hashiesaz (حاشیه‌ساز)

2022-05-15 12:14:16 اگر قیمت‌ها شناور شود و دولت متولی قیمت‌گذاری کالاها و خدمات نباشد، مطابق تورم عمومی قیمت کالاهای اساسی هم تغییر می‌کند. نان هم می‌شود مثل برنج. همچنین اگر درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها، خارج از سازوکار بودجه سالانه و در نتیجه دور از دست‌اندازی مجلس و دولت باشد، یعنی در صندوق خاصی متمرکز شود و به صورت ماهانه همه درآمد آن بین همه مردم توزیع شود، دیگر با هر تغییر قیمتی در این کالاها، درآمد صندوق هم بیشتر و لذا مبلغ یارانه نقدی افزون می‌شود. البته من موافق تورم نیستم، ولی می‌گویم با وجود تورم هم می‌توان از سیاست نقدی کردن یارانه بهره برد. تورم را با اصلاح ساختار بودجه دولت، تفکیک بودجه ارزی و ریالی، حذف ردیفهای بودجه‌ای ناروا، و همین نقدی کردن یارانه‌ها از یک طرف و از طرف دیگر با اصلاح نظام بانکی، مهار کرد.

@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 01:15:07 ما الان در فریزر خانه مقداری مرغ داریم که طبعا تا اینها مصرف نشود، مرغ جدید نمیخریم. از این به بعد هم مصرف مرغ مان کمتر از قبل خواهد شد. فروشنده مرغ هم مقداری مرغ خرید قبلی دارد که اگر روی دستش بماند، حاضر است مقداری زیر قیمت تعیینی جدید آن را بفروشد. مرغدار هم مقداری دان مرغ خرید قبل در انبار دارد که اگر مرغهایش به قیمت تعیینی جدید خریدار نداشت، حاضر است زیر قیمت جدید مرغش را بفروشد. خلاصه اینکه دولت قیمت جدید را بر اساس حذف ارز ترجیحی، تخمین زده است. ولی در عمل، به خاطر افزایش شدید قیمت مرغ، تقاضا هم به شدت کاهش میابد و از سوی دیگر، طرفهای عرضه هم به دلیل خرید قبلی مرغ و دانه، کشش این را دارند که مقداری از قیمت شکسته شود. ولی ظرف چند ماه آینده، قیمت مرغ حول همین 60 هزار تومان، تثبیت خواهد شد.


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-05-10 09:37:52 چند ایراد مبنایی و کارکردی به حذف عده‌ای از مردم از شمول دریافت یارانه نقدی
(1401/2/20)

دولت رئیسی بالاخره اعلام کرد که مبلغ یارانه نقدی را برای سه دهک اول، به 400 هزار تومان و برای دهک چهارم تا نهم به 300 هزار تومان می‌رساند. طبعا دهک دهم هم از دریافت یارانه محروم اند. در دولت روحانی، بارها تلاش شد، سه تا پنج دهک را از شمول دریافت یارانه حذف کنند، که اغلب مورد اعتراض مردم قرار می‌گرفت. اما آیا پرداخت یارانه نقدی به همه شهروندان ایرانی ساکن در ایران درست‌تر است یا حذف به اصطلاح ثروتمندان؟ در زیر به همین می‌پردازیم:

اول اینکه #یارانه_نقدی، از محل درآمد ثروت‌های ملی است و لذا حق آحاد مردم است. به عبارتی مال دولت و نظام و رهبر نیست که بتوان به کسی داد و به کسی نداد. کمااینکه در سایر حقوق مالی، نظیر ارث، مکنت و دارایی و درآمد افراد، مانع از استیفای حق آنها نمی‌شود. از زاویه دیگر، دریافت این مبلغ توسط تمامی شهروندان، آنها را نسبت به کشور دلگرم و وابسته می‌کند. چه بسیار دیده شده در خانواده‌هایی که ارثیه والدین به طور نابرابر توزیع شده، و شخص محروم از ارث گفته است مگر من فرزند آن پدر و مادر نبوده‌ام که ارثی به من نمی‌رسد؟ شخصی که به خاطر ایرانیت و حتی بدون نیاز، دریافتی نقدی داشته باشد؛ به کشور تعلق بیشتری می‌یابد.

