کوردستان‌ناسی: نەتەوەبوون بە هاوبەشی مێژوو، جوگرافیا، زمان و کەلتوور

2021-06-30 15:44:16 Parlamenê behsa dagirkerî û êrişên dewlata tirk dike, Serokê Parlamento wê hîşyar dike..
-Behsa mûçe bike..
Şerm û heyf..
t.me/kuredenaghsha
پەرلەمانتار باسی هێرشەکانی تورکیای داگیرکەر دەکات، سەرۆکی پەرلەمان هۆشدار دەدات کە باسی موچە بکەن موچە...

#نیشتمان
#باشوور_جنوب‌کوردستان
#فهرست_مطالب_کانال
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-30 15:07:46 چریڪەی هەورامان
t.me/kuredenaghsha

مامۆستا عوسمان هەورامی لە هەورازی چریکاندنەوە هەتا نشێوی دەرمانخوارد بوون لە لایەن دۆستێکی نزیکی خۆیەوە


#ئاهەنگ_مۆسیقا_گۆرانی_موسیقی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-30 10:50:54 مێژوو دەڵێ
سەدان کەڕەت
گۆڕەپانی منیان کردە جەهەندەم و
وڵاتێکیان تیا هەڵقرچان
بەڵام هەرگیز نەیانتوانی
دوو دیاردە
لەسەر سینگم بسڕنەوە
یەکیان کورد و
ئەوی تریان
وشەی پیرۆزی کوردستان

#مامۆستا_جەلال_مەلەکشا

#شێعر_شعر
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-30 09:58:06 جغرافیای دستمزد ماهیانه
t.me/kuredenaghsha

