ERMENİSTAN CUMHURİYETİ'NİN JEOPOLİTİK ANALİZİ (2/2) Dr. Ahmet | Hakkın Yolunda, Milletin Yanında

ERMENİSTAN CUMHURİYETİ'NİN JEOPOLİTİK ANALİZİ (2/2)

Dr. Ahmet AKTER
ahmetakter@gmail.com


Çatışma halinde olduğu Azerbaycan’ın son yıllarda hidrokarbon ürünlerinden kazandığı parayı ordu kurmaya ve silahlanmaya ayırması, Ermenistan’ın bölgede kendisini “güvenliksiz” hissetmesine neden olmaktadır. İki ülke yöneticileri rasyonel davranmazlar veya uluslararası barış yapıcı/koruyucular iki devlet arasındaki sorunu çözmezlerse Kafkasya’nın hassasiyeti artacak ve bölgesel belki de küresel barış aksayabilecektir.
Ermenistan’ın geleceği, Türkiye ile ilişkilerine bağlı olacaktır. Ermenistan’ın, bir an önce Türkiye ile ilişkilerini düzeltmesi kendisi için hayatiyet taşımaktadır. Türkiye ile ilişkilerini normalleştirmesi, Kafkasya’nın da huzuruna olumlu etki edecektir. NATO ve AB ile ilişkilerinin gelişmesi de Türkiye’ye bağlıdır.
Jeopolitik analiz göstermiştir ki; Ermenistan, bugünkü şartlarda bölgede tam bağımsız bir devlet olarak yaşama imkânlarına sahip değildir. Gerek içyapısı ve gerekse dış politikası açısından, daima birilerine muhtaç olacak ve olmaya mahkûmdur. Bulunduğu coğrafyanın etkisi ile hedef ülke konumunu koruyacaktır. Ermenistan’ın, yakın bir gelecekte varolan jeopolitik avantajlarını kullanmayı başarabilmesi olası değildir. Zamanla mevcut avantajlarını kaybetmesi de mümkün görünmektedir. Yakın gelecekte de yeni avantajlar yaratması mümkün değildir.
Türkiye için Öneri:
Jeopolitik olarak; Kafkaslar, Anadolu, Basra Körfezi ve Doğu Akdeniz bölgelerini kapsayan hinterland ile, jeoekonomik olarak ise; Hazar bölgesi hidrokarbon ürünleri, Anadolu'nun kaynakları ve Irak petrolleri bir bütünlük arz etmektedir. Bu jeopolitik ve jeoekonomik bölgelerdeki gelişmeler birbirlerinden soyutlanamaz.
Türkiye için hidrokarbon geçiş istikametlerinin getireceği ekonomik imkânlar kadar, ilgi ve etki alanları üzerinde siyasi nüfuz sahibi olmak açısından da Kafkasya son derece değerlidir. Hızlı büyümenin gerektirdiği enerjinin temini için çevredeki kaynaklardan optimum düzeyde yararlanırken, hidrokarbon zengini ülkelerin kaynaklarının dünya pazarlarına ulaştırılmasından doğacak ve bir enerji köprüsü / terminali olmaktan sağlanacak ekonomik ve politik avantajları jeopolitik ve jeostratejik kazanca dönüştürmek gereklidir. Bunu başarabilmek için de Kafkasya’da etkin olmak önemli hedeflerden biridir. Bu kapsamda Ermenistan’ın jeopolitik etkisinin olumlu yönde kullanılması için çaba gösterilmelidir.
Bunun için Devlet destekli “Devlet Dışı Organizasyonlar (NGO)” teşkil edilerek, Türkiye’nin bölgedeki ağırlığının artmasına imkân veren bir siyasi ortam yaratılmalıdır. Bölgesel bir güç olarak Türkiye, Kafkasya’da ikinci derecede politikalar uygulamamalı, sorumluluklarından vazgeçmemeli, girişimlerde bulunmalı ve aktif politika uygulamak için beklememeli, dış politikada öngörülü (proaktif) yaklaşımlar sergilemelidir. Ermenistan’ı Türkiye’ye bağımlı hale getirebilecek coğrafi, ekonomik, askeri ve siyasi gücün mevcudiyetinden hareketle ilişkiler kontrollü bir şekilde geliştirilmelidir.

@ilter