دوم اینکه دهکبندی جامعه، یک مفهوم انتزاعی است و تعیین مصادیق آن، اولا دشوار و پرهزینه و ثانیا سیال و مستلزم تجدیدنظر دائمی و ثالثا دارای خطاست. به نحوی که هزینه اجرایی و حیثیتی حذف برخی دهکها از دریافت یارانه، به صرفه‌جویی آن نمی‌ارزد.

از سوی دیگر، بین سه مفهوم مختلف در این باره خلط میشود: دهک درآمدی و دهک مصرفی و دارایی و درآمد. درباره خلط دارایی و درآمد چنین می‌توان گفت: ممکن است کسی دارایی بسیار داشته باشد، ولی درآمدش اندک باشد. نظیر برخی افراد مسن که خانه بزرگ و ارزشمندی دارند، ولی حقوق اندک بازنشستگی می‌گیرند. این افراد می‌توانند با یک حرکت، بخشی از دارایی خود را مولد کنند. مثلا خانه بزرگشان را به صورت مشارکتی، نوسازی کنند و در عوض مالک چند دستگاه آپارتمان شوند و از این طریق اجاره دریافت کنند و درآمدشان افزون شود.

درباره خلط دهک درآمدی و مصرفی هم آنچه مدنظر دولت است، دهک درآمدی است. ولی چه بسا فردی درآمد بسیار داشته باشد، ولی مصرفش کم باشد و بالعکس. چون لزوما همه درآمد به مصرف نمی‌رسد و بخشی می‌تواند صرف پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و خرید کالاهای سرمایه‌ای شود. اینکه ما صرفا دهک درآمدی را ملاک بگیریم، این ایراد را دارد که افراد جوان و تازه‌کار که پردرآمد ولی کم‌سرمایه هستند را از گرفتن یارانه محروم کرده‌ایم، در حالی که اینها در آغاز فعالیت اقتصادی به سر می‌برند و درآمد زیادشان، باید صرف تقویت دارایی‌شان شود و لذا مستحق دریافت یارانه نقدی (به قول آقایان جنبه کمک معیشتی دارد و عن قریب به کالابرگ تبدیل خواهد شد) هستند. شایان ذکر است که امروزه در مباحث اقتصادی، دهک مصرفی بیشتر مدنظر قرار می‌گیرد و نه دهک درآمدی.

نکته آخر اینکه، وضعیت دهکها، چه دهک درآمدی و چه دهک مصرفی نیز ثابت و منجمد نیست و در خلال سالها، و حتی در طی فصول مختلف تغییر می‌کند. فردی که ارتقای شغلی می‌یابد و حقوقش افزوده میشود، دهک درآمدی اش جابجا می‌شود. یک کاسب، بسته به رسته کاریش، در برخی فصول و ایام سال، درآمد بالایی دارد و در برخی فصول، درآمدی کمتر. همچنین زادوولد کودکان، مرگ افراد خانوار، ورود بچه‌ها به مدرسه و دانشگاه، ورود زنان و فرزندان به بازار کار و کسب درآمد برای خانواده، و امثال ذلک، همگی در وضعیت دهک درآمدی و مصرفی خانوار، اثر می‌گذارد که مستلزم تجدیدنظر سالانه و حتی ماهانه، در تشخیص تعلق فرد و خانواده به دهک‌بندی است.

با این حساب حذف بخشی از مردم از شمول دریافت یارانه نقدی، سیاستی اشتباه و آزموده و شکست‌خورده است که معلوم نیست چرا دولتمردان و سران حکومت و نمایندگان مجلس، از تکرار شعار آن دست برنمی‌دارند.


پی‌نوشت: اعلام حذف یک دهک جامعه از شمول دریافت یارانه نقدی، به معنای پرداخت یارانه نقدی به 90 درصد مردم است. ولی در صورتی که دولت صداقت نداشته باشد، می‌تواند بیش از ده درصد مردم را از دریافت یارانه محروم کند، و چون اطلاعات مربوطه در اختیار مردم نیست؛ هر کس اعتراض کرد، به او گفته شود لابد جزء دهک اول است!