میانگین دستمزد ماهانه شهروندان 160 کشور جهان به دلار آمریکا USD

رفرانس: صندوق پول بین الملل - آوریل ۲۰۲۱

1 سوئیس 6153
2 لیختن اشتاین 6060
3 موناکو 5734
4 لوکزامبورگ 4431
5 توالو 4012
6 استرالیا 3744
7 سنگاپور 3732
8 دانمارک 3643
9 امریکا 3532
10 نروژ 3511
11 قطر 3144
12 ایسلند 3067
13 جزایر الند 3040
14 هلند 2990
15 سوئد 2980
16 هنگ کنگ 2963
17 ایرلند 2921
18 نیوزیلند 2887
19 آلمان 2880
20 فنلاند 2869
21 امارات 2767
22 گرینلند 2739
23 ژاپن 2707
24 انگلستان 2678
25 کانادا 2654
26 گوام 2560
27 فلسطین اشغالی 2553
28 فرانسه 2464
29 اتریش 2445
30 بلژیک 2438
31 کره جنوبی 2392
32 آندورا 2011
33 جزایر ویرجین 1980
34 پورتوریکو 1911
35 کویت 1879
36 عمان 1733
37 ایتالیا 1707
38 عربستان 1681
39 آنگولا 1648
40 اسپانیا 1582
41 واتیکان 1551
42 بحرین 1498
43 سیرالئون 1467
44 تایوان 1394
45 قبرس 1375
46 افریقای جنوبی 1359
47 مالت 1332
48 استونی 1317
49 اسلوونی 1316
50 چک 1252
@Kuredenaghsha
*متوسط جهانی 1147*
51 لیتوانی 1065
52 گرانادا 1062
53 چین 1035
54 پرتقال 1011
55 اسلواک 981
56 نامیبیا 937
57 کرواسی 934
58 لتونی 928
59 لبنان 892
60 یونان 888
61 جیبوتی 856
62 لهستان 852
63 مجارستان 848
64 ترینیداد و توباگو 847
65 مالزی 841
66 فلسطین 827
67 گینه 800
68 کاستاریکا 786
69 هاییتی 784
70 پاناما 748
71 کنگو 740
72 مالدیو 735
73 رومانی 680
74 جاماییکا 666
75 شیلی 654
76 بلغارستان 635
77 تایلند 624
78 فیجی 610
79 بوسنی 598
80 اروگوئه 593
81 مونته نگرو 593
82 سودان جنوبی 586
83 اردن 582
84 صربستان 545
85 بولیوی 523
86 گابن. 522
87 عراق 521
88 هندوراس 507
89 مکزیک 479
90 آرژانتین 477
91 اکوادور 472
92 کوزوو 468
93 مراکش 459
94 روسیه 456
95 گواتمالا 455
96 هند 447
97 ترکمنستان 431
98 ویتنام 423
99 قزاقستان 414
100 پرو 413
@Kurdistannasi
101 ترکیه 409
102 زامبیا 405
103 آلبانی 404
104 دومینیکا 393
105 کنیا 388
106 بلاروس 387
107 السالوادور 386
108 روآندا 380
109 مغولستان 376
110 مقدونیه 374
111 سنگال 372
112 سومالی 369
113 پاراگوئه 356
114 اوکراین 356
115 زیمباوه 350
116 لائوس 350
118 برزیل 342
119 مولداوی 342
120 ارمنستان 340
121 غنا 335
122 گویان 326
123 کلمبیا 325
124 پاپوا گینه نو 319
125 چاد 318
126 آذربایجان 312
127 فیلیپین 308
128 اندونزی 299
129 تونس 298
130 گرجستان 297
131 بنگلادش 282
132 لیبی 278
133 یمن 265
134 نیکاراگوئه 263
135 الجزایر 255
136 موزامبیک 252
137 ونزوئلا 252
138 سریلانکا 249
139 افغانستان 248
140 میانمار 239
141 تانزانیا 236
142 کامرون 235
143 ازبکستان 231
144 پاکستان 225
145 مصر 222
146 نپال 218
147 ماداگاسکار 217
148 کامبوج 213
149 قرقیزستان 205
150 اتیوپی 199
151 نیجریه 180
152 بورکینافاسو 172
153 موریتانی 168
154 اوگاندا 163
155 تاجیکستان 123
156 سودان 97
157 مالی 95
158 سوریه 86
159 گامبیا 82
160 ایران 75
ایران جایگاه ۱۶۰ را دارد.
پس از گامبیا و حتی افغانستان
که در رتبه ۱۳۹ است.
جالب است بورکینافاسو هم از ایران بالاتر است و همچنین بنگلادش که کشوری بسیار فقیر بوده است.
و حتی عراق جنگ زده هم نسبت به ایران جایگاه رفیعی دارد !؟
از عجایب روزگار این است که ایران کشوری ثروتمند و پر از منابع بوده که از این منابع همه سود میبرند جز مردم ایران...!!
و پس از ۴۳ سال، ایران از هشتمین اقتصاد جهان و ششمین کشور جهان از لحاظ #رفاه_اجتماعی به قعر جدول و مقامی در حد کشور ها افریقایی مستحق کمک رسیده است!!!!

#جوگرافیا_جغرافیا
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi باز کردن / نظر دهید

2021-06-29 22:00:59 وشەدان
t.me/kuredenaghsha
پێخەف،
پێخۆر،
پێنووس،
پێخاوس،
پێپەتی،...........

چیتر لەو شێوە وشانە دەزانی بینووسە،...

پێکوڵ، (نەوعێ گیایە دڕکی هەیە)
پێش نوێژ، پێ زل، پێش دەستی، پێشکەوتوو، پێداویست، پێوانە(ئامێری ئەندازەگیری)، پێست، پێرارەکە(سێ ساڵ پێش)پێرارساڵ، پێنچ شەممە، پێغەمبەر، پێنجوێن، پێش وپاش، پێچ ومۆرە، پێوەندی، پێکدادان، پێ پان، پێ نەزان، پێگەلە، پێ دەشت، پێشنیار، پێشە(ئێسقان)، پێناسە، پێناس، پێخەسوو، پێوەر، پێکەنین، پێمەلە، پێزان، پێشەوا، پێڕەو، پێکەڵ، پێشەنگ، پێشگر، پێشوو، پێشێل، پێکەفتن، پێکەوتن، پێخستوو، پێقەلە، پێنجە، پێچەڵپوچ، پێچاوپێچ، پێرەکە، پێشکەوتن، پێشکەوت، پێمەڕە، پێمل، پێرار، پێک هاتە، پێداگر، پێ وتن، پێش وادە، پێتاو، پێناو، پێکاندن، پێشاو، پێشهات، پێچاڵ، پێکەوە، پێستە، پێشکەش، پێوەبوون، پێشکەوت، پێرێ، پێچ پێچ، پێنواندن، پێدان، پێگە، پێگەییو، پێگەیشتن، پێتەک، پێزان، پێنەزان، پێ سپێری، پێ پەدارە، پێ پڕ، پێپیلکان، پێ قاوس، پێ سپاردن، پێ پەتی،.........
________________________

