تهران و رودهایش محمدجواد احمدی‌زاده| دانشجوی کارشناسی ارشد | کوبه
تهران و رودهایش
محمدجواد احمدی‌زاده| دانشجوی کارشناسی ارشد ایران‌شناسی دانشگاه تهران
شهرها کجا به وجود می‌آیند؟ اگر بخواهيم با دانش جغرافيايي كه از كتاب‌‌هاي مطالعات اجتماعي دبستان به دست آورده‌ايم به اين سوال پاسخ دهيم، خواهیم گفت: در دشت‌های آبرفتی، کنار رودها. جواب ساده‌ای به نظر می‌رسد اما به شکل شگفت‌آوری اگر به پنجاه کلانشهر اول دنیا از نظر جمعیت و وسعت نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که با تقریب خوبی بیشرشان از این الگو پیروی می‌کنند (برای مثال ر.ک. url2)؛ از میان بیشتر این شهرها رودهای پرآبی می‌گذرد که شهر یا در جلگه‌ای که این رود ایجاد کرده قرار گرفته یا در دلتای آن کنار دریا و اقیانوس.
این شهرها اقلیم، عرض جغرافیایی، تاریخ، فرهنگ و شرایط بسیار متفاوتی با هم دارند، اما به نظر می‌رسد که حتی پس از گذشت چندین‌هزار سال از انقلاب کشاورزی هنوز هم انسان در دوران مدرن از الگوی مکان‌یابی‌ای استفاده می‌کند که در آن دوران برای دست‌یابی به زمین‌های کشاورزی بهتر و حداکثر تولید غذا به آن رسیده بوده است. ما اولین شهرهایمان را در کنار رودهای بزرگ و در زمین‌های آبرفتی ساخته‌ایم و هنوز هم آنجاییم، اگر هم قرار باشد شهر جدیدی بسازیم، باز همین جا را انتخاب می‌کنیم.
حال اگر به چند جدول رتبه‌بندی کلانشهرهای دنیا نگاهی بیندازید، تهران را معمولا در بین پنجاه شهر اول پیدا می‌کنید؛ گاهی بین ۲۰ تا ۳۰ و گاهی هم بین ۳۰ تا ۴۰ اما تهران آنقدر وسیع، پرجمعیت و متراکم است که در بین ۵۰ کلانشهر اول دنیا جای بگیرد. اما آیا تهران از این الگوی مکان‌یابی پیروی می‌کند؟
تهران برخلاف بیشتر کلانشهرهای دنیا در جلگه‌ای پست یا در دلتای رودی واقع نشده؛ بلکه در کوهپایه‌ي کوهی بلند قرار گرفته که بلندترین و پست‌ترین نقطه‌ی مسکونی‌اش بیش از ۱۰۰۰ متر اختلاف ارتفاع دارند. اما رود چه؟ آیا تهران رود دارد؟
ادامۀ مطلب را می‌توانید در Instant View یا در وب‌سایت کوبه به نشانی زیر بخوانید:
عرصه‌ای آزاد برای اندیشیدن دربارهٔ معماری ایران. www.koubeh.com. t.me/koubeh . instagram.com/koubeh_com. linkedin.com/company/koubeh/. ارتباط با کو�...
