ما چیزی نمیدانیم. این اولین نکته است.
بنابراین ما باید بسیار متواضع باشیم. این دومین نکته است.
دیگر اینکه نباید مدعی دانستن باشیم درحالی که چیزی نمیدانیم. این سومین نکته است.
این کمابیش همان رویکردی است که میخواهم آن را رواج دهم. هرچند چشمانداز خوبی برای آن نمیبینم.
من خوشحال خواهم شد اگر دانشمندان، و روشنفکران بهطور کلی، تشخیص دهند که ما تا چه اندازه کم میدانیم(برای مثال دربارهی منشأ حیات)، ما تقريباً چیزی دربارهی آن نمیدانیم.
در زبان انگلیسی و آلمانی «معرفت» به معنای معرفت یقینی است، اما چنین چیزی وجود ندارد. معرفت یقینی وجود ندارد. آنچه که در بهترین حالت با آن مواجهیم، معرفت گمانهای است. این تمام آنچیزی است که میتوانیم داشته باشیم. بهترین معرفت ما - تقریباً بهترین - معرفت علمی است. با اینحال، معرفت علمی نیز فقط معرفت حدسی محسوب میشود.
کارل پوپر
کتاب «زندگی سراسر حل مسئله است»، مقالهی «موقعیت معرفتشناختی معرفتشناسی تکاملی»، ترجمهی شهریار خواجیان، نشر مرکز.
@hossein_dabbagh