2021-06-10 10:30:06
حل چالشها بین ایران و آمریکا به چیزی بیشتر از میانجیگری نیاز دارد
خبرآنلاین - گفتگوی ابوالفضل خدائی باصباح زنگنه، کارشناس مسائل خاورمیانه
#بخش_اول
قطر برای چندمین بار بحث میانجی گری بین ایران و کشورهای منطقه و همچنین تهران و واشنگتن را مطرح کرده است. به نظر شما دلیل اصرار قطر برای این اقدام چیست؟
اخیرا شاهد بودیم که روابط قطر با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بهبود یافت و از محاصره ای که چهار کشور عربی یعنی، عربستان، امارات، بحرین و مصر خارج شد. از طرفی دوحه از روابطی خوب و حسنه ای با تهران برخوردار است و در طرف ثالث نیز با آمریکا روابط راهبردی داشته و همانطور که می دانیم آمریکا پایگاه هایی هم در این کشور دارد.
در وهله اول قطر به دنبال آن است تا در منطقه محیطی آرام ایجاد شود و با پیگیری سیاست هایش موجب عادی سازی و تنش زدایی روابط بین کشورهای منطقه شود. قطر با تلاش در راستای منافع منطقه ای به دنبال ایجاد فضایی است تا آرامش، امنیت و ثبات در آن حکفرما شود. از همین رو قطر با این رویه می تواند درصدد تحقق منافع خود با سه کشور دیگر یعنی ایران، آمریکا و عربستان باشد و روابط بهتری را تجربه کند. تحقق چنین فضایی به طور طبیعی بر جایگاه، موقعیت و آینده قطر اثر مثبت خواهد گذاشت. به هر روی قطر اوج گیری اختلافات و تنش ها را در منطقه، برابر با از دست دادن منافع و مصالح کشورها منطقه تلقی می کند. بنابراین در تلاش است تا از طریق مذاکره و رفت و آمدهای دیپلماتیک، به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم به نتایج مطلوب خود دست یابد.
برای تحقق اهدافی که عنوان کردید آیا قطر ابتکار عملی تازه برای به نتیجه رسیدن دارد؟
تا کنون چیزی به عنوان طرح یا ابتکار عمل شنیده نشده است. اما شاید مقدمه هر نوع ابتکار عملی دریافت پاسخی از سه کشور ایران، عربستان و آمریکا باشد تا بر مبنای آن بتواند طرح یا ابتکاری را اعلام کند.
به مساله پاسخ مثبت سه کشور تاثیر گذار یعنی ایران، عربستان و آمریکا اشاره کردید، اما تا کنون آنچنان استقبالی از سوی این کشورها برای مساله میانجی گری شنیده نشده است. دلیل آن را چه می دانید؟ آیا به روابط نزدیک قطر و آمریکا و همکاری های امنیتی دو کشور مربوط است؟
مشخص نیست که ایالات متحده آمریکا تا چه حد آمادگی این را داشته باشد تا به دعوت کشورهای منطقه جواب مثبت بدهد. از طرفی در گفتگوهای برجامی وین نیز شاهد هستیم که این کشور در ایفای تعهداتش تعلل می کند. بنابراین جمهوری اسلامی ایران با وجود چنین شرایطی فضا را برای چنین بحث هایی مساعد نمی داند. در همین حال ضروری است که آمریکا ابتدا تعهدات خود را بجا آورد چرا که تجربه ثابت کرده که واشنگتن همواره به دنبال وقت کشی و نمایش سیاسی بوده است. بدیهی است که ایران با این تجربه و با بازی های سیاسی آمریکا اعتبار و موقعیت خود را به خطر نمی اندازد. ضمن اینکه باید اشاره کرد که ایران اگرچه پاسخ مثبتی به این میانجی گری ها نمی دهد اما از اساس نیز آن را رد نمی کند.
از طرفی شاهد هستیم که قطر مواضع مثبتی نسبت به توافق هسته ای دارد و همواره بر احیای آن تاکید کرده و برای منطقه مثبت دانسته است. آیا این کشور این توافق را وسیله ای برای ایجاد صلح در منطقه می داند؟
برجام الگوی حل مسائل در سطح بین المللی است. این الگو به معنای حفظ منافع کشورهایی است که حول یک مساله اختلاف نظر داشتند و سیاست هایشان نسبت به یکدیگر متفاوت و یا بعضا متعارض بود. از همین رو این اختلافات می توانست پیامدهای سخت و غیرقابل انتظاری را در بر داشته باشد. اما صبر و متانت ایران توانست این موضوع بسیار حساس را به سرانجامی برساند که شاکله آن را برجام تشکیل داد. اگر این الگو به صورت کامل اجرا شود در سطح منطقه ای و فرامنطقه ای نیز قابل استناد و استفاده خواهد بود. به همین دلایل مهم است که قطر همواره بر حفظ و تداوم برجام تاکید ویژه دارد.
️کانال مطالعات روابط بین الملل
@motaleeat_ravabt
https://t.me/motaleeat_ravabt
3.0K views07:30