FactNameh | فکت‌نامه

2022-01-17 11:19:39 شایعه #ویروس_زامبی در شیان چین

شایعه همه‌گیری یک بیماری خطرناک در شهر شیان چین و بررسی دو گفته مسئولان ایرانی درباره خط فقر، موضوعاتی هستند که در این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه به آنها می‌پردازیم.

در عین حال بررسی می‌کنیم که آیا #ناسا برای مواجهه با حیات فرازمینی، روحانیان را استخدام کرده است یا نه.

به ژاپن می‌رویم تا ببینیم این شایعه که دولت این کشور در حال جمع‌آوری مایکروویو است، صحت دارد یا نه.

در پایان نیز به نقش سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در تعطیلی ایام فاطمیه می‌پردازیم و همچنین می‌بینیم رای‌های کاربران به اپلیکیشن #اینستاگرام، چه تاثیری بر سهام شرکت متا می‌گذارد.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

در کست‌باکس بشنوید

در گوگل پادکست بشنوید

در اپل پادکست بشنوید

در اسپاتیفای بشنوید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-15 11:05:24 علی‌اکبر رائفی‌پور، در توییتی نوشته «لاشامپ، اتفاقی که حدود ۴۲هزار سال پیش با تضعیف میدان مغناطیسی زمین رخ داد، زمان دقیق تکرار آن مشخص نیست، اما به اذعان دانشمندان زمین در آستانه یک لاشامپ دیگر است. روزی که تمامی سلاح‌های مدرن از کار خواهند افتاد!»

پژوهش‌ها نشان می‌دهد حدود ۴۲هزار سال پیش تغییر میدان مغناطیسی زمین فرآیندی لحظه‌ای نبوده و حدود ۲۵۰ سال طول کشید و ۴۴۰ سال برعکس باقیماند و بعد به‌حالت قبل برگشته، این فرآیند حدودا ۱۰۰۰ سال طول کشید.

شدت میدان مغناطیسی زمین در دوره‌ لاشامپ به حد صفر تا ۶درصد شدت معمول خود رسیده‌بود، در حقیقت ما میدان مغناطیسی نداشتیم و سپر حفاظتی زمین در برابر تابش‌های کیهانی از بین رفته‌بود.

این اتفاق هم‌زمان با انقراض مگافونا (پستانداران عظیم‌الجثه) و انقراض نئاندرتال‌ها بود. آنچه رائفی‌پور امیدوار است با ظهورش همه سلاح‌های مدرن از کار بیفتند، در واقع کل بشریت را نابود می‌کند. اما خوشبختانه فرآیندی طولانی است و شاهدی بر وقوع آن در آینده نزدیک وجود ندارد.

پس فکت‌نامه به این ادعا برچسب «شاخ‌دار» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-14 13:37:40 معاون وزیر رفاه می‌گوید: «خط فقر به طور میانگین در کشور برای خانوار ۴ نفره حدود ۴ میلیون و برای شهر تهران حدود ۵ میلیون تومان است.»‌ هیچ کدام از این اعداد با هیچ یک از برآوردها و آمارهای رسمی همخوانی ندارد.

بر اساس آمارهای وزارت رفاه، تا سال گذشته میانگین کشوری #خط_فقر برای یک خانواده چهار نفره ۳ میلیون و ۳۸۵ هزار تومان بود. این رقم در شهر تهران تا پارسال ۶ میلیون و ۳۸۰ هزار تومان بود.

تجزیه و تحلیل داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد به احتمال بسیار زیاد، نرخ تورم دوازده ماهه ۱۴۰۰ کمتر از ۴۰ درصد نخواهد بود. اگر فرض کنیم خط فقر در یک سال گذشته به همین نسبت بالا رفته باشد، در این صورت میانگین کشوری خط فقر تا الان باید ۴ میلیون و ۷۳۹ هزار تومان و در شهر تهران نزدیک ۹ میلیون تومان باشد.

اگر چه آقای ابوحمزه در صحبت‌های خود با استفاده از قیدهایی مانند «دقیقا خاطرم نیست» یا «اگر اشتباه نمی‌کنم» تاکید می‌کند که آمارهای دقیقی ارائه نمی‌کند، اما فکت‌نامه به دلیل اختلاف قابل ملاحظه اعداد و ارقام او با واقعیت به گفته او نشان «نادرست» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-14 12:22:49 آیا ناسا روحانیون را برای بررسی مواجهه با حیات بیگانه استخدام کرده‌است؟ وبسایت دیجیاتو اخیرا خبری با این عنوان منتشر کرده است: «استخدام ۲۴ عالم دینی توسط #ناسا برای بررسی مواجهه با حیات بیگانه». پژوهشگران حوزه اخترزیست‌شناسی با کمک کاوشگرهای ناسا یا… باز کردن / نظر دهید

2022-01-14 07:30:12 شایعه #ویروس_زامبی در شیان چین

شایعه همه‌گیری یک بیماری خطرناک در شهر شیان چین و بررسی دو گفته مسئولان ایرانی درباره خط فقر، موضوعاتی هستند که در این قسمت از پادکست هفتگی فکت‌نامه به آنها می‌پردازیم.

