سازمان برنامه و پایه‌گذاری نظام فنی و اجرایی در ایران | د | Karkhoone | کارخونه
سازمان برنامه و پایه‌گذاری نظام فنی و اجرایی در ایران
| دکتر منوچهر گودرزی رئیس امور اجتماعی و شهرسازی سازمان برنامه در دهه ۳۰:
در يکی از روزهای سال ۱۳۳۹ از کميسيونی به نام کميسيون عمران نواحي جنوب و سواحل خليج فارس نامه‌ای به سازمان برنامه رسيد که طی آن خواسته شده بود که نماينده تام الاختيار سازمان به منظور اخذ تصميم درباره تاسيس برق در جزيره قشم در کميسيوني که در نخست وزيری تشکيل می‌شد شرکت نمايد. نامه را آقای مهندس شريف امامی، وزير صنايع و معادن وقت و رئيس کميسيون مزبور، امضا کرده بودند. آقای ابتهاج (مدیرعامل وقت سازمان برنامه) درحاشيه آن نامه مرا مامور شرکت در کميسيون مزبور نمودند.
روز موعود به نخست‌وزیری رفتم. در صدر جلسه آقای شريف امامی نشسته بود و اطراف ايشان تيمسار ضرغام وزير گمرکات و سه نفر وزرای کشاورزی، کشور و راه بودند، قرار داشتند. بلافاصله آقاي شريف امامی شروع به صحبت کردند و گفتند برای دولت ايران خجالت‌آور است که کشتی‌های خارجی که شب‌ها از تنگه هرمز عبور می‌کنند آن طرف خليج که عرب‌نشين است غرق نور باشد و طرف ايران در تاريکی محض. لذا کميسيون عمران سواحل جنوب در نظر دارد در جزيره قشم يک موتور برق پنجاه کيلوواتی نصب و با برپا ساختن چند عدد تير و نصب تعدادی چراغ روشنائی جزيره را تامين کند. پرسيدم از سازمان برنامه چه می‌خواهيد؟ اظهار داشتند کميسيون هزينه اين کار را 5 ميليون ريال برآورد کرده که نصف آن را کميسيون عمران تقبل خواهد کرد و نصف ديگر را می‌خواهند سازمان برنامه تامين و براي اجرای فوری کار در اختيار کميسيون مزبور بگذارد.
به آقای وزير يادآور شدم که استفاده از اعتبارات عمرانی سازمان برنامه منوط به انطباق موارد هزينه با مصوبات قانون برنامه عمرانی هفت ساله دوم و اخذ مجوزهائی از مراجع قانونی سازمان برنامه است. لذا پرداخت هرگونه وجهی به ترتيبی که آقايان ذکر کردند برای سازمان برنامه امکان‌ناپذير است.
بنابر اين در جزيره قشم که شهرداری ندارد و جمعيت قليل و اقتصاد بدوی آن وجود يک شهرداری را هم ايجاب نمی‌نمايد، اجرای چنين طرحی با استفاده از اعتبارات شهرسازی منع قانونی دارد. مضافا اين که اگر هم امکان داشت تهيه آب شرب براي ساکنين معدود قشم و تامين بهداشت و رفاه آنان به مراتب از ايجاد برق که صرفا جنبه خودنمائی داشته و براي آن است که کشتی‌های خارجي از دور ساحل ايران را نورانی ببينند ارجحيت دارد. قانون معين کرده است که سازمان برنامه رأسا مسئوليت انجام اين کارها را دارد و نه از طريق دستگاه ديگر و آن اقدامات نيز بايد براساس مطالعه انجام پذيرد تا کار صحيحاً انجام شود.
اعضاي کميسيون برآشفتند و سپهبد ضرغام به اتفاق سايرين به سازمان برنامه حمله کردند که اين مطالعه‌بازی و مهندس مشاور بازی‌های سازمان برنامه چيزي جز اتلاف وقت و حرام کردن پول نيست، و اضافه کردند که طرز عمل ضربتي اين است که يک موتور برق را فرستاد از بازار خريداری کرد، آن را سوار يک کاميون نمود و به همراه يک شاگرد شوفر و يک مکانيک به محل اعزام کرد تا در قشم نصب شود. اين کار احتياجی به اين همه تشريفات ندارد.
پرسيدم موتور برق آيا احتياج به تيرهای چراغ و سيم‌کشی ندارد تا نور مورد نظر آقايان را براي کشتی‌های شب‌رو تامين نمايد. آيا نقشه‌ای از دهکده قشم در اختيار هست که طبق آن بدانند چقدر کابل و چند تير برق برای اين کار لازم است؟ آقای شريف امامی از وزير کشور پرسيدند که آيا نقشه دهکده مزبور در دست است؟ جواب داده شد خير. سپس از تيمسار ضرغام پرسيدند که آيا اداره گمرکي در آن جا هست که نقشه آن جا را داشته باشد. تيمسار ضرغام گفتند در قشم اداره گمرک نيست، ولي خود ايشان دو سال قبل سفر چند ساعته‌ای به آن جا کرده‌اند و هم امشب خواهند توانست از روي حافظه نقشه دهکده قشم را ترسيم نمايند.
به محض شنيدن اين حرف از جاي خود بلند شدم و گفتم: جناب آقای شريف امامی! سازمان برنامه متاسفانه برای تاسيس شبکه برق که مشخصات آن را طبق نقشه‌ای که امشب جناب وزير گمرکات از روی حافظه، آن هم مربوط به سفر دو سال پيش خود، تهيه می‌نمايند و موتور برقی که يک شاگرد شوفر آن را نصب خواهد کرد نمی‌تواند وجهی بپردازد و از انجام اين خواسته معاف است. این را گفتم و از جلسه خارج شدم.
