واردات، قاچاق کالا و ارز و ... متمرکز می‌شود. در مواردی، دخالت‌های دولت در اقتصاد و تعیین سیاسی و دستوری نرخ ارز و کالا و خدمات، آسیب‌های جدی به موجودیت بخش خصوصی وارد می‌کند و بسیاری از آنها ممکن است ورشکسته شوند. در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت حمایت از حکومت جدید در افغانستان بتواند به لحاظ اقتصادی گرهی از کارهای فروبسته بگشاید.
2. در این نکته تردیدی نیست که افغانستان برای ایران دارای اهمیت استراتژیک نیست و اگر بخواهد از نظر اقتصادی حوزه نفوذ خود را توسعه بخشد با توجه به حضور چین و روسیه در این کشور، با کار بسیار دشواری روبه‌رو خواهد شد. به این دلیل که هم توانایی اقتصادی رقابت با چین را ندارد و هم نمی‌خواهد از حمایت‌های این کشور در عرصه بین‌الملل محروم شود.
تحریم‌های شورای امنیت و امریکا از یک سو و بلاتکلیفی برجام و مذاکرات آن نیز ایران را در موقعیتی قرار داده است که کارت‌های چندانی برای حضور قوی در افغانستان در اختیار نداشته باشد. همچنین، حمایت از طالبان که از نظر قومی پشتون و از نظر مذهبی اهل سنت هستند، برای ایران توجیه ایدئولوژیک ندارد و ممکن است پاشنه آشیل روابط ایران و طالبان نیز همین اختلافات قومی و مذهبی باشد و طالبان را از یک تهدید بالقوه به یک تهدید بالفعل تبدیل سازد.
https://t.me/didgaxalid
