نیمه پنهان اقتصاد طالبان(۲) در این میان وضعیت استخراج معادن | اقتصادما

نیمه پنهان اقتصاد طالبان(۲)

در این میان وضعیت استخراج معادن به‌عنوان تنها نقطه روشن حکومت فعلی می‌‌تواند مطرح شود. با این وجود، پیش‌‌بینی می‌‌شود با افزایش گسترده صادرات زغال‌‌سنگ و سایر مواد معدنی، به جاده‌های در حال فروپاشی افغانستان آسیب بیشتری وارد شود.

طلای سیاه طالبان

به لطف افزایش جهانی قیمت کالاهای پایه در بحبوحه جنگ اوکراین و اختلالات مرتبط با کووید-۱۹، تجارت معادن زغال سنگ افغانستان رونق گرفته است. درآمد معادن در حکومت طالبان از نقش حیاتی در احیای اقتصاد متلاشی‌شده برخوردار است. طالبان با هدف احیای اقتصاد به‌شدت صادرات زغال‌‌سنگ را افزایش داده‌‌ و این درحالی است که نگرانی‌‌های زیست‌‌محیطی و شرایط محیط کار به‌طور کلی کنار گذاشته شده است.دیوید منسفیلد، خبرنگار فایننشال‌تایمز، در گزارشی درباره تجارت فرامرزی تحت حکومت طالبان، تخمین می‌‌زند که صادرات زغال سنگ به پاکستان از زمان به قدرت رسیدن این گروه دو برابر شده و به حدود ۴میلیون تن در سال رسیده است.

به گفته عبدالله الدرداری، رئیس برنامه توسعه ملل متحد در افغانستان، دولت قبلی کار روی انتقال با سوخت سبز را آغاز کرده بود؛ اما طالبان با تمام ظرفیت استفاده از سوخت‌‌های فسیلی را در پیش گرفته است. گفته می‌‌شود طالبان تاکنون در کنترل تجارت، سرکوب رشوه‌خواری و قاچاق بی‌‌رویه موفق ظاهر شده است. آنها تقریبا به اندازه دولت سابق درآمدهای گمرکی دریافت می‌‌کنند و این در حالی است که میزان تجارت کاهش داشته است. سازمان ملل انتظار دارد که میزان صادرات کل افغانستان در سال جاری از ۲/ ۱میلیارد دلار در ۲۰۱۹ به حدود ۸/ ۱میلیارد دلار افزایش یابد.

بر اساس گزارشی از وال‌‌استریت‌ژورنال در طول ۲۰سال اخیر طالبان اولین سند بودجه ملی را تهیه کرده که به‌طور کلی فاقد کمک خارجی است؛ در حالی‌‌که تا قبل از این تا ۷۵درصد از هزینه‌های عمومی کشور از این طریق تامین می‌‌شده است. طالبان با تنظیم مالیات بر تجارت همه چیز، از سنگ‌های قیمتی چون لاجورد گرفته تا کشت خشخاش، حکومت خود را تامین مالی کرده است. طبق آمار وزارت معدن ادعا می‌‌شود که ۱۷معدن از ۸۰معدن زغال سنگ (عمدتا در شمال کشور) فعال هستند. برخی برآوردها ارزش کل ذخایر عظیم معادن افغانستان از لیتیوم گرفته تا سنگ‌‌های قیمتی را تا یک‌تریلیون دلار نشان می‌‌دهند. اما باید در نظر داشت که دهه‌ها بی‌‌ثباتی، اکتشاف و استخراج معادن را محدود کرده است.

استخراج معدن اغلب کاری بسیار طاقت فرساست. هرچند کودکان‌‌کار قبل از سر کار آمدن طالبان وجود داشته‌‌اند، اما طبق گزارش‌های موجود و به گفته تحلیلگران، تعداد کودکانی که در معدن کار می‌‌کنند طی یک سال گذشته افزایش یافته؛ زیرا بحران اقتصادی آنها را مجبور به ترک تحصیل کرده است.
طالبان متعهد شده که بهره‌‌برداری از یکی از بدنام‌‌ترین منابع و بزرگ‌ترین صادرات افغانستان، خشخاش را متوقف سازد. دولت اسلامی در ماه فروردین در این زمینه سلسله ممنوعیت‌‌هایی را اعلام کرده است؛ اما به نظر کارشناسان هنوز زود است که بگوییم آیا این ممنوعیت قابل اجرا خواهد بود یا خیر؟

بر اساس ارقام اعلامی توسط سازمان ملل، با وجود میلیاردها دلار هزینه در پی جنگی که پس از حمله آمریکا در ۲۰۰۱ رخ داد، کشت خشخاش بیش از دوبرابر شد. با توجه به اینکه بانک‌‌های بین‌‌المللی به دلیل تحریم‌‌ها تمایل زیادی به مداخله ندارند، تجارت زغال سنگ عمدتا از طریق معامله‌‌گران و صرافی‌‌های غیررسمی امکان‌‌پذیر شده است که کارمزدهای بالایی دریافت می‌‌کنند که گاهی به بیش از ۱۰درصد هم می‌‌رسد.

با گذشت یک‌سال کماکان طالبان نتوانسته قدرت‌های منطقه‌‌ای و جهانی را تحت تاثیر قرار دهد و هنوز هیچ کشوری آن را به رسمیت نشناخته است. امروزه اگرچه با قدرت‌های منطقه‌‌ای مانند پاکستان، چین و روسیه در چند مورد تفاهم وجود دارد، اما افغانستان در جبهه دیپلماتیک کاملا منزوی شده است که مشکلات جدی برای مردم و دولت به همراه دارد. علاوه بر این، زمانی که طالبان کنترل کابل را به‌دست گرفت، دولت موقت خود را تنها برای چند ماه اعلام کرد. با این حال، یک‌سال می‌‌گذرد و طالبان قادر به ایجاد یک حکومت جامع و دائمی نبوده است. چنین ابهامات سیاسی در کشوری مانند افغانستان، نااطمینانی سیاسی بیشتری ایجاد می‌‌کند که ممکن است در آینده منجر به عواقب شدیدی شود. دولت طالبان به سیاست‌‌های فراگیر و طولانی‌مدت در سطح داخلی و بین المللی نیاز دارد؛ به همین علت طالبان باید رویکرد دوران جنگ خود را کنار بگذارد.

@eghtesademaa

eghtesadma.com

rahimlo.com

instagram.com/drrahimlo