تو این را دروغ و فَسانه مدان / به یکسان رَوِشنِ زمانه مدان از | از زبانِ ذَرّه / ایرج رضایی
تو این را دروغ و فَسانه مدان / به یکسان رَوِشنِ زمانه مدان از او هرچه اندر خورد با خرد / دگر بر ره رمز معنی برد
این دو بیت را فردوسی در دیباچه شاهنامه در بخش "گفتار اندر فراهم آوردن شاهنامه" پس از بیان این آرزوی دلنشان آورده که با نظم "نامور نامه شهریار" (شاهنامه ابومنصوری به نثر) یادگاری از خود بر جای بگذارد. تفسیر این دو بیت را می توانید در مقاله پیوستی به قلم استاد ابوالفضل خطیبی بخوانید. فردوسی در این ابیات، بنابر شرحی که استاد خطیبی ارائه داده، به ما می گوید: "داستان شاهنامه را دروغ و افسانه مدان و روش و شیوه زمانه را هم یکسان مدان؛ چه زمانه می گردد و رویدادهای گوناگونی را رقم می زند: برخی از اخبار بازمانده از این رویدادها خردپذیر هستند و طبعا پذیرفتنی. ولی برخی دیگر هم شگفت انگیز هستند و خردپذیر نمی نمایند که باید پوسته آنها را رها کرد و به معنی رمزی آنها پی برد."
تنها با در نظر داشتن معنای این دو بیت است که خواننده می تواند به بطن برخی از مهم ترین حوادث و رویدادهای جهان شگفت و پر رمز و راز شاهنامه راه یابد. فردوسی در همان آغاز کتاب، می کوشد خواننده را از کژفهمی و بدخوانی نامه نامورش برحذر دارد و شیوه درست مواجهه با اثرش را به او یادآور شود. مع الوصف، این دو بیت را بایستی کلید اصلی فهم تمام داستان های شاهنامه به شمار آورد. از این حیت، این ابیات را می توان با دو بیت زیر از مثنوی سنجید که مولوی شناش شهیر آلمانی، خانم آنه ماری شیمل، آن را کلید فهم تمام سروده های مولانا دانسته است: گفتمش پوشیده خوشتر سرّ یار خود تو در ضمن حکایت گوش دار
خوشتر آن باشد که سرّ دلبران گفته آید در حدیث دیگران
