2023-04-24 20:50:25
مشروطه از ديدگاههاي متفاوتي بررسي و نقد شده است. از جمله اينكه برخي معتقدند كه گويا مشروطه طلبان ايران خود نمي دانسته اند مشروطه چيست و يا اينكه آنها در شناخت هويت مشروطه دچار توهم بوده اند. از نظر صاحبان اين ديدگاه مشروطه همان است كه در غرب اتفاق افتاد و گزينش عناصري از آن و تلفيق با فرهنگ بومي بي معناست. به همين دليل بر تناقض مشروطه و انديشه ديني و سنتي تأكيد دارند و تلاش براي آشتي بين انديشه مشروطه كه خاستگاه غربي دارد با انديشه سنتي و ديني را كاري عبث و بيهوده مي دانند.
كتاب حاضر ضمن تلاش براي تبيين تئوريك مشروطيت ايراني سعي دارد ديدگاههايي اينچنين را مورد واكاوي و بررسي قرار دهد.
دوران حـکومت شـاهان قاجار، پس از پیروزی آغامحمدخان بر حکمرانان زند و دیگر مدعیان حکومت آغاز شد. مناسبات قدرت و روابط حاکم در نظام سیاسی قاجار بر اساس قدرت سیاسی شکل گرفت. به این ترتیب، به قدرت رسیدن قاجاریه را باید نوعی جابه جایی قدرت در ساختار ایلیاتی ایران دانست. پایه و بنیان اصلی قدرت سیاسی حکومت قاجار همانند سایر ادوار تاریخ ایران، مبتنی بر ساختار قبیله ای بود و ایلات و عشایر قدرت واقعی کشور را در اختیار داشتند.
در چنین ساختاری،شاه سایه خدا بر روی زمین و محور تصمیمات سیاسی بود. این وضعیت و ویژگی یعنی قدرت فرا زمینی شاه، موجب تمرکز قدرت، قانون گریزی، استبداد و خودکامگی و در نتیجه توسعه نیافتگی سیاسی شد. انقلاب مشروط در پاسخ به قدرت فرازمینی و آسمانی پادشاه شکل گرفت، اما با بروز استبداد صغیر به شکست انجامید.
در این کتاب تلاش بر آن است که به روش جامعه شناسی سیاسی،ضمن چگونگی شکل گیری قاجاریه، ساخت قدرت موروثی و نبود نهادهای قانونی در عصر قاجار و نقش آن بر اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران تا عصر مشروطیت مورد بررسی قرار گیرد ...
نویسنده در یک تقسیمبندی اولیه، دو حوزهی فکری- جغرافیایی برای تاریخ مشروطیت ایران قائل است: یکی حوزهی تبریز که شهرهای حاشیهای زنجان و رشت و قزوین را نیز داخل آن میداند. دوم، حوزهی اصفهان که شامل فارس و کاشان نیز میشود. مولف در فصل اول تاریخچهای از شهر تبریز، ویژگیهای خاص این شهر به منزلهی دروازهی ورود افکار جدید و تاثیرپذیری روشنفکران از اندیشههای جدیدی که از قفقاز و روسیه و عثمانی به این شهر وارد میشد، سخن میگوید، سپس سیر رویدادهای مشروطهخواهی تبریز را بررسی میکند. فصل دوم به بررسی پیشینهی حوزههای علمیه و اندیشههای شیعی در اصفهان و سیر مشروطه خواهی در این شهر و فارس و کاشان اختصاص دارد.
@hezarbook
626 views17:50