در عین حال بررسی می‌کنیم که آیا #ناسا برای مواجهه با حیات فرازمینی، روحانیان را استخدام کرده است یا نه.

به ژاپن می‌رویم تا ببینیم این شایعه که دولت این کشور در حال جمع‌آوری مایکروویو است، صحت دارد یا نه.

در پایان نیز به نقش سید محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در تعطیلی ایام فاطمیه می‌پردازیم و همچنین می‌بینیم رای‌های کاربران به اپلیکیشن #اینستاگرام، چه تاثیری بر سهام شرکت متا می‌گذارد.

پادکست فکت‌نامه را می‌توانید از همه اپلیکیشن‌های دریافت پادکست بشنوید.

هر هفته ساعت ۸ صبح جمعه به وقت تهران.

در کست‌باکس بشنوید

در گوگل پادکست بشنوید

در اپل پادکست بشنوید

در اسپاتیفای بشنوید

@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-13 11:22:54 آیا واکسن‌های کرونا باعث افزایش مرگ ناگهانی ورزشکاران شده است؟

شبکه‌های اجتماعی و کانال‌های تلگرامی فارسی‌زبان ادعا می‌کنند ایست قلبی و مرگ در ورزشکاران حرفه‌ای پدیده‌ای غیرطبیعی است و این اتفاق بعد از تزریق واکسن #کرونا به وجود آمده است. آنها می‌گویند، این واکسیناسیون است که باعث بروز چنین پدیده‌ای می‌شود.

نتایج پژوهش‌ها و همچنین اظهار نظر متخصصان و نهادهای معتبر در این زمینه (چه نهادهای علمی و چه نهادهای ورزشی) نشان می‌دهد هیچ پژوهش یا شواهد معتبری وجود ندارد که نشان دهد ورزشکاران به دلیل تزریق واکسن کرونا، دچار مشکلات قلبی شوند که باعث ایست قلبی یا مرگ آنها شود.

یک پژوهش نشان می‌دهد نه تنها واکسن که حتی ابتلا به خود ویروس کووید ۱۹ نیز تاثیری بر این زمینه ندارد. ضمن اینکه ایست قلبی و بروز مشکلات قلبی برای ورزشکاران پیش از واکسیناسیون هم وجود داشته است و این پدیده، غیرطبیعی و جدید نیست.

بنابراین فکت‌نامه بر اساس این یافته‌ها، به این ادعا که ورزشکاران به دلیل تزریق واکسن کرونا دچار ایست قلبی می‌شوند نشان «نادرست» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-13 10:56:58 مهدی عسگری، نماینده مجلس می‌گوید: «بیش از ۱۰ میلیون خانوار زیر خط فقر هستند.»

آخرین برآورد رسمی از خط فقر در ایران، گزارش «پایش فقر در سال ۱۳۹۹» است که در تابستان ۱۴۰۰ توسط وزارت کار- رفاه منتشر شد.

در این گزارش تعداد خانوار زیر خط فقر ذکر نشده، اما گفته شده در سال ۹۸ بیش از ۳۲ درصد از جمعیت ایران زیر خط فقر بودند. اگر این جمعیت را به متوسط بعد خانوار تقسیم کنیم مشخص می‌شود که تعداد خانوارهای زیر خط فقر تا دو سال پیش بین ۸ تا ۸/۵ میلیون خانوار بوده.

داده‌های گزارش پایش فقر نشان می‌دهد سرعت افزایش فقر در ایران بالاست و نرخ فقر در فاصله دو سال رشد ۴۵ درصدی داشته و از ۲۲ درصد سال ۹۶ به ۳۲ درصد در سال ۹۸ رسیده.

با توجه به افزایش نرخ تورم در دو سال گذشته و تبعات اقتصادی کرونا،‌ می‌توان انتظار داشت نرخ خط فقر در حال حاضر بیش از سال ۹۸ باشد.

از این رو به نظر می‌رسد این گزاره که «بیش از ۱۰ میلیون خانوار زیر خط فقر هستند»، اگرچه کاملا دقیق نیست، اما با آمارها و شواهد همخوانی دارد. به همین دلیل فکت‌نامه به آن نشان «نیمه‌درست» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-12 11:33:47 در شبکه‌های اجتماعی شایعه شده یک #ویروس جدید و خطرناک در شهر شیان #چین شیوع پیدا کرده که باعث جاری شدن خون از چشم، گوش و بینی افراد مبتلا می‌شود.

منبع این خبر خبرنگاری آمریکایی به نام بن هارلول است که در برنامه War Room استیو بنن، (از نظریه‌پردازان توطئه) آن را مطرح کرده. او مدعی است افراد برایش تصاویری ارسال کردند که این بیماری را نشان می‌دهد. او البته سندی از این ادعا مطرح نمی‌کند که بتوان درستی آن را اثبات کرد.

