شأن وجودی لباس مطابق بند ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، داشتن لب | جامعه‌ای بهتر بسازیم
شأن وجودی لباس
مطابق بند ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، داشتن لباس مناسب و کافی از جمله مصادیق حقوق بشر است. ظاهرا در این‌جا مقصود از لباس مناسب و کافی، حداقلی از پوشش است که برای صیانت از جان و نیز کرامت انسان ضروری است. اما حفاظت از جان و آبرو کمترین نقشی است که "لباس" در زندگی ما ایفا می‌کند. لباس فقط ما را از تیررس سرما، گرما و برهنگی ایمن نمی‌دارد، بلکه علاوه بر آن، شأن "وجودی" هم دارد.
ما با نوع لباسی که برمی‌گزینیم، خود را بیان می‌کنیم و به هویت‌مان شکل می‌بخشیم. لباس به ما کمک می‌کند تا تصویری از ظاهر خود بسازیم که به تصویر آرمانی ما از بدن ایده‌آل نزدیکتر است: مثلا برخی برآمدگی‌ها را پنهان می‌کنیم و برخی برجستگی‌ها را آشکارتر. بالاتر از آن، ما با نوع پوششی که برمی‌گزینیم، می‌کوشیم تصویر خاصی از شخصیت خود را به ظرافت به دیگران القاء كنيم. مثلا، با انتخاب لباس‌های تیره و سنگین القای وقار کنیم و با پوشیدن لباس‌های رنگین و سبک القای سبک‌باری. فرد امیدوار است که دیگران با نگاه به لباس او تصویری از شخصیت او بیابند که به تصویر آرمانی او از هویت ارزشی‌اش نزدیکتر است.
نوع لباس ما از ارزش‌های اجتماعی و سیاسی مورد پسند ما هم خبر می‌دهد. ما با نوع لباسی که برمی‌گزینیم، ارزش‌های مورد پسند خود را در سطح زندگی اجتماعی و سیاسی بیان می‌کنیم. برای مثال، روسری نیم‌بند در تهران با برقع در پاریس تجلی بیرونی کشمکشی پنهان در نظام ارزش‌های اجتماعی است.
اما به نظرم، لباس بیش از هر چیز بیانگر فردیت ماست. لباس امتداد بدن ما شده است و ما از طریق آن ظاهر خود را نقاشی می‌کنیم. خلاقیت و ذوق خود را در آرایه‌های پوششی که برمی‌گزینیم، آشکار می‌کنیم. لباس خوب پوششی است که صادقانه و هنرمندانه هويت من را بازمی‌تاباند و به تو کمک می‌کند که درک بهتری از من (یا دست کم تصویر محبوب و آرمانی من از خودم) بیابی. لباس خوب حضور ما را برای یکدیگر دلپذیر می‌كند. لباس خوب امتداد هویت ما می‌شود. به نظرم همین شأن وجودی لباس یعنی رابطه تنگاتنگ آن با هویت فردی ماست که لباس را در نظام‌های خودکامه به امری سیاسی بدل می‌کند.
آزادی پوشش تاحد زیادی به‌رسمیت شناختن هویت فردی ما با تمام سرکشی‌های خلاقانه و اقتدارگریزانه آن است. برای همین است که نظام‌های خودکامه می‌کوشند از طریق کنترل لباس، هویت افراد را به زیر سیطره خود درآورند. آن‌جا که خلاقیت و آزادی فردی خطر می‌انگیزد، لباس‌ها به یونیفرم بدل می‌شود. |دکتر آرش نراقی| @JameahiBehtarBesazim
