در برخورد با ورشکستگی بانک آنها چه می‌کنند؟ و ما چه می‌کنیم؟ | Karkhoone | کارخونه
در برخورد با ورشکستگی بانک آنها چه می‌کنند؟ و ما چه می‌کنیم؟
| محمدمحسن میرداماد
اقتصاد آمریکا در قرن بیستم ۹ بار و در قرن ۲۱ دوبار(قبل ازکرونا) فروپاشی اقتصادی را تجربه کرده است. آخرین بار در سال 2008، ورشکستگی بزرگترین بانک آمریکا (لمن برادرز) با بیش از یک قرن سابقه و ۱۲ بانک دیگر موجب شد بیش از چهار تریلیون دلار دارایی آنها صفر شود، مسکن ثلث قیمت قبل شود، بسیاری بی خانمان شوند و رکود عجیبی دنیا را فراگیرد. البته تعداد بانک‌های ورشکسته (اغلب کوچک) طی دوسال به بیش از۱۶۰عدد رسید.
آنان با پژوهش و درس گرفتن از این واقعه «بازل۳» را برای بانکداری خود نوشتند.
شرکت بیمه سپرده فدرال FDIC نهادی دولتی و مستقل است که اندیشه‌اش پس از فروپاشی اقتصادی سال 1929شکل گرفت و از سال 1934در تعامل با فدرال رزرو(بانک مرکزی آمریکا)، فعالیت می‌کند.
در آمریکا، فدرال رزرو پس از ایفا به وظیفه خود در قبال بانک‌های خصوصی و دولتی در صورتی که وضعیت مالی بانکی اقتضای ورشکستگی داشته باشد، مانع از آن نخواهد شد. اگرچه ورشکستگی هر بانکی به صورت ذاتی ناخوشایند است، اما شاید مزایایی برای کل شبکه بانکی از جهت جلوگیری از ایجاد رقابت‌های ناسالم (مانند بالا بردن نرخ بهره بانکی برای جذب سپرده بیشتر) به همراه داشته باشد.
بیمه و ضمانت سپرده بیش از آنکه از لحاظ اقتصادی حیاتی باشد، از جهت اجتماعی و جلوگیری از هراس بانکی و آشوب‌های مردمی برای حاکمیت هر کشور اهمیت دارد.
پرداخت خسارت بانک‌های ورشکسته چند شرط دارد؛ الف - سپرده های خرد تا سقف ۲۵۰ هزار دلار، زیرا فرض این است که سپرده گذار کلان یک آشنا به اقتصاد است و خودش باید تحقیق لازم را کرده باشد و ریسک پولش به عهده خودش است.
ب- این شرکت 6600 بانک از 6900بانک فعال در ایالات متحده را تحت پوشش خود دارد بانک‌هایی که حق بیمه می‌پردازند در شعب خود موظفند تابلویی نصب کنند که سپرده گذاران خرد از این موضوع آگاه باشند. حق بیمه پس از بازکردن حساب به صورت اتوماتیک به FDIC واریز می‌شود ریسک پول در بانک‌هایی که تحت پوشش نیستند به عهده سپرده‌گذار است.
ج-این خسارت از محل حق بیمه‌ای که FDIC متناسب با ریسک، جمع‌آوری کرده انجام می‌شود. اگر این نهاد توان پوشش سپرده‌ها را نداشته باشد، خزانه از محل درآمدهای مالیاتی و در صورت کسری بودجه با استقراض از بازار (از طریق انتشار اوراق)، تعهدات این بیمه‌گذار را برآورده خواهد کرد. در هر صورت پایه پولی و ترازنامه بانک مرکزی (به هیچ عنوان) درگیر فعالیت‌های مرتبط با ضمانت سپرده‌ها نمی‌شود.
د-شرکت بودن FDIC به این معنی است که حق بیمه‌ها باید به‌گونه‌ای تعیین شود که صرفه اقتصادی داشته باشد. بانک‌سالاری و تعارف معنی ندارد این شرکت در طول بیش از ۸۰ سال فعالیت و حتی در اوج بحران سال ۲۰۰۸، اگر چه نزدیک بود ذخیره این شرکت خالی شود، ولی این‌گونه نشد و بدون اتکا به خزانه فعالیت خود را با سودآوری معقول ادامه داده است.
ما چه کردیم؟ اولاً یک صندوق تشریفاتی به نام «صندوق ضمانت سپرده» درست کردیم که سپرده زیر۱۰۰ملیون تومان را تحت پوشش قرار دهد.
ثانیاً هیچ بانکی بیمه سپرده‌اش را پرداخت نکرد و بانک مرکزی هیچ کاری نکرد! بانک‌سالاری یعنی این!!!
ثالثاً زمانی هم که صندوق های مالی و اعتباری ورشکست شدند به سپرده گذاران زیر یک میلیارد تومان؟!!! (ودر مواردی بالاتر از یک میلیارد تومان) از پایه پولی، یعنی جیب همه ملت ایران، درست وسط بحران ارزی (خرداد-تیر۹۷) ۳۵ هزار میلیارد تومان پرداخت کردیم!!!!
از همه جالب‌تر استدلال سخیف سپرده گذارا ن بود که مجوز بانک مرکزی را بهانه می‌کردند! مگر این همه شرکت(مانند ارج)، که ورشکست شدند از وزارت صنایع، وزارت بهداشت، وزارت کار، تأمین اجتماعی، سازمان استاندارد و... مجوز نداشته‌اند؟ چه کسی خسارت ورشکستگی آنها را به سهام‌داران وسرمایه‌گذاران پرداخت کرد؟
آیا فقط مجوز بانک مرکزی کافی بود یا باید ازخود می‌پرسیدید در اقتصاد راکدی که هیچ فعالیت اقتصادی سود نمی‌کند و همه درحال ورشکستگی هستند، از کجا یک مؤسسه اعتباری دو برابر بانک سود می‌دهد؟