#زاراوە_گویش
#زوان_زبان
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-29 17:30:37 #شۆق_ڕاداشتن
t.me/kuredenaghsha
#نیعمەتەکانی_سپیایی

شیر:
سەرتوێیەکەی لێ دەگیرێ و دەکرێ بە سەرشیر
دەکوڵێنرێ و هێور دەبێتەوە، هەوێنی تێ‌دەکرێ و سەرشیلکەی پێ‌دا دەدرێ؛ دەبێ بە ماست
تینی تێ‌دەگەڕێنرێ و هەوێن دەکرێ؛ دەبێ بە پەنیری تەڕ و لۆرکاو
تینی تێ‌دەگەڕێنرێ و هەوێن دەکرێ و دەکوڵێنرێ و بە ڕاوک‌دا دەکرێ؛ دەبێ بە مەیلە [وێنەیمان وەدەست نەکەوت]
@Kuredenaghsha
پەنیری دەڵەمە:
بە هەر دوو دەست دەکوشرێ و دەبێتە پەنیری سەلک (تەڕ). تا دوو مانگێک لە ئاو و خوێ دەگیرێ، ئەوجار دەکوترێتەوە و دەئاخنرێتەوە و دەبێتە پەنیری کووپە.
@Kurdistannasi
لۆرکاو:
بڕێکی شیر تێ‌دەکرێتەوە [نەک هەمیشە] و دەکوڵێنرێ؛ دەبێ بە لۆرک (لۆرکاو هەڵێنانەوە)
لۆرک:
لەگەڵ بڕێک ماست لێک‌دەدرێ و لە مەشکەدا دەژەندرێ و ڕۆنی لێ دەگیرێ [لە وێنەکەدا دانەنراوە چون‌کە هەر لە ماڵێک دیتوومانە، ئەگەر ئێوەش دیتووتانە ئەغیارمان کەنەوە]
ماست:
شویتی تێ‌دەکرێ، لە ڕاوک دەکرێ و ئاوی لێ دەچنرێ؛ دەبێتە تۆراغ
لە مەشکە دەکرێ و دەژێندرێ؛ دەبێتە دۆ و ڕۆنی کەرە
ڕۆنی کەرە:
قاڵ دەکرێ و دەبێتە ڕۆنی زەنگ
دۆ:
خوێی تێ‌دەکرێ و دادەنرێ، بەشە تراوەکەی لاسەرووی دەڕژێنرێ و خەستاییەکەی بە توورەکەدا دەکرێ و ئاوی دەچنرێ؛ دەبێتە خەستە [وێنەیمان وەدەست نەکەوت]
دەکوڵێنرێ و دەبێتە تیژاو و شیرێژ
شیرێژ:
گیای تێ‌دەکرێ و دەئاخندرێتەوە؛ دەبێتە شیرێژوگیا
ژاژی تێ‌دەکرێ و لە پێستەدا هەڵدەگیرێ بۆ زستان (ژاژ: گیایەکی بۆن‌خۆشی کوێستانە)
لە لالەپێک‌دا دەکوشرێ و هەڵدەخرێ و وشک دەبێتەوە و دەبێتە کەشک

بۆ ئەم بابەتە کتێبی "فەرهەنگی زارەکیی موکریان، بەرگی خوردوخۆراک"ی [نووسەر و توێژەر: سەلاح پایانیانی] چاوساغمان بووە.

