ریشه کنی فقر در سال 1401؟ احمد میدری با افزایش تورم در سا | اكونوميست فارسی
ریشه کنی فقر در سال 1401؟
احمد میدری
با افزایش تورم در سال 1401 به احتمال بسیار زیاد جمعیت بیشتری زیر خط فقر می‌روند. با این وجود آیا می‌توان ادعا کرد که ریشه‌کنی فقر در سال 1401 امکان‌پذیر است؟ رئیس‌جمهوردر اسفند سال گذشته بر امحای فقر تاکید نمودند. یک‌بار در هیات دولت و بار دیگر در بازدید از کمیته امداد گفتند: « معتقدم با همت همگان بلافاصله می‌توان ریشه فقر مطلق را خشکاند». با توجه به ابعاد گسترده فقر در ایران بسیاری از تحلیل‌گران بر رئیس‌جمهور انتقاد کردند که آیا امحای فقر امکان‌پذیر است؟
پاسخ به این سوال مثبت است مشروط به این که امحای فقر شدید (Extreme Poverty ) هدف دولت باشد و دوم این که رویکرد دولت در این اقدام از امری صرفا اداری به امری اداری-اجتماعی تغییر یابد.
اندازه گیری فقر با سایر شاخص‌های اقتصادی متفاوت است. دستور رئیس‌جمهور به دستگاه‌های اجرائی برای محو سطحی از فقر محال و برای سطح دیگری از فقر کاملا قابل دسترس و میسر است. فقر در همه کشورهای دنیا براساس درآمد روزانه برحسب دلار محاسبه می‌شود. میزان درآمد دلاری به چند گروه تقسیم می‌گردد، که در جدول زیر آمده است. در این جدول درآمد روزانه کمتر از یک و نه دهم دلار، درآمد میان یک و نه دهم دلار و سه و دو دهم دلار و درآمد میان سه و دو دهم دلار و پنج و نیم دلار درآمد پنج تا 10 دلار تقسیم می‌شود.
کدام یک از انواع فوق را می‌توان در سال 1401 ریشه کن ساخت؟ اگر به دنبال محو فقر زیر ده دلار باشیم باید درآمد حدود 38 میلیون نفر افزایش یابد. این کار در یک سال غیر ممکن است. اما ریشه‌کنی فقر کمتر از دو دلار (1،9) کاملا شدنی است. در توضیح این جدول باید به این نکته دقت کرد که نباید درآمد ریالی را بر ارزش یک دلار به ریال تقسیم کرد، زیرا مبنای این جدول قدرت خرید دلار در کشور(Purchasing Power Parity) است.
تقسیم‌بندی فقر به سطوح مختلف از کمتر از دو دلار تا کمتر از 10 دلار منطق بسیار مهمی‌دارد. اهداف کوچک و پلکانی تعریف می¬شوند تا در دوره‌های زمانی کوتاه بتوان به آن دست یافت. سیاست‌مداران به دنبال موفقیت در کوتاه مدت هستند باید هدف‌های دست یافتنی در کوتاه مدت برای آنها تعریف کرد. در مقابل اگر دستیابی به هدفی بزرگ در کوتاه‌مدت تعریف شود، آثار ویرانگری به دنبال خواهد داشت.
علاوه بر این منطق که در جای خود مهم است یک منطق انسانی وجود دارد که از تعریف اهداف به صورت پلکانی دفاع می‌کند. این قاعده را این گونه می‌توان بیان کرد: اول محروم‌ترین ها (The least Advantaged Group). ابتدا باید نیاز محروم‌ترین ها برطرف شود، و سپس به سایر گروه ها پرداخت.
اولویت دادن به محروم‌ترین و هدفگذاری برای ریشه‌کنی بدترین اشکال فقر منافع مهمی برای کشور دارد. احساس همبستگی، امکان بسیج اجتماعی و ائتلاف برای حل مسئله از جمله مزیت این شیوه سیاست‌گذاری است. ایران در دو مقطع مهم براین پایه سیاست گذاری نمود و هر دو دستاورد بزرگی داشت.