@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-05-02 03:00:56 کاش آقایان مراجع و مقام معظم رهبری! مسأله اعلام عید فطر را حل کنند



یکم. امشب (11 اردیبهشت 1400 و شب سی ام ماه مبارک رمضان)، به خاطر کار واجبی که در شهر داشتم، نیمه‌های شب با دوچرخه به فلکه نمازی شیراز رفتم. در 2 ساعتی که رکاب میزدم، حداقل دو کاروان عروسی دیدم. بعد از اندکی تأمل، معلوم می‌شود که این بندگان خدا، با پیش‌بینی آنکه فردا عید سعید فطر است، مراسم عروسی‌شان را در این شب انداخته‌اند؛ و الا در فرهنگ ما به هیچ وجه مرسوم نیست کسی در ماه رمضان، عروسی‌اش را برگزار کند.

دوم. تا حوالی ساعت 10 شب، همه منتظر اعلام عید بودیم که خبری در فضای مجازی درآمد که دفتر مقام معظم رهبری و تعدادی دیگر از مراجع تقلید، سه‌شنبه را عید اعلام کرده‌اند؛ چون موفق به رؤیت هلال ماه در غروب امروز (یکشنبه) نشده‌اند. چون به هوای عید بودیم، دخترم تکالیف درسی‌اش را انجام نداد و من وقتی به او گفتم که فردا باید با مدرسه بروی، بسیار ناراحت شد و حتی به گریه افتاد و از ما خواست که نرود؛ چون تکالیفش را ننوشته بود و می‌ترسید بازخواست شود.

سوم. یکی از نزدیکانم که شاغل در بیمارستان است، می‌گفت از ساعت ده شب که عید نبودن فردا مسجل شده، مشغول هماهنگی برای چیدن نیروهاست. توضیح اینکه در سازمان‌هایی که شبانه‌روزی خدمات می‌دهند، عده‌ای از نیروها به صورت شیفت چرخشی و عده‌ای دیگر به صورت ساعت اداری مشغول کارند؛ و چون در روزهای تعطیل، نیروهای ساعت اداری در محل کار حاضر نمی‌شوند، باید تعداد بیشتری نیروی شیفتی جای آنها را پر کنند. با عدم اعلام عید برای فردا، پیش‌بینی قبلی اینها برهم خورده و فردا بار دیگر باید نیروها را سازماندهی کنند.

چهارم. اختلاف بین مذهبی‌ها و روزه‌بگیرها که تکلیف فردایشان چیست هم حاجت به بیان نیست. چنانچه عده‌ای از سر احتیاط تصمیم دارند فردا را به بیرون شهر بروند و روزه نگیرند.

این موارد، فقط مشاهدات من یک نفر از آشفتگی اوضاع و ناراحتی در اطراف خودم بود. مردم با خود می‌گویند که علما و روحانیون، در قضیه رؤیت هلال ماه و اعلام عید که حیطه تخصصشان است، وقتی این چنین دچار سردرگمی و اختلاف هستند و جامعه مؤمن و غیرمؤمن را به تبع خود به زحمت می‌اندازند؛ چگونه می‌توانند مدعی اداره جامعه و تدبیر اقتصاد و سیاست باشند در حالی که بعضا اذعان دارند در این مسائل اخیر سررشته هم ندارند. علم و دانش امروز بشر در فیزیک و نجوم که می‌تواند با قطعیت، امکان رؤیت هلال ماه را پیشبینی کند، چرا مورد استفاده آقایان قرار نمی‌گیرد؟ پاسخ کلیشه‌ای اختلاف در مبنای فقهی یا لزوم رؤیت هلال با چشم غیرمسلح، مسأله را حل نمی‌کند و فقط به دکانی برای جذب بودجه و ایجاد گروه‌های استهلال منتهی شده است؛ حال چرا آقایان با مشاهده این همه نابسامانی در جامعه، از اصل مصلحت برای حل مسأله بهره نمی‌گیرند؟ این همه جمود و تحجر و یکدندگی چه وجهی دارد؟


