فرهاد قنبری آینده ایران بسیاری از تحلیلگران، اندیشمندان، جام | خرمگس
فرهاد قنبری آینده ایران
بسیاری از تحلیلگران، اندیشمندان، جامعه شناسان و فعالان سیاسی فعلی و سابق با تکیه بر داده های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مختلف نسبت به آینده ایران ابراز نگرانی می کنند. این طیف از تحلیلگران مسائلی مانند دودستگی و نفاق اجتماعی، پررنگ شدن شکاف های قومیتی و مذهبی، تحرکات قبیله گرایان وابسته به بیگانه، تحریم اقتصادی، تهدید نظامی خارجی، توطئه های همسایگان، تورم شدید، گسترش بزهکاری و فساد، کوچکتر شدن سفره بخش های بزرگی از جامعه، عمیقتر شدن شکاف دولت-ملت و عواملی از این قبیل را اصلی ترین عوامل نگرانی خود دانسته و با تکیه بر آنها آینده جامعه ایران را آینده چندان روشنی نمی بینند. و حتی نسبت به تبدیل شدن ایران به کشوری شبیه افغانستان و سوریه و لیبی مدام هشدار می دهند.
در این میان عده دیگری از اندیشمندان، تحلیلگران و سیاسیون فعلی و سابق قرار دارند که عوامل مورد اشاره را چندان جدی نمی گیرند و با تکیه بر برخی داده ها و سرمایه های اجتماعی، آینده ایران در دراز مدت را آینده ای درخشان و روشن می بینند. آنها معتقدند رشد جمعیت جوان و تحصیل کرده ایرانی که علاقه مند سبک زندگی مدرن است خودبخود باعث تفاوت ایران با جامعه ای مانند افغانستان و سوریه شده و در موقع بحرانی از سقوط جامعه به دامان خشونت و دودستگی و قبیله گرایی ممانعت می کند.
یکی از این اندیشمندان که نسبت به آینده ابران نگاه خوش بینانه ای داشت مرحوم داریوش شایگان بود. شایگان در آخرین گفته ها و نوشته های خود آینده روشنی را برای ایران متصور بود و نسل تحصیل کرده و جوان و علاقه آنها به فرهنگ و هنر و ادبیات را [در بلند مدت] باعث توسعه و جهش موقعیت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران در جهان می دانست. یکی دیگر از چهره های سیاسی هم که مدام به سرمایه اجتماعی و قدرت علمی میلیون ها جوان ایرانی به ویژه زنان تاکید داشت و این مسئله را برگ برنده بزرگ جامعه ایران می دانست مرحوم اردشیر زاهدی از چهره های سیاسی برجسته عصر پهلوی بود. زاهدی در آخرین گفته های خود ضمن تاکید بر نگرانی های امنیتی ایران بیشتر از آنکه بر نظام سیاسی حاکم توجه داشته و رفتن یا ماندن حکومت را عامل توسعه یا عدم توسعه جامعه قلمداد کند به نیروهای اجتماعی توجه نشان می داد و انبوه جوانان تحصیل کرده و جویای دانش را ملاک اصلی قدرت و توسعه کشور می دانست.
شایگان و زاهدی و آن طیف از اندیشمندان و سیاسیون که به آینده ایران نگاه خوش بینانه تری دارند به نقش «افراد» توجه بیشتری نشان داده و قدم اول توسعه یا عدم توسعه یک جامعه را منوط به سطح علمی و فرهنگی آن جامعه می دانند و در مقابل طیفی که به آینده ایران چندان خوش بین نیستند نقش عوامل بین المللی، قدرتهای جهانی، تجزیه طلبان مورد حمایت بیگانه، نیروهای خشونت طلب و موقعیت جغرافیایی ایران را برجسته کرده و نسبت به آینده ایران ابراز نگرانی می کنند. @kharmagaas