لە وێنەزمانی کوردی گیراوە
#زاراوە_گویش
#زوان_زبان
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-29 17:24:26 #نیعمەتەکانی_سپیایی
t.me/kuredenaghsha
زمانی پیرۆزی کوردی کۆلکەزێڕینەیەکی ڕەنگاوڕەنگە؛ هەر ناو و دەستەواژەیەک لەم وێنەیەدایە ڕەنگە لەم ناوچەوە بۆ ئەو ناوچە، وشەی جیاجیای هەبێت. لێرەدا وەک نموونەیەک ئاماژەیان پێ‌کراوە، نەک نرخاندنی ئەم وشانە.

لە وێنەزمانی کوردی گیراوە

#زاراوە_گویش
#زوان_زبان
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-28 20:42:22 زاراوەی هەورامی
t.me/kuredenaghsha
ڕۆ=ڕۆژ
ڕوێو، ڕوێوە=ڕۆژێ، ڕۆژێک
پاڵا، پاڵە=پێڵاو
پاڵایێ، پاڵێ=پێڵاوان

سەرنج
لە هەورامیدا زۆرێک له ناوەکان لە کاتی ئاساییدا بە شێوەی کۆ کەڵیکان لێ وەر دەگیرێ(ئەگەر تەئکید لەسەر یەک شت نەبێ) بەتایبەت ئەو ناوانەی کە خۆیان زیاتر لە یەک دانەن بۆ نموونە:
لچێ(لێوان)
دەسێ(دەستان)
چەمێ (چاوان)
یان زۆربەی ناوە مێیەکان:
کەرگی(مریشک)
تافی(تاڤگه)
ماساوی(ماسی)
ئەم جۆرە کۆ کردنەوە تا ڕادەیەک لە شێوەزاری ناوچەی موکریانیشدا دەبینرێ بۆ نموونە دەڵێن:قسان مەکە(قسە مەکە)

سانای=کڕین، سەندن
ئەستەی، ئەسای=کڕین، سەندن
ورەشتەی، ورەشای=فرۆشتن
پاڵاورەشی=پێڵاوفرۆشی
لوای=ڕۆیشتن، ڕۆیشتی
لوا=ڕۆیشت
دلێ=ناو (ف: داخل،درون)

تاوای=توانین
تاوێ=دەیتوانی
هۆرچنیەی=هەڵبژاردن
هۆرشا چنۆ=هەڵیان بژێرێ

هیتە=جووت
یەک هیتەم سانێ، یەک هیتەم ئەستێ=یەک جووتم کڕین
هیتێ=جووتان
دوێ هیتێم سانێ/ئەستێ=دوو جووتم کڕین
نیایرە، ئەرەنیای=دانان
نەنیێ بێنێشرە=دای نەنابوون

ئاردەی،ئارای=هێنان
ئاردێش=هێنانی
پەسەن کەردەی=پەسەند کردن
پەسینای=پەسەند کردن
پەسینام=پەسەندم کرد

چەقای=چەقین
نەچەقێ=نەدەچەقی
زێڵ=دڵ
زێڵش=دڵی
@Kuredenaghsha
هیچ=هیچ
هەچ=هەر، هەچ
هەچگیس=هەرگیز
ئێستەیوە، ئێزایوە=دۆزینەوە
ئێزێوە=دەدۆزیەوە

کەردەی، کەرای=کردن(چاوگ)
کەردێ=کردن(کۆ)
بکەردێ (کورتکراوەی: کەردێ)=بکەن
خجڵ=خەریک
خجڵیای=خەریک بوون

فاڕای، واڕای=گۆڕان
وەشتەی، وەژای=داکەندن
وەشتێت=دات کەندن
ئامای=هاتن، هاتی

له فێرگاو کوردیی هەورامی گیراوە

#زاراوە_گویش
#هەورامی_اورامی
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-28 17:27:54 #دێکۆمێنت : زمانی دایکی

زمانی دایکی و فێربوونی زمانی دایکی، کاریگەرییەکی پڕبەرهەم لەسەر کەسێتیی هەر کەس دادەنێت. زمانناسان، ژینگەناسان و دەروونناسان لەسەر ئەو باوەڕەن کە ئاهەنگ، ڕەنگ و جوانیی دەنگی دایک، تەنانەت کاتێکیش کە منداڵ لە سکی دایکیدایە، بۆ ئەو ڕادەگوێزرێتەوە. واتە بەشێک لە میراتێک کە منداڵێک لەگەڵ خۆیدا دەیهێنێتە دونیاوە، خەزێنەگەلێک لە زمانی دایکیشی لەگەڵە. بەم پێیە کۆرپەکان، بەنیسبەت دەنگی دایکیانەوە زۆرتر لە هەر کەسێکی تر لە خۆیانەوە هەڵوێست پیشان دەدەن.

