اسرائیل و جمهوری اسلامی و بحران اوکراین حملۀ روسیه به اوکراین | آکادمی پژوهشِ مجید حیدری چروده
اسرائیل و جمهوری اسلامی و بحران اوکراین
حملۀ روسیه به اوکراین، دولت اسرائیل را در موردِ چگونگی مواجهه با این بحران دچار نوعی سردرگمی کرده است. اسرائیل با هر دو کشور روسیه و اوکراین روابط نزدیک و صمیمانه‌ای دارد و نمی‌خواهد این روابط تحت تأثیر منازعۀ دو کشور قرار گیرد. از همین رو، مقام های تل‌آویو در ابتدا کوشیدند تا موضع‌گیری در برابر این بحران را در عباراتی کلی و ملایم بیان کنند که هیچکدام از دو طرف نزاع از آنها دلخور نشوند. بنابراین، در آستانۀ حملۀ ارتش روسیه به خاک اوکراین، یائیر لاپید وزیر خارجۀ اسرائیل با صدور بیانیه‌ای ملایم، بدون آنکه نامی از روسیه یا پوتین به میان آورد، خواستار حل بحران از طریق مذاکره و گفتگو شد. با آغاز حملۀ روسیه به اوکراین اما یائیر لاپید موضع صریح‌تری گرفت و با محکوم کردن تهاجم روسیه به اوکراین آن را نقض تأسف‌بار نظم بین‌الملل توصیف کرد گر چه باز هم از اشاره به روابط عمیق و درازمدت و گرمِ تل‌آویو با مسکو و کی‌یف خودداری نکرد. به نظرم این موضع‌گیری بدون اعمال فشار آمریکا صورت نگرفته باشد. آمریکا خواهان موضع صریح و قاطع اسرائیل در مقابل تجاوز روسیه به خاک اوکراین است و از همین رو، آنتونی بلینکن از دولت اسرائیل خواسته است که از مفاد قطعنامۀ ارائه شده به شورای امنیت سازمان ملل در محکومیت اقدام روسیه حمایت کند. اسرائیل، عضو شورای امنیت نیست اما به عنوان عضوی از سازمان ملل می‌تواند از بیانیه‌ها یا قطعنامه‌های پیشنهادی و یمصوب حمایت کند. در صورت ظاهر، احتیاط اسرائیل در برابر روسیه به ماجرای سوریه مربوط می‌شود. اسرائیل برای هدف قرار دادن تجهیزات و نیروهای نیابتی جمهری اسلامی در سوریه نیازمند موافقت روسیه در مقابل این حملات است. موضوع اما پیچیده‌تر از این به نظر می‌رسد. جناح راست اسرائیل که اولویت نخستِ جامعۀ بین‌المللی را "مسئلۀ ایران" می‌داند، خواهان به حاشیه راندن بحران اوکراین از دستور کار جهانی و تمرکز کامل بر سیاست‌های جمهوری اسلامی است. از همین رو، جیسون گرینبلات نمایندۀ ویژۀ دونالد ترامپ در هیئت تدوین طرح "معاملۀ قرن" خواستار فاصل گرفتن دولت آمریکا از نقش رهبری در بحران اوکراین و در عوض، ترک میز مذاکرات وین برای تشدید فشارها علیه ایران شده است. این در حالی است که نفتالی بنت، نخست‌وزیر راستگرای افراطی اسرائیل در نخستین سخنان خود پس از حملۀ روسیه به خاک اوکراین از هر اشاره‌ای به روسیه و پوتین خودداری کرد؛ اما در مقابل گفت: "نظم جهانی در حال تغییر است. جهان ثبات کمتری دارد و منطقۀ ما نیر هر روز دستخوش دگرگونی است." بنت اضافه کرد: " تحولات این روزها به ما می‌آموزد که متأسفانه جنگ بین ارتش‌ها خاطره ای مربوط به گذشته نیست." گفته می‌شود بنت در هماهنگی با لاپید از اشارۀ مستقیم به روسیه خودداری کرده است. همین نوع موضع احتیاط‌آمیز از سوی اسحاق هرتزوگ رئیس جمهور اسرائیل نیز تکرار شده است و این در حالی است که ولادیمیر زیلینسکی رئیس جمهور اوکراین، یهودی است و طبعاً انتظار حمایت روشن و قاطعی از رهبران اسرائیل دارد. به نظرم دولت بایدن از آن بیم دارد که اسرائیل با استفاده از نفوذ خود در حزب جمهوریخواه و مجامع یهودی آمریکا، مانع شکل‌گیری اجماع دو حزبی در آن کشور بر سر بحران اوکراین شود و با کم اهمیت نشان دادن اشغال اوکراین و کمک به روسیه در جهت کاهش فشار غرب، در صدد جلب حمایت پوتین برای حمایت از سیاست‌های منطقه‌ای تل‌آویو بخصوص در مورد ایران و نیروهای نیابتی‌اش در خاورمیانه برآید. بر همین اساس، تحلیل من این است که بحران اوکراین به عکس تصور برخی مقام‌های جمهوری اسلامی آنان را در موقعیت بغرنج‌تری قرار می‌دهد. آنان اما متأسفانه با حمایت تلویحی خود از روسیه در حمله به اوکراین و خشمگین کردن متحدان غربی، درست در جهت دهان اژدها گام برمی‌دارند و با فهم وارونۀ تحولات جهانی، منافع بلند مدت کشور را از پشت عینکی کبود تعریف می‌کنند. جمهوری اسلامی شاید گمان کند که با حمایت از روسیه در حمله‌اش به اوکراین، سبب دلگرمی پوتین و حمایت آن از مواضع ایران خواهد شد. به نظر من اما پوتین اهمیت چندانی برای مواضع ایران در برابر بحران اوکراین قائل نیست، زیرا آن را فاقد تأثیرگذاری بین‌المللی می‌داند. در عوض روس‌ها با حساسیت بالا، موضع‌گیری اسرائیلی‌ها را دنبال می‌کنند زیرا اسرائیل می‌تواند با بسیج نیروهای ذینفوذ خود در آمریکا و اروپا از فشارها علیه مسکو بکاهد و حتی در شرایطی جهت تحولات را تغییر دهد. از طنز روزگار، امروز به دلیل شرایط خاص منطقه‌ای و جهانی، دولت بایدن بسیار بیش از دولت پوتین منافع جمهوری اسلامی را در نظر دارد، اما سیاست جمهوری اسلامی ظاهراً رو به ناکجاآباد جهت‌گیری شده است! #احمد_زیدآبادی #جنگ_اوکراین #ولادیمیر_پوتین @ahmadzeidabad https://instagram.com/ahmadzeidabadiii