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-04-25 19:29:36 جمع‌آوری اعانه برای تهیه جهیزیه دیگران، خیرخواهی است یا بلاهت؟


گاهی برخی رفقا و آشنایان پیام می‌دهند یا در وضعیت واتساپ‌شان می‌گذارند که برای تهیه جهیزیه یک دختر خانمی، کمک جمع می‌کنیم. من واقعا نمی‌توانم هضم کنم که دختر نوعروسی، و از آن بالاتر پسر تازه‌دامادی، بپذیرد که جهیزیه و اثاث منزلش را از اعانه دیگران تهیه کند. آخر مگر واجب هست؟ من مثل برخی افراد ازخودراضی، اصلا نمی‌گویم چرا اینها که مال و منال ندارند، ازدواج می‌کنند. این سخن غلط و بی‌شرمانه‌ای است. ازدواج و تشکیل خانواده و تناسل، حق هر انسانی است. ولی بدون بسیاری از این وسایل هم می‌توان زندگی خانوادگی کرد. یا اینکه به جای وسیله نو، دست دومش را خرید.

من وقتی خودم را جای آن پسر تازه‌داماد می‌گذارم، می‌گویم برای جهیزیه و اثاثی که قرار است مایه راحتی من شود، زنم نباید از دیگران اعانه بگیرد. یا خودم میخرم، یا اصلا بدون اینها سر میکنم.

وانگهی خانواده دختر می‌تواند همان اول با داماد شرط کند که ما پول خرید جهیزیه نداریم. این چه معنی دارد که کاسه گدایی را این طرف و آن طرف بگرداند. شرمساری با اعانه جهیزیه گرفتن، بدتر از آن سرشکستگی است که ممکن است دختر از نداشتن جهیزیه ببرد.

البته بین بعضی اقوام و خانواده‌ها رسم است که عمه و خاله و دایی و عمو، موقع خرید جهیزیه، من باب هدیه کمکی می‌کنند. این رسم بدی نیست و با آن اعانه جمع کردن، فرق دارد.

از سوی دیگر، اینک (در سال 1401) برای هر یک از زوجین، وام ازدواجی به مبلغ 120 تا 150 میلیون می‌دهند. من قیمت‌های بازار دستم هست، باور کنید با این مبالغ می‌توان جهزیه‌ای حداقلی تهیه کرد. با این حساب، حدس من این است کسانی که برای خرید جهیزیه‌شان، کاسه گدایی به دست می‌گیرند و این و آن را برای خرید فلان و بهمان، پیش می‌اندازند؛ مشتی آدم شیاد و بکَّن هستند که می‌خواهند با پول مردم و به اتکای نیت خیرخواهانه دیگران، برای خود سوروسات فراهم آورند. در سوی دیگر هم کسانی که بانی جمع‌آوری کمک می‌شوند، با نیت خیرخواهانه در وادی بلاهت افتاده‌اند.

از همین قلم بخوانید:
تهیه جهیزیه و فشاری که از ناحیه آن به خانواده دختردار وارد می‌شود


@hahshiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-04-10 11:26:18 من نگفتم روحانیت باید چشمش به دست مردم و بازاریان باشد. گفتم قبل از انقلاب چنین بود، و البته حسنش این بود که لااقل، روحانیون و طلاب می‌توانستند گاهی علیه قدرت و حکومت بشورند. اما امروز روحانیت کاملا وابسته به حکومت و قدرت شده‌اند و این بدتر از وضعیت قدیم است. به نظرم حالت آرمانی این است که هر آخوند و روحانی، ممر درآمد مستقلی ناشی از کار خودش یا سرمایه‌گذاری در چیزی یا اجاره گرفتن داشته باشد تا زبانش به خاطر نانش، کوتاه نگردد. نه وابستگی به مردم و بازاریان در زمان شاه خوب بود، و نه وضعیت امروز که روحانیون و آخوندها، شده‌اند توجیه‌گر قدرت و حکومت. آخوند و روحانی قبل از انقلاب، به تعبیر مطهری عوام‌زده بود و آخوند و طلبه امروز، ماله‌کش حکومت. باز کردن / نظر دهید

