حالا که کرونا به مرور داره کمرنگ میشه، و این تجربه هولناک رو از سر گذروندیم، بیایم یکبار برای همیشه ببینیم ویروس چیه. این «چیز» نادیدنی چیه که زندگی ما رو در برمیگیره. چرا انقدر آسیب‌پذیریم در مقابلش و در این تقابل، در نهایت کی برنده میشه؟
یک عدس رو در نظر بگیرید که یه گوشه افتاده. این عدس به خودی خود جونی نداره و تغییر نمی‌کنه. اما اگر این عدس رو بگذاریم توی خاک و بهش آب بدیم، جوونه میزنه و رشد می‌کنه. یعنی اگر محیط براش فراهم باشه، از امکانات «خارجی» استفاده می‌کنه و زنده میشه.
ویروس هم شبیه به همین عدسه. یک موجود زنده نیست. برای اینکه جون بگیره، نیاز داره یکی براش امکانات رو فراهم کنه. تصور کنین یک دوست باهوش دارین که چون لپ تاپ نداره، نمی‌تونه از هوشش استفاده کنه. این دوست میاد لپ تاپ شما رو ورمیداره و از امکانات شما استفاده می‌کنه.
حالا اینکه دوستتون با استفاده از لپ تاپ شما میخواد کار خیری به شما برسونه یا اینکه دست به تخریبتون بزنه، بستگی به این داره که چی تو مغزشه. ویروس یک پوسته‌ی پروتئينی داره با چند ژن که در داخلش نهفته است. این ژن همون کدهاست. این کدها نیاز به یک interpreter یا مترجم نیاز دارن.
وقتی ویروسی وارد بدن شما میشه، میره به سلول‌های بدن شما می‌چسپه. سلول رو سوراخ می‌کنه و میره تو و اینجاست که از امکانات سلول و دستگاه ترجمه‌ی اون به نفع خودش استفاده می‌کنه. ویروسی که تا الان جون نداشت، الان تمام امکانات دنیا در اختیارشه.
ویروس با استفاده از این امکانات، شروع می‌کنه به تکثیر کردن خودش. چیزی شبیه به ویروس کامپیوتری. وقتی ویروس وارد لپ تاپ شما شد، از امکانات سیستم شما به نفع تکثیر خودش استفاده می‌کنه و چیزی جلوش رو نمی‌گیره مگر اینکه آنتی ویروس از قبل داشته باشید یا اینکه به روشهای دیگه جلوش رو بگیرید.
ویروس‌ها از کجا اومدند؟ ویروس‌ها بخشی از طبیعت هستند. تخمین میزنن که حدود ۴ میلیارد ساله که ویروس‌ها وجود دارند و انسان به شکل امروزی تنها کمتر از ۳۰۰ هزار ساله که شکل گرفته. پس ویروس‌ها قدیمی‌ترند و ما همین اواخر اومدیم. از بین تمامی ویروس ها، فقط ۲۵۰ عدد اونها انسان رو مریض می‌کنن.
این ۲۵۰ ویروسی که برای انسان مخرب هستند هم طی همین ۱۲۰ سال اخیر کشف شدن. ظاهرا انسانها هنوز میزبان دندانگیری برای تنوع عظیم ویروس‌ها نبودیم اما با ارتباطات بیشتر شاید در آینده نظرشون بیشتر به ما جلب بشه. ویروس همه چیز رو آلوده می‌کنه: از گل و گیاه و درخت گرفته تا تمامی حیوانات.
در دهه‌ی ۱۹۸۰ چند دانشمند سعی کردن بفهمن آیا در آب هم ویروس هست یا نه؟ متوجه شدن که هست و اگر بخوایم وزنشون کنیم، ویروس‌های دریا چیزی به اندازه ۷۵ میلیون نهنگ آبی وزن دارن! اگر بخوایم تعداد ویروس‌های دریا رو پشت هم ردیف کنیم، طولشون به اندازه‌ی ۴۲ میلیون سال نوری خواهد بود.
البته این به معنی این نیست که شما اگر در آب شنا کنید حتما آلوده خواهید شد. در حال حاضر بدن انسان میزبان جذابی برای ویروس‌های موجود در آب نیست. بعضی از این ویروس‌ها هم بین انسان و حیوان در رفت و آمدند. مثل آنفولانزا که از پرندگان اومده و سرخک که از خوک اومده.
دور نریم: ویروس هم همانند دیگر اشکال حیات، خودش رو تکثیر می‌کنه و به دنبال بقاست. سعی می‌کنه تا جایی که میتونه خودش رو تکثیر کنه. ویروس‌ها بعضی اوقات بقدری خوب عمل می‌کنند که انگار یک ذهن هوشمند پشتشون قرار داره. برای مثال شما سرماخوردگی رو در نظر بگیرید.
ریچارد داوکینز در کتاب «ژن خودخواه» میگه: وقتی سرما میخوریم یا سرفه می‌کنیم، معمولا آن را عوارض ناخوشایند بیماری می‌دونیم. اما محتمله که این نشانه‌ها به عمد توسط ویروس مهندسی شده باشه تا به سفرشون از یک میزبان به میزبان دیگه کمک کنه.
به زبان ساده‌تر: وقتی ویروس سرماخوردگی وارد بدن ما میشه، کنترل بدن ما رو در اختیار میگیره، و با فشار آوردن به فرد برای عطسه و سرفه کردن سعی می‌کنه هرچه بیشتر خودش رو در محیط پراکنده کنه تا آدم‌های دیگر (میزبانهای دیگر) رو درگیر کنه. اینطوری خودش رو تکثیر می‌کنه.