زمانەکان ڕۆحی مرۆڤایەتین. زمانەکان میراتی دەروونیی مرۆڤایەتین. لەدایک دەبن. گەشە دەکەن. هەندێک جاریش مەحکووم بە لەنێوچوونن.

تیڤی: #تیشک

#کەلتوور_فرهنگ
#زاراوە_گویش
#زوان_زبان
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید

2021-06-27 21:07:53 ئه‌وكاته‌ی ساڵێك پێش ئه‌نفال هاتۆته‌ كه‌ركوك و كۆبونه‌وه‌ی به‌ موسته‌شاره‌ كورده‌كان كردووه‌ پێی وتوون هه‌موو دێهاته‌كانتان ده‌ڕوخێنم و به‌چه‌كی كیمیایی لێیان ئه‌ده‌م، خه‌ڵكه‌كه‌ی هه‌موو ده‌ستگیرده‌كه‌م و له‌ بیابانه‌كان بیلدۆزه‌ریان لێده‌خه‌مه‌كار و هه‌مویان ده‌خه‌مه‌ ژێر خۆڵه‌وه‌. ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌نفال كردی. ئه‌ردۆگانیش چه‌ندین جار ئاوا به‌ راشكاوی پێمان ده‌ڵێت سه‌ربازمان بچێته‌ كوێ‌ ئه‌وه‌ خاكی ئێمه‌یه‌و لێی ناكشێینه‌وه‌، پێمان ده‌ڵێت دێمه‌ مه‌خمور، دێمه‌ شه‌نگال، دێمه‌ كه‌ركوك و سلێمانی. كه‌چی له‌ كوردستان شین بۆ ئه‌وه‌ ده‌گێڕن سوپاكه‌ت داره‌كانمان ده‌بڕنه‌وه‌.
ئه‌م هه‌ڵمه‌ته‌ چڕو فراوانه‌ی بۆ به‌رگری له‌ سروشت و نه‌بڕینه‌وه‌ی داره‌كان ده‌ستیپێكردووه‌ پێویسته‌ بگوێزرێته‌وه‌ بۆ رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی داگیركارییه‌كه‌ و ناڕه‌زایه‌تی له‌ پرۆسه‌ی داگیركردن. پێویسته‌ ناوه‌نده‌كانی ده‌سه‌ڵات له‌ هه‌رێم و له‌ عیراق به‌ ئاگابێنه‌وه‌ له‌و مه‌ترسییه‌ و په‌نا بۆ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان و كۆمه‌ڵگه‌ی نێووده‌وڵه‌تی به‌رن، به‌ڵام ئه‌و بێده‌نگی و بێهه‌ڵوێستییه‌ ئه‌گه‌ر نیشانه‌ی ره‌زامه‌ندبونیش نه‌بێت و هه‌ر هۆكارێكی تری له‌ پشته‌وه‌ بێت، سه‌رئه‌نجام زه‌مینه‌ بۆ پرۆسه‌ی داگیركردنه‌كه‌ خۆشتر و خێراتر ده‌كات.

لە کاناڵی زەوی سەخت و ئاسمان دوور گیراوە
#نیشتمان
#جوگرافیا_جغرافیا
@Kuredenaghsha
Ku Rê Dê nexşe
کانال کوردستان‌شناسی: نقشه، زبان، تاریخ و جغرافیای کوردەواری
t.me/kuredenaghsha
اینستاگرام
https://instagram.com/Kurdistannasi
فیسبوک
https://www.facebook.com/groups/646594232698034/permalink باز کردن / نظر دهید