شروط موفقیت بنزین شهروندی دکتر مهدی نصرتی خبر خوبی که اخی | اقتصاد بازار
شروط موفقیت بنزین شهروندی
دکتر مهدی نصرتی خبر خوبی که اخیرا منتشر شده است این است که دولت تصمیم دارد ایده سهمیه شهروندی بنزین را بهصورت آزمایشی در کیش و قشم اجرا کند. تا پیش از این «برخی کارشناسان» در رسانهها استدلال میکردند که بنزین در ایران اصلا هم ارزان نیست.
اما با اجرای این طرح، دیگر نیازی به این بحثهای بیحاصل نیست و هرکسی که فکر میکند بنزین باید ارزان باشد میتواند سهمیه خود را به پایینترین قیمت یا مجانی به دیگران ببخشد. واضح است که کسی این کار را نخواهد کرد؛ حتی همان «برخی کارشناسان»، اما این طرح برای موفقیت و کمال خود نیازمند شروطی است که مهمترین آنها به این شرح است:
سهمیهها باید قابل مبادله باشند؛ در غیر این صورت بازار سیاه و غیررسمی برای سهمیه شکل خواهد گرفت.
سهمیهها باید قابل ذخیرهسازی و پسانداز باشند. در این صورت مردم، انگیزه بیشتری برای صرفهجویی خواهند داشت و از سوی دیگر چون قیمت بازاری بنزین، با نرخ ارز و قیمتهای بینالمللی در ارتباط است، سرمایهگذاری در خرید و نگهداری سهمیه، یک سرمایهگذاری جذاب و مصون از تورم برای مردم خواهد بود. مزیت مهم این وضعیت برای دولت این خواهد بود که میتواند سهمیههای بنزین را به مردم پیشفروش کند؛ یعنی همان کاری که درخصوص فروش نفتخام نتوانست (و نمیتواند) انجام دهد.
نیازی نیست که دولت تعهدی برای بازخرید سهمیههای مازاد مردم متقبل شود. این کار باید به بازار محول شود. حضور دولت در این بازار ثانویه هیچ فایدهای ندارد و تنها میتواند باعث اختلال در بازار شود.
هیچ نیازی نیست که بازار ثانویه سهمیههای بنزین، متشکل و متمرکز باشد و اتفاقا بهتر است که این بازار غیرمتشکل و غیرمتمرکز باشد و افراد بتوانند به شکل معاملات همتابههمتا (P۲P) سهمیه خود را به هرکسی و در هر زمان و مکانی و به هر قیمتی که خواستند، منتقل کنند. به این ترتیب سهمیه بنزین که قاعدتا بهصورت دیجیتال عرضه میشود، اگر دو شرط ساده فوق (یعنی قابل مبادله بودن و قابل پسانداز کردن) را داشته باشد، خود تبدیل به یک دارایی دیجیتال میشود و همانطور که در مقالات دیگری توضیح دادیم، میتواند رویای ارز دیجیتال ملی را تحقق بخشد: یعنی ارز دیجیتالی که مبتنی بر کالا (بنزین) خواهد بود و در تجارت مرزی با کشورهای منطقه مقبولیت خواهد یافت.
دولت باید با قاطعیت و قطعیت اعلام کند که این طرح بهتدریج و در یک بازه زمانی چندساله در کل کشور اجرا خواهد شد.
به بیان دیگر مردم باید مطمئن شوند که سهمیهبندی و واقعی شدن قیمت بنزین (و سایر حاملهای انرژی) تصمیم قطعی و بلندمدت نظام است. در این صورت مردم و اقتصاد فرصت کافی دارند که از هماکنون فکری به حال گزینههای جایگزین کنند.
گزینههایی از قبیل انتخاب محل کار و زندگی، استفاده از خودروهای کممصرف، سرمایهگذاری در حملونقل عمومی بهدلیل صرفه اقتصادی در بلندمدت قابل انجام هستند؛ اما در کوتاهمدت نمیتوان فکری برای آنها کرد. از همین رو در علم اقتصاد گفته میشود بنزین بهعنوان یک کالای ضروری در کوتاه مدت کمکشش و در بلندمدت پرکشش است. . پیج اینستاگرام ما را دنبال کنید: https://instagram.com/navasanonline