اگر بپذیریم چنین بیماری‌ای در شهری بزرگ مثل شیان، همه‌گیر شده، باید قبول کنیم تنها کسی که از آن خبردار شده و تصاویری درباره آن دریافت کرده، یک خبرنگار در ایتالیاست.

این در حالی است که رسانه‌های مختلف به صورت روزانه گزارش‌ها و مشاهدات خود را از وضعیت سویه #اومیکرون در شهر شیان منتشر می‌کنند و در هیچ کدام، نشانه‌ای از بروز چنین بیماری همه‌گیری که علائمی مانند خون‌ریزی چشم و گوش و بینی داشته باشد، دیده نمی‌شود.

بر این اساس فکت‌نامه به ادعای همه‌گیری بیماری خطرناکی که باعث خونریزی چشم، گوش و بینی می‌شود نشان «شاخ‌دار» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-11 20:12:32 در شبکه‌های اجتماعی فارسی‌زبان مطلبی به این مضمون در حال انتشار است: «دولت ژاپن تصمیم گرفته است تا قبل از پایان سال تمام مایکروویوهای موجود در این کشور را از بین ببرد.»

این شایعه مربوط به سال ۲۰۱۹ است و ریشه در مطلبی طنز از یک سایت طنز روسی دارد که پارودی (تقلید مسخره) مدعیان شبه علمی را منتشر کرده‌بود. اما بعد از مدتی همین پست توسط بسیاری از مدعیان شبه‌علم جدی گرفته‌شد و در شبکه‌های اجتماعی انگلیسی‌زبان و سپس هندی و فیلیپینی و عربی و اسپانیایی، به‌خصوص فیس‌بوک، هزاران بار بازنشر شد و حالا به محیط فارسی زبان رسید.

در مورد آثار بهداشتی اجاق مایکروویو هم سال ۲۰۰۵ سازمان بهداشت جهانی ( WHO# ) اطلاعات مفصلی منتشر کرد که جامع‌ترین اطلاعات در مورد پژوهش‌های قبلی در مورد پخت غذا با این وسیله است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد بسیاری از شایعات از جمله تشعشع غذای پخته‌شده در اجاق مایکروویو پایه علمی ندارد.

بنابراین فکت‌نامه به این ادعا که «دولت ژاپن تصمیم گرفته است تا قبل از پایان سال تمام مایکروویوهای موجود در این کشور را از بین ببرد.» نشان «نادرست» می‌دهد.

در فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید

2022-01-10 22:20:24 آیا ۵۰ درصد کاربران ایرانی از مسیریاب ایرانی استفاده می‌کنند؟

ماهنامه پیوست، در انتشار نتایج یک نظرسنجی که مرکز تماس حامی‌سان، منتشر کرده‌است، تیتر زده: «۵۰ درصد کاربران ایرانی از مسیریاب ایرانی استفاده می‌کنند».

اما آمارها نشان می‌دهد که این مرکز با ۷هزار نفر تماس گرفته، ۱۲۰۰ نفر حاضر به پاسخگویی شده‌اند و تنها ۵۱۶ نفر آنها کاربر اپلیکیشن‌های مسیریاب هستند. از این بین، ۲۹ درصد یعنی ۱۴۹ نفر کاربر اپلیکیشن بلد و ۲۵ درصد یعنی ۱۲۹ نفر کاربر اپلیکیشن نشان هستند.

چنین مقایسه‌ای بین اپلیکیشن‌های مسیریاب ایرانی و خارجی صرفا براساس تعداد کاربر، مقایسه گمراه‌کننده‌ای است زیرا کاربری این‌ها در شرایط برابر نیست. کاربران ویز از فیلترشکن استفاده می‌کنند، و سال‌ها قابلیت نویگیشن گوگل‌مپ برای کاربران ایرانی بسته و مشمول تحریم بود.

در حقیقت جنبه خبری این نظرسنجی این است که با وجود انواع موانع داخلی و خارجی مانند #فیلترینگ و #فناتحریم، همچنان نیمی از کاربران ایرانی ترجیح می‌دهند از اپلیکیشن‌های خارجی استفاده کنند.

هلدینگ هزاردستان، صاحب اپلیکیشن مسیریاب «بلد» یکی از محصولات شرکت «رهنما کامیابان نخستین» است. برگزارکننده نظرسنجی اخیر، مرکز تماس حامی‌سان با نام کامل «حامیان ایمن پشتیبان فناوری» هم محصول دیگری از گروه رهنما است. حامی‌سان در صفحه نخست وب‌سایت خود، کافه‌بازار و دیوار (دیگر محصولات هلدینگ هزاردستان) را در راس مشتریان خود قرار داده‌است.

با توجه به موارد فوق، فکت‌نامه به تیتر پیوست که «۵۰ درصد کاربران ایرانی از مسیریاب ایرانی استفاده می‌کنند» برچسب «گمراه‌کننده» می‌دهد.

توضیحات بیشتر همراه با منابع را در سایت فکت‌نامه بخوانید

در تلگرام بخوانید
@Factnameh باز کردن / نظر دهید