اهمیت استدلال در نگاه انسان مدرن شما در تاریخ بارها خوانده | دانشجوی دگر اندیش دانشگاه فردوسی مشهد
اهمیت استدلال در نگاه انسان مدرن
شما در تاریخ بارها خوانده‌اید - و ما بارها خوانده‌ایم - که پیامبر فرموده‌اند: ای مردم! اگر من بگویم پشت این تپه فلان چیز هست، از من قبول می‌کنید یا نه؟ مردم گفتند: بله. پیامبر فرمودند: آیا من تاکنون دروغی به شما گفته‌ام؟گفتند: نخیر، دروغ نگفته‌ای. بعد حضرت گفتند: حال اگر من به شما بگویم قیامت و غیره وجود دارد، شما قبول می‌کنید؟ گفتند: بله، می‌پذیریم و قبول می‌کنیم.
اگر یک انسان استدلال‌گرای امروزی آنجا بود، دستش را بلند می‌کرد و می‌گفت: یا رسول‌الله! (یا می‌گفت: یا محمد بن عبدالله! چون چنین شخصی هنوز ایشان را رسول خدا نمی‌داند) اینکه کسی تا الان دروغ نگفته است، اثبات نمی‌کند که از این به بعد هم دروغ نمی‌گوید.
چرا؟ چون اولین دروغ هر کس، اولین دروغ اوست. این قضیه که دیگر توتولوژیک است؛ این گزاره که «اولین دروغ هر کس، اولین دروغ آن کس است» تحلیلی است. یعنی قبل از آن تا به حال دروغ نگفته بوده است.
پس، از دروغ‌نگفتن‌های قبلی نمی‌توان نتيجه گرفت که از این به بعد هم دروغ نمی‌گوید. چرا؟ چون اگر از دروغ‌نگفتن‌های قبلی بتوان نتیجه گرفت که شخص دیگر دروغ نمی‌گوید، در این صورت هیچ‌کس اولین دروغ عمرش را نمی‌تواند بگوید و اگر هیچ‌کس نتوانست اولین دروغ عمرش را بگوید، دومین دروغ عمرش را هم نمی‌تواند بگوید؛ چون دومین دروغ باید بعد از اولین دروغ باشد. و به همین ترتیب سومین دروغ عمرش را هم نمی‌تواند بگوید؛ پس هیچ‌کس نباید در عالم باشد که دروغ بگوید!
اما بالأخره هرکس یکبار اولین دروغش را می‌گوید و آن باری که اولین دروغش را می‌گوید اولین دروغش را گفته است؛ یعنی قبلش هر چه می‌گفته، راست می‌گفته است. پس از راست‌گفتن‌های قبلی منطقاً نمی‌توان راست‌گفتن فعلی را نتیجه گرفت.
بنابراین اگر یک فرد استدلال‌گرا از زمانه ما در آن جریان صدر اسلام بود، می‌گفت: یا رسول‌الله! من به لحاظ اخلاقی بسیار به شما علاقه‌مندم و بسیار به شما ارادت دارم، اما اینکه ارادت قلبی و عاطفی و اخلاقی به شما دارم، غیر از این است که در این استدلال نقص نمی‌بینم. این استدلال به نظر عقل قاصر بنده نقص دارد...
دیگر یک پیامبر امروزی نمی‌تواند با مردم به همان نحوی مواجه شود که یک پیامبر دوهزارسال پیش مواجه می‌شد. واقعاً مردم آن زمان با روش بسیار ساده و بسیطی نتایج خودشان را اخذ می‌کردند و می‌رفتند، ولی امروزه این‌طور نیست.