2022-04-08 15:37:19 تمنای بی‌جای حریت از روحانیت در دوران جمهوری اسلامی




میان وضعیت و موقعیت روحانیون و طلاب در قبل و بعد از انقلاب، تفاوت بارزی پدید آمده است. روحانیت قبل از انقلاب، چشمش به دست مردم و بازاری‌ها بود. آخوند و پیشنماز مسجد محله، به خانه‌ای می‌رفت و روضه می‌خواند، حتی اگر دعوتش هم نکرده بودند، باز می‌رفت و مردم از روی رغبت یا از سر رودربایستی، پولی به او می‌دادند و بر سفره‌ای مهمانش می‌کردند. آخوندهای سطح بالاتر هم، منبع وجوهات و خمس بازاری‌ها و متمولین را داشتند. البته عده بسیار کمی نیز بودند که به اوقاف و مجالس حکومتی رفت‌وآمد داشتند و از این طریق خود را تأمین می‌کردند.

اما بعد از انقلاب چه شد؟ کلی دستگاه و سازمان جدید به اسم نمایندگی ولی فقیه و ستاد اقامه نماز و دفتر امام جمعه و امثال ذلک پدید آمد که روحانیون و حتی طلاب را برای کار و فعالیت و کسب درآمد، به خود جذب کرد. امروز دیگر کمتر آخوندی پیدا می‌شود که برود در خانه مردم روضه بخواند و پولی بگیرد، روحانیون و طلاب یا در استخدام نهادهای نظامی و فرهنگی اند و حقوق مستمر دارند، یا به صورت پاره‌وقت در ادارات و سازمان‌ها نماز اقامه می‌کنند و چیزی می‌گیرند. نشان به این نشان که در نماز ظهر و عصر، بسیاری از مساجد امام جماعت ندارند، ولی در هر سازمانی و اداره دولتی که بروید، یک آخوند پیشنماز می‌یابید که ایستاده و گاهی با یک نفر مأموم نماز جماعت می‌خواند.

حتی شبکه دفتر مراجع تقلید و مناسبات مالی آن حوزه نیز از دستبرد و کنترل قدرت و حکومت، در امان نمانده است. در همین شیراز یادم هست که یکی از روحانیون غیرسیاسی در مسجد سپهسالار (با نام جدید امام خمینی واقع در فلکه شهرداری)، نمایندگی دفتر چند تن از مراجع را به عهده داشت که یکیشان هم آیت الله سید صادق شیرازی بود. سال 93 که فضا را علیه شیرازی تند کردند، از طرف سپاه به این بابا دستور دادند که تابلوی نمایندگی آیت الله شیرازی را پایین بیاور، او نیز چنین کرد و حتی در رسانه‌ها از نامبرده اعلام برائت نمود. مورد آیت‌الله منتظری هم که دیگر برای همه مشخص است که حتی تقلید از وی، امری قاچاق محسوب می‌شد و شبکه دریافت وجوهاتش، تحت کنترل بود.

با این حساب باید گفت حکومت و نظام، معیشت و زندگی طلاب را به گروگان گرفته و لذا تمنای حریت و آزادگی از روحانیون و طلاب، بیجاست. زمان شاه، شاید می‌توانستند آخوندی را به زندان بیاندازند، یا حتی جانش را بگیرند؛ ولی چون معیشت و درآمد طلاب و روحانیون در اختیار حکومت نبود، طلبه جسور و روحانی بی‌پروا می‌توانست گاهی فریاد بزند و مخالفت کند. او می‌دانست که اگر کشته شود، زن و بچه‌اش از گرسنگی به دریوزگی نخواهند افتاد. می‌دانست که اگر زندانی و بعد آزاد شود، راه ورود به حوزه و پرداختن به درس و بحث به رویش بسته نخواهد شد. اما امروز حتی امور تحصیلی طلاب، معافیت سربازی، شهریه، مدارک حوزوی، تلبس و خلع لباس، همگی تحت نفوذ دستگاه‌های امنیتی و در اختیار گماشتگان حکومت است.

