2022-09-22 09:20:26
* هول مطلع *
از لحظه احتضار تا مفارقت روح از بدن و ورود به قبر و شب اول قبر انسان با وقایعی روبه رو می شود که در روایات از آن به * "هول مُطَّلَع" * تعبیر شده است. و در لسان عوام به آن "سراشیبی مرگ" گفته می شود . مطلع از ریشۀ اطلاع است. یعنی آدم در مرحله ای قرار می گیرد که از احوال گذشتۀ و آینده خودش مطلع می شود، یا در حالتی قرار می گیرد که دنیای جدیدی به او طلوع می کند.
در باره هول مطلع بعضی گفته اند : هول مطلع ، وحشت قبل از مردن و در هنگام سکرات موت است . یعنی : در آن آخرین لحظات زندگی که انسان در حال احتضار است ، چشم برزخی اش باز می شود و از همه چیز مطلع می شود و وحشت و هراس سراسر وجودش را فرا می گیرد . بعضی هم آن را وحشتی می دانند که بعد از اطلاع از امر آخرت برای انسان عارض میشود . بعضی هم گفته اند : مراد از هول مطلع وحشت لحظه ایست که مرده را سرازیر قبر می کنند . این وحشت به گو نه ایست که احساس می کند که او را دارند از آسمان به زمین می اندازند . بعضی ها هم احتمال داده اند که : هول مطلع وقتی است که میت را داخل قبر می گذارند و او میبیند که جایگاهش کجاست و از اعمال و جا و مکان و انیس و مونسش اطلاع پیدا می کند و وحشت و هراس سراسر وجودش را می گیرد.
خلاصه کلام اینکه : تمام این احتمالات صحیح است و معنای همه اینها این است که روح انسان بعد از مردن ، از همه چیز با خبر می شود و لذا وحشت و هول و هراس او را می گیرد . در هر صورت این وحشت آنقدر شدید است که رسول خدا (ص)و ائمه اطهار (ع) از آن به خدا پناه برده اند .
در شان نزول آيه مباركه “إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ”(زمر30)گفته شده :
چون آيه مباركه “إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ” [تو مي ميري و آنها نيز خواهند مرد] نازل شد رسول خدا(ص) فرمود : اي كاش مي دانستم مرگ من چه وقت خواهد بود . پس سوره نصر نازل شد، بعد از نزول اين سوره پيغمبر ميان تكبير و قرائت سكوت كرده و مي گفت: سبحان اللَّه و بحمده استغفر اللَّه و اتوب اليه، به آن حضرت گفتند سرّ اين ذكر چيست؟ شما قبلا اين كار را نمي كردي؟ فرمود: خبر مرگ مرا دادند . آن گاه حضرت سخت گريست، گفتند يا رسول اللَّه(ص) آيا گريه مي كني و حال آنكه خداي متعال گناهان گذشته و آينده تو را آمرزيد، فرمود: پس کجاست * هول مطلع * ؟ و تنگي قبر ؟ و تاريكي لحد ؟ و کجاست قيامت و هراسهای هولناك آن ... (تفسیر مجمع البیان ج2ص677)
علی (ع)می فرمایند:
به رشته تقوا چنگ زنيد، زيرا رشته اى است با دستاويزهاى محکم و پناهگاهى است که قلعه آن بلند و اطمينان بخش است . (با اعمال صالح) به استقبال مرگ و سختيهايش برويد، و پيش از فرا رسيدنش آماده آن شويد . و هرگونه وسيله نجات را قبل از نزول مرگ فراهم سازيد، زيرا پايان کار همه قيامت است، و مرگ براى اندرز خردمندان کفايت مى کند . و وسيله عبرتى براى جاهلان است . و پيش از فرا رسيدن قيامت، مشکلاتى است که مى دانيد . از جمله تنگى قبرها، شدت غم و اندوه، * ترس از هول مطلع( حوادث قبر و قيامت) * ، بيم و وحشت پى در پى، درهم فرو رفتن استخوانها (بر اثر فشار قبر)، کر شدن گوشها، تاريکى لحد، ترس از وعده عذاب، غم و اندوه تنگناى گور و پوشانده شدن آن از سنگها (و سرانجام خفتن در زير خروارها سنگ و خاک!). (نهج البلاغه خطبه 232)
وَ قَالَ اَلصَّادِقُ عَلَيْهِ السَّلاَمُ : لَمَّا حَضَرَتِ اَلْحَسَنَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عَلَيْهِ السَّلاَمُ اَلْوَفَاةُ بَكَى فَقِيلَ يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ تَبْكِي وَ مَكَانُكَ مِنْ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ اَلَّذِي أَنْتَ بِهِ وَ قَدْ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِيكَ مَا قَالَ وَ قَدْ حَجَجْتَ عِشْرِينَ حِجَّةً مَاشِياً وَ قَدْ قَاسَمْتَ رَبَّكَ مَالَكَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ حَتَّى اَلنَّعْلَ وَ اَلنَّعْلَ فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلاَمُ إِنَّمَا أَبْكِي لِخَصْلَتَيْنِ *الهوْلِ اَلْمُطَّلَعِ * وَ فِرَاقِ اَلْأَحِبَّةِ .
ترجمه:
امام صادق عليه السّلام:هنگامى كه وفات حضرت امام حسن مجتبى عليه السّلام رسيد، حضرت گريه كرد،پرسيدند:اى پسر رسول خدا چرا گريه مى‌كنى و حال آنكه جايگاه شما نسبت به رسول خدا معلوم است و رسول خدا آن همه دربارۀ شما تعریف فرموده و بيست بار پياده حج به جا آورده‌اى و سه بار اموال خود را حتى نعلين‌ها را با پروردگارت تقسيم كرده‌اى.حضرت فرمود:براى دو چيز گريه مى‌كنم:از * هول مطلع * و فراق كسانى كه آنها را دوست دارم. ( مکارم الأخلاق ج1 ص 316)
مواعظ حضرت آیت الله حق شناس (ره)
ble.im/abd_haghshenas
t.me/abd_haghshenas
673 views06:20
م
