ارتفاعات بالا و تاثیر آن بر روی بدن کوهنوردان / بخش اول در فص | کوه گرام
ارتفاعات بالا و تاثیر آن بر روی بدن کوهنوردان / بخش اول
در فصل بهار امسال ۲۰۲۲ سه کوهنورد حرفه ای بعلت بیماری ارتفاع جان خود را در کوههای هیمالیای نپال از دست دادند:
آنتونیوس سیکاریس کوهنورد ۵۹ ساله یونانی در ارتفاع ۷۴۰۰ متر دائولاگیری در بازگشت از قله در ۱۱ آوریل ۲۰۲۲ بر اثر بیماری ارتفاع درگذشت.
"پاول کوستریکین" کوهنورد روس در کمپ اول اورست در ۷ مه دچار بیماری ارتفاع شد و بعلت هوای خراب انتقالش با هلی کوپتر میسر نشد و جان باخت و پیکرش به پایین منتقل شد.
دیپاک ماهات ۳۲ ساله، گاید کوهنوردی نپالی در اولین تجربه اش در کوهستان اورست، در۹ مه و در کمپ ۲ دچار بیماری شدید ارتفاع شد و روز بعد با هلی کوپتربه بخش آی سی یو بیمارستانی در کاتماندو منتقل شد و تحت درمان قرار گرفت اما در ۱۲ مه جان باخت( اگرچه یک منبع خارجی مرگ او را بعلت سقوط ذکر کرده بود، اما روزنامه معتبر داخلی نپال بر اساس گزارش پزشکان علت مرگ را خونریزی بر اثر بیماری ارتفاع شدید عنوان کردند)
در عین حال اخبار دیگری از بیماری ارتفاع در کوهنوردان دیگر شنیده شده است که یک مورد آن کوهنورد هندی ای بود که در آناپورنا دچار بیماری وخیم ارتفاع شد اما با هلی کوپتر به بیمارستانی در کاتماندو انتقال یافت و تحت درمان قرار گرفت.
بیماری ارتفاع چگونه کوهنوردان را درگیر میکند؟ در ارتفاع ۲ نوع استرس محیطی بر روی بدن آدمی بوجود می‌آید: ۱. تغییر هوا: این تغییر هوا بعلت گرما در روز بر اثر تابش نور خورشید و در شب ها هم بعلت هوای فریز کننده بوجود می‌آید.
۲. کاهش فشار هوا: کاهش فشار هوا در ارتفاعات مهمترین فاکتور محدودکننده در ارتفاعات بالاست.
در ارتفاعات بالا فشار بارومتریک نسبت به سطح دریا بصورت چشمگیری پایین میاید. این به چه معنا است و نتیجه آن چیست؟
در ارتفاعات مولکول‌های اکسیژن در آتمسفر از هم جدا هستند و در هر تنفسی میزان اکسیژن کمتری وارد شش ها میشود و بهمین علت تعداد دفعات تنفس افراد بالا می‌رود و بعلت کاهش اکسیژن هوا، سطح اکسیژن خون هم کاهش می یابد و بدن در تلاش است که "اکسیژن" کافی را در اختیار سلولها، عضلات و مغز بگذارد.
درصد اکسیژن هوا در سطح دریا حدودا ۲۱ درصد است، اما در ارتفاع حدود ۳۰۰۰ متر میزان آن به حدود ۱۵ درصد می‌رسد. در ارتفاع حدود ۵۰۰۰ متر درصد اکسیژن به ۱۱ درصد می رسد و در ارتفاع ۶۴۰۰ متر به ۹/۷ درصد می‌رسد ودر ارتفاع ۸۸۴۰ متر میزان۹ اکسیژن هوا به ۶/۹ درصد می‌رسد که "یک-سوم" سطح دریا است.
به این ترتیب هرچه ارتفاع بیشتر میشود هوا رقیق تر میشود و درصد اکسیژن هوا کاهش می یابد. هنگامیکه ما در ارتفاع هم سطح دریا تنفس میکنیم، فشار آتمسفر در حدی است که باعث میشود که اکسیژن براحتی از غشای ریوی به درون جریان خون راه پیدا کند و اکسیژن کافی در اختیار گلبولهای قرمز قرار دارد که آنرا به سلولها، عضلات و مغز انتقال دهند و بدین ترتیب بدن عملکرد نرمالی خواهد داشت.
اما مشکلی که در ارتفاعات بالا ایجاد میشود اینست که با کاهش فشار هوا عبور اکسیژن از غشای ریوی و ورود به جریان خون به دشواری انجام میشود و این باعث هیپوکسی(کمبود اکسیژن) در بدن میشود.
"هیپوکسی" معمولا با عدم توانایی انجام فعالیت های فیزیکی نرمال آغاز میشود که شخص حتی با بالا رفتن از یک بلندی اندک هم خسته میشود.
کمبود اکسیژن و شرایط محیطی در ارتفاعات بالا باعث بیماری ارتفاع میشود.
در "بیماری ارتفاع بالا " که بطور معمول ایجاد میشود علائم زیر دیده میشود: فقدان اشتها، تهوع، سردرد، اختلال دید، ضعف، خستگی، مشکل در بخاطر آوردن و فکر کردن صحیح!
در"بیماری ارتفاع شدید" علائم زیر دیده میشوند:
اِدم ریوی، بعلت هموراژی (خونریزی در شش ها)
اِدم مغزی. تجمع غیر نرمال مایع در مغز
در دو حالت "اِدم ریوی" و "اِدم مغزی" اگر شخص بسرعت به ارتفاعات پایین انتقال داده نشود که فشار هوا نرمال است، ممکن است در عرض چند روز شخص جان خود را از دست بدهد.
مشکل قلبی: از سویی در ارتفاعات بالا، ریسک مشکل قلبی بعلت استرس، فشار بر روی ریه ها، سرخرگ ها و قلب افزایش می یابد.
هنگامیکه ما به ارتفاعات بالا صعود میکنیم، بدن ما در ابتدا پاسخ های فیزیولوژیک ناکافی و نامناسب ظاهر میکند. افزایش تنفس و افزایش ضربان قلب در حدود ۲ برابر حد معمول میشود این حتی زمانی که در حال استراحت هستیم هم دیده میشود. در این حال فشار خون و ضربان (نبض) شخص بسرعت بالا می‌رود تا خون بیشتری را بتواند به سراسر بدن پمپاژ کندتا اکسیژن کافی به سلولها و ارگان‌های بدن برسد. این تغییرات استرس زا برای کسانیکه که قلب ضعیفی و مشکل قلبی دارند مشکل ساز می شود.