پی‌نوشت: این تأملات را پیرو مطالب دوستانم آقا مسعود و آقا حامد راجع به فاجعه ترور سه نفر روحانی در حرم امام رضا و واکنش‌های تأسف‌بار پیرامون آن نوشتم.


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-03-22 11:25:33 آزردن مردم با اصرار به تغییر ساعت


قبلا نوشته بودم که تغییر ساعت تابستانی و زمستانی، در زمانی می‌توانست موجه باشد که عمده سبد برق مصرفی خانوار به روشنایی اختصاص داشت. ولی در دهه‌های اخیر چون استفاده از لوازم برقی از قبیل یخچال و لباسشویی و مخصوصا کولر در خانه‌ها گسترش یافته و هم به خاطر اختراع لامپهای کم‌مصرف، از سهم روشنایی در سبد مصرف برق به شدت کاسته شده و اهمیت سابق را ندارد. لذا این عقب و جلو کشیدن ساعت، فقط موجب آزار مردم و به هم ریختن زندگی آنها می‌شود و کارکردی در کاهش مصرف برق ندارد.


از طرف دیگر، اگر دقت کنیم می‌بینیم که با جلو و عقب کشیدن ساعت رسمی، ساعت کاری مردم ثابت نمی‌ماند. کاسبان و فعالان بخش خصوصی اگر در پاییز و زمستان، در ساعت 9 صبح دکان را گشوده و ساعت 8 عصر آن را می‌بستند؛ در بهار و تابستان به ساعت رسمی، کارشان را از 10 صبح آغاز و تا 9 عصر ادامه می‌دادند. به عبارتی اگر ساعت رسمی تغییر نمی‌کرد، ساعت کاری اینها نیز تغییری نمی‌کرد؛ چرا که برای مردم و مشتری‌ها، 9 عصر زمستان با 9 عصر تابستان (طبق این ساعت رسمی) تفاوت بسیار دارد. این تغییر ساعت کار برای کم کردن اثر تغییر ساعت رسمی، فقط مربوط به فعالان بخش خصوص نیست؛ بلکه ساعت کار اتوبوسرانی و حتی بانک‌ها هم در پاییز و زمستان با بهار و تابستان متفاوت شده است. اتوبوسرانی شیراز در نیمه اول سال، از ساعت 6:30 صبح تا 9 عصر فعالیت دارد و در نیمه دوم سال، از ساعت 6 صبح تا 8:30 عصر. سال گذشته دیدم که با تغییر ساعت در اول مهر، ساعت کاری بانک‌ها از 2:30 بعدازظهر به 2 بعدازظهر تغییر کرد.

با این اوصاف، اصرار بر تغییر ساعت رسمی، علاوه بر انگیزه آزردن مردم، نشانه نادانی و جمود زایدالوصف تصمیم‌گیرندگان کشور نیز هست.


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-03-14 09:35:30 موشکباران ساختمانی در شهر اربیل کردستان عراق، جز به عنوان تلافی حمله پهپادی اسرائیل به پایگاه نظامی ما در کرمانشاه از همان منطقه، نمی‌تواند موجه و مشروع باشد. در صورت صحت این ادعا که اسرائیل از اربیل به عنوان پایگاهی برای حمله به ایران استفاده کرده است، دولت ایران باید خیلی زودتر نسبت به آن افشاگری رسانه‌ای و اقدام حقوق و سیاسی در سازمان ملل صورت می‌داد تا افکار عمومی درباره تلافی‌جویانه بودن این اقدام، توجیه باشند. چیزی که تا کنون جا افتاده است، نقض حاکمیت دولت عراق و موشکباران یکی از شهرهای آن، هر چند بدون کوچکترین تلفات انسانی است و این می‌تواند دستاویزی برای سرزنش و حتی محکومیت ما در میان افکار عمومی و مجامع بین‌المللی باشد. متاسفانه ناهماهنگی عجیبی در ابعاد نظامی و سیاسی این عملیات وجود داشته است و به نظر می‌رسد که مقامات دولت و وزارت خارجه، کأنه در جریان نبوده‌اند. این هم نشان‌دهنده ضعف وزیر خارجه و حتی رئیس‌جمهور در اجرای وظایف خود است.


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید

2022-03-10 23:42:48 چرا پای روسیه و فرانسه را به مذاکرات هسته‌ای با آمریکا باز کردیم؟


خیلی ساده بگویم: مذاکره با روسیه و چین و انگلیس و آلمان و فرانسه در رابطه با پرونده هسته‌ای چه وجهی دارد؟ طرف دعوای ما، مگر آمریکا نیست؟ قرار دادن این کشورها به عنوان طرف مذاکره، چه حاصل و کارکردی داشته است؟

طرف ما در این مذاکرات، آمریکاست ولاغیر. اساسا کشورهای دیگر، نمی‌توانند کشوری را تحت تحریم موثر پولی و بانکی و نیز تحریم ثانویه قرار دهند. امروز می‌بینیم که حتی روسیه خودش مورد تحریم آمریکا قرار می‌گیرد. این آمریکاست که کشور ما را تحت تحریم اقتصادی موثر قرار داده است. پیش از این هم،
آمریکا بود که ایران را تهدید به حمله گسترده نظامی مثل آنچه در عراق رخ داد، می‌کرد. دیگران، یعنی فرانسه و انگلیس و آلمان و نیز روسیه و چین، هم فاقد توان و هم گاهی فاقد انگیزه برای چنین تهدیدهایی، لااقل نسبت به ایران، بوده و هستند.

یک زمان بین سال‌های 82 تا 84، ایران مذاکره مستقیم با آمریکا را تابو می‌دانست و سه کشور اروپایی، به نیابت از آمریکا طرف مذاکره قرار گرفتند. اما بعد از آنکه ایران پذیرفت با طرف آمریکایی پشت میز مذاکره بنشیند، وارد کردن چین و روسیه، و البته بیرون نکردن فرانسه و انگلیس و آلمان از مذاکرات، چه دلیلی داشت؟ من تصور می‌کنم که طرف ایرانی خیال می‌کرد روسیه و چین، جانب او را بگیرند. نباید فراموش کنیم که آن زمان، یعنی حوالی سال 85، علی لاریجانی مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای بود و سیاست "نگاه به شرق" را او مطرح می‌کرد. در همین راستا، وی حتی دست به دامان هندوستان هم شد که البته التفاتی از آن جانب نگرفت. اگر تصور و تحلیل من درست باشد، باید گفت که آن خیال خام، یعنی جانبداری روسیه و چین از ما در مذاکرات، سرکنگبینی بود که صفرا فزود و امروز روسیه بنا به منافع خودش، در حال سنگ انداختن و چوب لای چرخ گذاشتن است.

باری پیشتر هم شاهد بودیم که در مذاکرات منتهی به برجام، فرانسه در قامت کارشکن ظاهر شده بود. این شواهد، مقوّم ادعای من است که اصل مذاکره با طرفهای دیگر به غیر آمریکا، تصمیمی بیجا و پرضرر بوده است.

از سوی دیگر، دولت عمان گاهی مساعی جمیله به خرج داده و واسطه ارتباط و مذاکره مستقیم میان ایران و آمریکا شده است. چنین نقشی، فاقد مضراتی است که سه دولت اروپایی و نیز روسیه و چین در مذاکره داشته‌اند. عمان و هر دولتی که نقش وساطت و نه طرفیت در مذاکره را داشته باشد، از اقدامش اعتبار سیاسی و بین‌المللی کسب می‌کند و البته نمی‌تواند مدعی و طالب امتیاز برای خود باشد. اما روسیه که طرف مذاکره قرار گرفته، می‌تواند از کارت مذاکرات هسته‌ای با ایران، در پرونده دریای خزر سود ببرد و یا در بحران جنگ اوکراین، ما را وجه‌المصالحه کند.

امیدوارم صاحب‌نظران کشور با درس گرفتن از خطاهای گذشته در سیاست خارجی، مسیرهای غلط را ادامه ندهند.


@hashiesaz باز کردن / نظر دهید